Minister A. Kryże zapowiedział również rozpoczęcie budowy elektronicznego dostępu do Krajowego Rejestru Sądowego, który miałby ruszyć 1 stycznia 2007 r. Kosztowne może być także funkcjonowanie sądów w systemie 24-godzinnym, jak również ogólnopolskiego rejestru biegłych z odpowiednimi certyfikatami. Korpus biegłych mieliby stanowić dobrze wynagradzani specjaliści z ekonomii, bankowości, handlu zagranicznego itd.
Andrzej Kryże przyznał w ubiegłym tygodniu w Sejmie, że projekt budżetu resortu na 2006 rok nie uwzględnia środków na proponowane zamierzenia reformatorskie. Dodał, że autopoprawka budżetowa zwiększa co prawda wydatki na sprawiedliwość o ok. 70 mln zł, ale z przeznaczeniem m.in. na reformę więziennictwa. Według niego przedstawiona reforma wymiaru sprawiedliwości wymagałaby wzrostu wydatków na kwotę 36 mln zł, a gdyby od 1 października 2006 roku, jak planuje resort, zaczął obowiązywać elektroniczny monitoring skazanych, kosztowałoby to budżet 50 mln zł.
Po przyjętej z końcem listopada br. autopoprawce do projektu budżetu na 2006 r. wydatki w dziale „Sprawiedliwość” zostały zwiększone o 66,3 mln zł, tj. do kwoty 4,05 mld zł. Wydatki mają być zwiększone m.in. na rozbudowę sieci aresztów i zakładów karnych (o 0,5 mld zł), dzięki czemu ma zostać pozyskanych 4 tys. miejsc dla skazanych i tymczasowo aresztowanych. W przyszłym roku natomiast mniej pieniędzy na funkcjonowanie otrzyma Sąd Najwyższy.
Naczelny Sąd Administracyjny i Trybunał Konstytucyjny. W przypadku sądów powszechnych zaplanowane w projekcie ustawy budżetowej 4,6 mln zł pozostały niezmienione. W przyszłym roku planuje się m.in. wzrost zatrudnienia w sądach o 1980 etatów. Jednak tylko w znikomej części przyrost ten będzie dotyczył sędziów (80 etatów), w większości będą to pracownicy wspierający pracę sędziów i odciążający ich w wykonywaniu czynności administracyjnych.
Ekonomiści są zgodni. Radykalne zwiększenie wydatków budżetowych na reformę wymiaru sprawiedliwości w najbliższych latach jest po prostu niemożliwe. Zdaniem Rafała Antczaka, eksperta Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, rząd powinien zacząć reformę wymiaru sprawiedliwości nie od zwiększenia wydatków budżetowych na ten cel, ale szukając rezerw w ramach tego, czym już dysponuje.
– Należy przede wszystkim zacząć od usprawniania samego procesu sądowego, a to można zrobić w ramach już dostępnych środków. Restrukturyzacja musi przebiegać na podstawie podobnych zasad, jak w każdym przedsiębiorstwie prywatnym – twierdzi R. Antczak. Dodając, że od tego trzeba zacząć, a dopiero potem planować środki na różnego rodzaju przedsięwzięcia typu informatyzacja czy budowa nowych więzień.
– Jeśli rząd zacznie reformę od dużych, kosztowych inwestycji, trwających latami, może się okazać, że jest to jedynie dobry sposób na wydawanie publicznych pieniędzy, jednak bez poprawy efektywności działania wymiaru sprawiedliwości. Rząd Marcinkiewicza powinien zapowiedzieć, że reforma wymiaru sprawiedliwości będzie trwała dwa lata, z widocznymi efektami po pół roku, roku itd. Natomiast radykalne zwiększenie nakładów w naszym budżecie na wymiar sprawiedliwości nie jest możliwe – mówi R. Antczak.
– Również prof. Elżbieta Chojna-Duch, ekspert w dziedzinie finansów publicznych, bardzo sceptycznie podchodzi do zwiększenia wydatków budżetowych na reformę wymiaru sprawiedliwości, zwłaszcza że rosną inne wydatki budżetowe, m.in. związane z naszym członkostwem w Unii, zasiłki i świadczenia przedemerytalne. Są to tzw. wydatki sztywne, które państwo musi ponieść. Możliwości są więc ograniczone, gdyż zwiększenie dochodów budżetowych jest bardzo trudne.
Niektóre elementy reformy nie będą mogły zostać wprowadzone, nie tyle z przyczyn ekonomicznych, ile w związku z oporem, jakie budzą w środowisku związanym z wymiarem sprawiedliwości. W ankiecie przeprowadzonej w środowisku prokuratorskim i sędziowskim jedynie kilkunastu na ok. 4 tysiące ankietowanych opowiedziało się np. za zaostrzeniem prawa i zasad odpowiedzialności karnej. Wiele zmian budzi opór środowiska adwokackiego i radcowskiego. Powszechnie krytykowany jest pomysł zaostrzenia kar dla pełnomocników stron utrudniających postępowanie sądowe, jak również pomysł odebrania korporacjom postępowań dyscyplinarnych wobec swoich członków.
Mapa drogowa Kryżego
W I kwartale 2006 roku MS przygotuje pakiet projektów ustaw zmieniających kodeksy karne. Zmiany mają dotyczyć m.in. zaostrzenia represji karnych za przestępstwa o charakterze chuligańskim oraz wprowadzenia skróconego i uproszczonego, 24-godzinnego rozpoznawania przez sądy spraw o przestępstwa o drobnej i średniej wadze oraz o charakterze chuligańskim w Na II kwartał przyszłego roku MS zapowiada przygotowanie drugiego pakietu nowelizacji kodeksów: postępowania karnego, wykroczeń oraz kodeksu postępowania ws. o wykroczenia, dotyczącego uproszczenia procedur we wszystkich sprawach w W pierwszym półroczu 2006 roku ma być gotowy projekt ustawy o biegłych sądowych. Ma on zakładać m.in. wprowadzenie ogólnopolskiego rejestru biegłych z odpowiednimi certyfikatami w W drugim półroczu ma być gotowa m.in. nowela o prokuraturze, która zlikwiduje nadzór instancyjny w prokuraturach i przeniesie go do specjalnych wydziałów ds. postępowania przygotowawczego sądów rejonowych oraz przekaże im rozpatrywanie zażaleń na merytoryczne decyzje prokuratora w postępowaniu przygotowawczym w Od 1 stycznia 2007 r. ma być gotowy elektroniczny dostęp do Krajowego Rejestru Sądowego.