W Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka odbyło się pierwsze czytanie ustawy o zmianie ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze i rozpoczęły się nad nią prace.
Został wyznaczony poseł sprawozdawca Adam Markiewicz (SLD).
Sejm musi przyspieszyć prace nad nowelizacją prawa upadłościowego i naprawczego, aby w ten sposób uchronić Skarb Państwa przed płaceniem odszkodowań i uprzedzić wniesienie do Trybunału Konstytucyjnego ewentualnych skarg w sprawie niezaskarżalnych postanowień o usuwaniu nadzorców sądowych. Projektowana nowelizacja usunie błąd legislacyjny, który wkradł się do uchwalonej przed dwoma laty ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze.
Dotyczy on wprawdzie przypadków, w których postanowienie o otwarciu układu zostało wydane jeszcze przed wejściem w życie tej ustawy, ale takich spraw toczy się jeszcze sporo. Do tych postanowień stosuje się niektóre przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 24 października 1934 r. – Prawo o postępowaniu układowym. Stanowią one między innymi, że sąd na wniosek lub z urzędu może usunąć nadzorcę sądowego, a wydane przez niego postanowienie nie jest zaskarżalne.
Dotyczy on wprawdzie przypadków, w których postanowienie o otwarciu układu zostało wydane jeszcze przed wejściem w życie tej ustawy, ale takich spraw toczy się jeszcze sporo. Do tych postanowień stosuje się niektóre przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z 24 października 1934 r. – Prawo o postępowaniu układowym. Stanowią one między innymi, że sąd na wniosek lub z urzędu może usunąć nadzorcę sądowego, a wydane przez niego postanowienie nie jest zaskarżalne.
Zanim Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 18 października 2004 r. stwierdził niekonstytucyjność przepisu dotyczącego syndyków, dopuszczalna była niezaskarżalność postanowień sądu o wyznaczeniu innego syndyka w miejsce tego, który nienależycie pełnił swoje obowiązki. W dodatku sąd nie musiał ich uzasadniać. Możliwe było też usunięcie przez sędziego komisarza z tych samych powodów zarządcy odrębnego majątku. Wydanego przez niego postanowienia nie można było zaskarżyć i dlatego nie wymagało ono uzasadnienia.
Trybunał uznał, że przyczyną niekonstytucyjności przepisu dotyczącego syndyków jest naruszenie zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego i utracił on moc z dniem ogłoszenia wyroku. Trybunał nie orzekał jednak w sprawie niezaskarżalnych postanowień o usunięciu nadzorcy sądowego, co przecież także narusza zasadę dwuinstancyjności postępowania sądowego. Przepis dotyczący nadzorców sądowych brzmi analogicznie, więc z powodu swojej niekonstytucyjności powinien zostać zmieniony.
Dlatego zaistniała potrzeba znowelizowania tej części prawa upadłościowego i naprawczego, która nakazuje stosować przepisy z 1934 r. wymienione w art. 545 pkt 3. Zaproponowano, aby można było te przepisy stosować, ale z wyjątkiem art. 31, który przewidywał niezaskarżalność postanowień o odwołaniu nadzorcy sądowego w postępowaniu układowym.
Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz