Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za wydanie błędnej decyzji, wtedy gdy szkoda spowodowana została taką decyzją. Oznacza to, że między decyzją a szkodą musi istnieć bezpośredni związek przyczynowy.
Cezary K. zalegał w 1996 r. z płatnością VAT i podatku akcyzowego. Gdy Urząd Skarbowy w P. to stwierdził, określił decyzją z listopada 1996 r. zaległość składającą się z dwóch części – niezapłaconego podatku i sankcji karnej, która zdecydowanie przewyższała niedopłatę. Cezary K. odwołał się, ale Izba Skarbowa w P. decyzji nie zmieniła. A ponieważ nie zapłacił, pieniądze wyegzekwowano. Równocześnie toczyło się przeciwko niemu postępowanie z tytułu niezapłaconych składek na ZUS i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, zakończone wygraną przez ZUS sprawą w sądzie. W kwietniu 1997 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził niekonstytucyjność przepisów o podatku VAT dopuszczających możliwość nakładania dwóch sankcji – administracyjnej i odpowiedzialności skarbowej. TK uznał też wtedy, że odpowiedzialność Skarbu Państwa nie ogranicza się do rzeczywistej szkody, ale obejmuje również utracone korzyści. Po tym wyroku Cezary K. doprowadził do ponownego rozpatrzenia odwołania od decyzji z 1996 r., Izba Skarbowa uchyliła ją w części dotyczącej sankcji, a urząd skarbowy zwrócił ją wraz z odsetkami, w sumie ponad 27 tys. zł. Cezary K. uznał jednak, że nałożenie na niego kar i wyegzekwowanie ich spowodowało kłopoty z ZUS i przegraną sprawę, bowiem nie miał pieniędzy na zapłacenie zaległych składek. Straty swoje obliczył na 144 tys. zł i o taką kwotę wystąpił przeciwko Izbie Skarbowej w P. do sądu. Podstawą jego roszczenia był art. 417 kodeksu cywilnego, mówiący o odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez funkcjonariusza publicznego, czyli urzędnika, który wydał decyzję.
Sąd I instancji oddalił powództwo. Uznał, że powód nie wykazał, by poniósł szkodę wyrządzoną wydaniem decyzji. Cezary K. odwołał się, ale sąd II instancji oddalił jego apelację. W uzasadnieniu stwierdził, że odpowiedzialność organów podatkowych, o której mowa w art. 260 par. 1 Ordynacji podatkowej, musi być oceniana według reguł kodeksu cywilnego. Oznacza to, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkodę powstałą w granicach normalnych następstw zdarzenia. Musi to być szkoda rzeczywista, a takiej powód nie wykazał. Zaległości w składkach ZUS zostały stwierdzone prawomocną decyzją ZUS i zasądzone przez sądy. Nie pozostaje to w żadnym związku z wydaniem decyzji z 1996 r. i nie spowodowało rzeczywistej szkody.
Od wyroku sądu apelacyjnego Cezary K. wniósł kasację, którą jednak Sąd Najwyższy oddalił. W ustnym uzasadnieniu stwierdził, że straty powoda pozostają poza granicami normalnego związku przyczynowego między szkodą a zdarzeniem. Wobec tego dalszych przesłanek odpowiedzialności skarbu państwa nie trzeba już badać. SN zaznaczył przy tym, że nie ulega wątpliwości, iż odpowiedzialność Skarbu Państwa obejmuje także utracone korzyści, ale w tej sprawie nie ma to znaczenia, ponieważ sąd apelacyjny prawidłowo ustalił, że powód nie poniósł szkody.
Sygn. akt II CK 248/04