Finansowanie oferowane przez Polski Fundusz Rozwoju SA (PFR) jest kolejnym programem rządowym w ramach tarczy antykryzysowej, który podstawę znajduje w ustawie z 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (Dz.U. poz. 1572; dalej: ustawa o s.i.r.). W ustawie o s.i.r. na mocy ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju (Dz.U. z 2020 r. poz. 569) katalog zadań PFR rozszerzony został o podejmowanie działań służących zapobieganiu lub łagodzeniu skutków sytuacji kryzysowych, w tym skutków rozprzestrzeniania się COVID-19, w szczególności poprzez udzielanie przedsiębiorcom wsparcia finansowego. Zasadniczym celem Tarczy Finansowej PFR jest zapewnienie stabilności przedsiębiorstw i polskiej gospodarki oraz zapobieżenie masowej upadłości przedsiębiorców i zwalnianiu pracowników z powodu zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki w związku z pandemią choroby COVID-19. W ramach tych zadań PFR wprowadził różne formy finansowania w zależności od sektora przedsiębiorstw, do którego należy dany podmiot.
Tarcza Finansowa PFR składa się z trzech podstawowych segmentów o łącznej wartości 100 mld zł.:
- do mikroprzedsiębiorców trafić może łącznie 25 mld zł,
- do małych i średnich przedsiębiorców - 50 mld zł,
- do dużych przedsiębiorstw - 25 mld zł.
O skali finansowania świadczy to, że przygotowane programy wymagały uzgodnienia na szczeblu Komisji Europejskiej, a ze wsparcia oferowanego przez PFR jeden podmiot może otrzymać finansowanie w wysokości nawet do 1 mld zł (taka jest maksymalna kwota dotacji dla dużych firm)!
Wszystkie programy PFR wymagały ponadto współpracy z instytucjami bankowymi, gdyż składanie wniosków o udzielenie finansowania możliwe jest za pośrednictwem systemów bankowości elektronicznej wybranych banków. Również samo finansowanie udzielane jest za pośrednictwem tych instytucji.
Kryteria formalne ubiegania się o wsparcie
Aby uzyskać wsparcie z Tarczy Finansowej PFR, przedsiębiorca, niezależnie, czy jest mikro, małym, średnim czy dużym przedsiębiorcą, musi spełnić wiele warunków formalnych, w tym przede wszystkim:
- mieć zarejestrowaną działalność gospodarczą w RP - w Krajowym Rejestrze Sądowym lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
- posiadać rezydencję podatkową w krajach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
- główny beneficjent rzeczywisty przedsiębiorcy nie może posiadać rezydencji podatkowej w rajach podatkowych, czyli na Kajmanach, Seszelach, Fidżi, Wyspach Dziewiczych Stanów Zjednoczonych, w Panamie, Omanie, Trynidadzie i Tobago, Samoa, Samoa Amerykańskim, Guamie, Palau, Vanuatu.
Uwaga! Jeżeli przedsiębiorca nie spełnia ostatnich dwóch przesłanek, to może ubiegać się o finansowanie pod warunkiem zobowiązania się do przeniesienia rezydencji podatkowej na teren Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz do spowodowania, że główny beneficjent rzeczywisty przeniesie rezydencję podatkową na teren Europejskiego Obszaru Gospodarczego - w obu przypadkach w terminie 9 miesięcy od dnia udzielenia subwencji.
Ponadto przedsiębiorca:
- musiał prowadzić działalność 31 grudnia 2019 r.,
- nie może zalegać z płatnościami podatków i składek na ubezpieczenie społeczne na 31 grudnia 2019 r. lub na dzień udzielenia finansowania,
- wobec przedsiębiorcy nie może być otwarte postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne czy też postępowanie restrukturyzacyjne.
Warunki podmiotowe
Po uzyskaniu od Komisji Europejskiej notyfikacji warunków programu Tarcza Finansowa PFR dokonał zmian w stosunku do ogłoszonych wcześniej kryteriów podmiotowych, jakie przedsiębiorca musi spełniać, aby ubiegać się o finansowanie. Zmiana nastąpiła zarówno w zakresie rodzaju działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę, która wyłącza go z możliwości uzyskania finansowania, jak i, co bardzo istotne, w zakresie kwalifikacji przedsiębiorcy do danego sektora przedsiębiorstw (służącej w konsekwencji ustaleniu, z którego programu przedsiębiorca może skorzystać i w jakiej wysokości otrzyma wsparcie). PFR wprowadził odesłanie do załącznika nr 1 do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.Urz. UE z 2014 r. L 187, s. 1; dalej: rozporządzenie pomocowe), zgodnie z którym, przy kwalifikacji podmiotu do odpowiedniego sektora przedsiębiorstw (mikro, MSP lub dużych), tj. przy obliczaniu liczby pracowników, jak również wysokości obrotów/sumy bilansowej należy mieć na względzie powiązania kapitałowe i partnerskie.
Choć dla programu Tarcza Antykryzysowa PFR dla Dużych Firm wciąż nie został ogłoszony regulamin, to najprawdopodobniej rozwiązania w tym przypadku będą analogiczne. I tak:
▶ Rodzaje działalności, które wykluczają z udziału w programie. Zgodnie z „Regulaminem ubiegania się o udział w programie rządowym «Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm»” z możliwości ubiegania się o finansowanie z PFR wykluczony jest przedsiębiorca, który prowadzi działalność w zakresie:
- produkcji produktów lub usług, które mogą skutkować ograniczaniem bądź naruszaniem wolności indywidualnych lub/oraz praw człowieka, czy też
- obszarów wątpliwych z powodów etyczno-moralnych (chodzi np. o przeprowadzanie eksperymentów na zwierzętach, hazard i powiązane aktywności, produkcję i dystrybucję wyrobów tytoniowych i podobnych używek, produkcję i dystrybucję środków odurzających).
Ponadto o finansowanie z PFR nie mogą ubiegać się: instytucje kredytowe, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, firmy inwestycyjne, instytucje pożyczkowe, zakłady ubezpieczeń, zasady reasekuracji, fundusze emerytalne, fundusze inwestycyjne i inne przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania oraz podmioty zarządzające aktywami, dostawcy usług płatniczych i inne instytucje finansowe oraz agencje ratingowe.
▶ Ustalanie statusu przedsiębiorcy. Przy kwalifikacji danego podmiotu do odpowiedniego sektora przedsiębiorstw (tzn. przy ustalaniu, czy jest mikro, małym, średnim czy dużym przedsiębiorcą) PFR nakazuje uwzględniać jego ewentualne powiązania z innymi przedsiębiorstwami (m.in. w ramach grup kapitałowych lub w ramach przedsiębiorstw partnerskich). W takim przypadku do danych o liczbie pracowników oraz rocznym obrocie i sumie bilansowej należy odpowiednio doliczać dane dotyczące przedsiębiorstw na podstawie ksiąg rachunkowych lub danych pochodzących ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego (szerzej piszemy o tym dalej).
Jednocześnie w obowiązującej od 28 maja 2020 r. wersji „Regulaminu ubiegania się o udział w programie rządowym «Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm»” wprowadzono zapis, że w przypadku nieuwzględnienia przez przedsiębiorcę ww. zależności w ramach kwalifikacji do danego sektora przedsiębiorstw oświadczenie przedsiębiorcy co do spełnienia warunków kwalifikacyjnych może zostać uznane za nieprawdziwe. W takiej sytuacji przedsiębiorca zobowiązany będzie do zwrotu otrzymanego finansowania.
W odmiennej sytuacji będą przedsiębiorcy, których status spełniania warunków programowych zmienił się już po dacie zawarcia z PFR umowy subwencji finansowej. Taka zmiana nie wpływa na ustalenie spełniania warunków programowych i nie będzie konieczne zawarcie nowej umowy czy złożenie nowego wniosku o przyznanie finansowania.
Kwalifikacja do sektora - kwestie praktyczne
Przy ustaleniu kryteriów kwalifikujących do sektora mikro, małych lub średnich przedsiębiorców (a więc stanu zatrudnienia i rocznego obrotu lub sumy bilansowej) należy brać pod uwagę stan na 31 grudnia 2019 r. (w przypadku dużych przedsiębiorców brak jest jeszcze szczegółowych wytycznych, na jaką datę należy przyjąć stan zatrudnienia).
Ustalając stan zatrudnienia, należy przyjąć definicję pracownika z art. 2 kodeksu pracy, czyli „osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę”. Stan zatrudnienia ustala się w przeliczeniu na pełen etat, nie zaś w przeliczeniu na osoby (wyjątkiem jest sytuacja, gdy przedsiębiorca na 31 grudnia 2019 r. zatrudniał tylko jednego pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy - wówczas należy przyjąć, że zatrudniał jednego pracownika).
Zgodnie z wytycznymi PFR przy ustalaniu stanu zatrudnienia na potrzeby kwalifikacji do sektora przedsiębiorstw nie bierze się pod uwagę pracowników przebywających na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich, wychowawczych i zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego. Należy natomiast uwzględnić pracowników przebywających na urlopach bezpłatnych oraz na zwolnieniu lekarskim czy świadczeniu rehabilitacyjnym.
Podstawa prawna:
-
załącznik nr 1 do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz.Urz. UE z 2014 r. L 187, s. 1),
-
art. 11 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1572 ze zm.),
-
art. 15g ust. 9 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych i wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.),
-
art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju (Dz.U. z 2020 r. poz. 569).
Eksperci z Kancelarii Raczkowski sp.k.