Czym jest pewność siebie? Jakie jest jej znaczenie w biznesie?
Należy tutaj poruszyć kilka zagadnień, po pierwsze czy jesteśmy w stanie właściwie ocenić własną wartość, wiedzę, kompetencje i możliwości? Czy mamy świadomość własnych wad i zalet, silnych i słabych stron? Czy czujemy się dobrze sami ze sobą? To wszystko jest tak ważne dlatego, że jeżeli potrafimy we właściwy sposób ocenić swoje możliwości, będziemy również w stanie stawiać sobie realistyczne cele. Jeżeli oceniamy swoje możliwości niewłaściwie, to istnieje niebezpieczeństwo, że postawimy sobie cel, którego nigdy nie będziemy w stanie osiągnąć, albo zrezygnujemy z projektów, które moglibyśmy zakończyć z sukcesem.
Problem dotyczy więc nie tylko osób o zaniżonej samoocenie, ale również osób zbyt pewnych siebie. W jednym i w drugim przypadku osiąganie założonych efektów będzie mocno utrudnione. W efekcie nawet osoby nadmiernie pewne siebie mogą popaść w niską samoocenę. A rozmawiamy o rzeczy niebywale istotnej, gdyż jeżeli zdefiniujemy biznes jako sztukę osiągania celów, to nie potrafiąc postawić sobie właściwego celu wypadamy z gry na samym początku. Realizując bezsensowne projekty zmarnujemy czas i zasoby.
Od czego zależy pewność siebie?
W zdecydowanej większości przypadków pewność siebie zależy od wiedzy, doświadczenia i kompetencji. Naturalne jest, że w biznesie niepewnie czuje się osoba niedoświadczona. Problem jednak pojawia się wtedy, gdy niepewnie czuje się ktoś, kto obiektywnie świetnie sobie radzi ze swoimi zadaniami. I niestety są to sytuacje częste. Przyczyn może być mnóstwo, zaczynając od relacji w rodzinie czy w szkole, a kończąc na wpływie zbiurokratyzowanych instytucji, w których źle widziana jest kreatywność i kwestionowanie istniejącego porządku.
Pewność siebie jest tak istotna również dlatego, że jedną z najważniejszych cech, jakie powinna posiadać osoba chcąca odnieść sukces jest samodzielność. Samodzielność jest kluczem do sukcesu zarówno w korporacjach, jak i w niewielkich, prywatnych biznesach. Jest ona jednak nienaturalna jeżeli nie jest poparta pewnością siebie. Na stanowiskach kierowniczych samodzielność jest związana z umiejętnością realizacji postawionych celów. Osoba samodzielna ma inicjatywę, mobilizuje innych, ale potrafi również zmobilizować siebie. A tak jak już mówiłam przed chwilą, realizacja celów to rzecz absolutnie kluczowa - organizacje istnieją po to, żeby realizować cele.
W takim razie porozmawiajmy o jeszcze jednym pojęciu – o odwadze. Jaki jest związek między pewnością siebie i odwagą?
Mówiąc w ogromnym uproszczeniu, odwaga to coś, co powoduje, że podejmujemy walkę zamiast uciekać. Dzięki odwadze, po pierwsze nie rezygnujemy ze stawiania sobie celów, po drugie, walczymy o ich osiągnięcie mimo pojawiających się trudności. Pewność siebie i odwaga są ze sobą nierozerwalnie związane – można powiedzieć, że pewność siebie jest źródłem odwagi, podobnie jak jest źródłem samodzielności. Również tu brak pewności siebie powoduje, że odwaga przestaje być autentyczna, zamienia się w ryzykanctwo.
W tym kontekście powinniśmy porozmawiać o jeszcze jednym pojęciu - samoakceptacji. Źródło samoakceptacji leży również w pewności siebie. Samoakceptacja powoduje, że zgadzamy się na własne wady i słabe strony. Rozumiemy przyczyny własnych niepowodzeń. Jesteśmy w stanie reagować konstruktywnie na krytykę, wyciągać właściwe wnioski z niepowodzeń. To wszystko są cechy, które ułatwiają nam osiąganie celów biznesowych, gdyż dzięki nim jesteśmy w stanie skoncentrować się na istocie problemu zamiast toczyć jałowe dyskusje oparte na emocjach.
Co zrobić, jeżeli dochodzimy do wniosku, że mamy problemy z pewnością siebie?
Najważniejsze jest zdobywanie wiedzy i nabywanie doświadczenia. Pewność siebie jest ich naturalną konsekwencją. Jeżeli to nie wystarczy, powinniśmy zacząć od próby zrozumienia źródeł problemów. O tym rozmawialiśmy przed chwilą, dodajmy jednak, że osoby niewystarczająco pewne siebie często niepotrzebnie polegają na ocenach formułowanych przez kogoś innego. Należy więc budować zaufanie do własnej oceny sytuacji. Znowu, będzie to tym łatwiejsze, im większe będzie nasze doświadczenie w biznesie.
Nadawanie nadmiernego znaczenia ocenom formułowanym przez innych może być też przyczyną niewłaściwej samooceny. W dodatku nie ma znaczenia czy te oceny są pozytywne czy negatywne. Jeżeli jesteśmy zbyt często krytykowani, będziemy unikać podejmowania niektórych działań. Jeżeli jesteśmy zbyt często chwaleni, nie będziemy potrafili zrozumieć przyczyn swoich porażek. Poleganie na własnej ocenie sytuacji jest też ważne z innych powodów. Po pierwsze skraca proces podejmowania decyzji, po drugie daje pewność, że decyzja będzie podjęta tylko i wyłącznie w naszym interesie. Inni ludzie nie zawsze będą zainteresowani tym, aby właściwie oceniać nasze działania.
Wracamy tutaj po raz kolejny do samodzielności. Trzeba jednak pamiętać o jednej rzeczy. Najlepiej, jeżeli samodzielna ocena naszych własnych działań będzie oparta o obiektywne czynniki, takie jak ilość pozyskanych klientów czy procent realizacji celów sprzedażowych. Nie powinna być natomiast oparta o emocje, gdyż wtedy bardzo łatwo wpaść w różne mentalne pułapki.