Do stosowania zapisów ustawy o rachunkowości zobowiązane są m.in. spółki kapitałowe, tj. spółki z o.o., spółki akcyjne.
Spółki kapitałowe mogą wyodrębnić organizacyjnie w swojej strukturze oddziały (zakłady), które nie posiadają osobowości prawnej i:
● samodzielnie sporządzają sprawozdanie finansowe – są to oddziały samobilansujące,
● nie sporządzają samodzielnie sprawozdania finansowego.
Kup książkę: Kodeks spółek handlowych z komentarzem do zmian
Jeśli oddział jest samobilansujący, tj. samodzielnie sporządza sprawozdanie finansowe, to należy zgłosić fakt utworzenia oddziału do rejestru sądowego jednostki macierzystej.
Jednostka macierzysta powinna określić dla wchodzących w jej skład oddziałów dokumentację opisującą przyjęte zasady postępowania w zakresie:
● sporządzania, obiegu i kontroli dokumentów,
● grupowania danych w księgach rachunkowych,
● sporządzania sprawozdań finansowych,
● przekazywania dokumentów i innych informacji do jednostki macierzystej.
Jednostka główna (macierzysta) podejmuje decyzję, potwierdzoną w regulaminie organizacyjnym lub innym dokumencie, co do statusu wyodrębnionego zakładu oraz zasad rozliczeń wewnętrznych między nią a jej oddziałem.
Tworząc oddział, jednostka macierzysta, na podstawie inwentarza, tj. wykazu składników majątkowych, przekazuje do dyspozycji oddziału składniki majątku, których wartość odpowiada kapitałom własnym oddziału. Wykaz przekazanego majątku powinien być zaakceptowany przez uprawnione w tym zakresie osoby reprezentujące jednostkę macierzystą oraz oddział. Przekazanie składników aktywów do oddziału następuje w wartości wynikającej z ewidencji księgowej jednostki macierzystej.
Składniki majątku przekazane oddziałowi samobilansującemu stanowią jego aktywa, a równowartość tych składników traktuje się jako kapitał własny oddziału. Kapitał ten nazywa się funduszem wydzielonym, który ewidencjonuje się na wyodrębnionym koncie zespołu 8 „Fundusz wydzielony”. Konta funduszy wydzielonych w jednostce macierzystej i oddziale samodzielnie sporządzającym bilans działają na zasadzie tzw. zapisów lustrzanych. W bilansie łącznym fundusze wydzielone nie występują, ponieważ na skutek wyłączeń salda tego konta znoszą się.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Rachunkowość oddziału samobilansującego
w artykule m.in.: szczegółowe omówienie tematu, łączne sprawozdanie finansowe, koszty podatkowe, przykłady ewidencji księgowej.