Forma umowy
Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów. Umowa powinna być stwierdzona pismem, jednak nie ma takiego obowiązku, ponieważ w ten sposób nie jest tworzony nowy podmiot prawny, lecz tylko stosunek zobowiązaniowy między stronami. Jeśli zatem doszłoby do ustnego powołania spółki cywilnej, to taka firma może teoretycznie działać. W praktyce jednak trudno wyobrazić sobie spółkę działającą na podstawie umowy, której treść jest niezwykle trudno udowodnić. Dlatego umowa pisemna to podstawa działania spółki i pole do popisu dla prawnika asystującego przy jej sporządzeniu.
Umowa spółki może być zawarta także w formie elektronicznej. Przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o:
• czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy i skutkach prawnych potwierdzenia otrzymania oferty,
• zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania treści umowy i językach, w których umowa może być zawarta,
• metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie,
• kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej.
Jak zarejestrować spółkę przez Internet >>
Wskazaną regulację stosuje się odpowiednio, jeżeli przedsiębiorca zaprasza drugą stronę do rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób. Wskazane zasady nie mają zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków porozumiewania się na odległość. Nie stosuje się ich także w stosunkach między przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiły. Najważniejszym problemem, jaki pojawia się w związku z internetową umową spółki cywilnej, jest niebudzące wątpliwości ustalenie stron umowy. Nigdy nie wiadomo przecież, z kim tak naprawdę potencjalny wspólnik kontaktuje się via Internet. Jednocześnie dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu ważne jest, aby osoba, która faktycznie złożyła elektroniczne oświadczenie woli, nie mogła zaprzeczyć, iż oświadczenie to od niej pochodzi. W obrocie tradycyjnym funkcję identyfikacji spełnia podpis własnoręczny. Elektroniczne oświadczenie woli powinno spełniać tę samą funkcję - w sposób niewątpliwy wskazywać oferenta i oblata. Służy temu podpis elektroniczny. Występuje on w dwóch postaciach - jako zwykły i bezpieczny. Zgodnie z art. 78 § 2 k.c. oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu jest równoważne z oświadczeniem złożonym w formie pisemnej. W tej formie i w tym trybie można zatem zawrzeć pisemną umowę spółki cywilnej między wspólnikami. Artykuł 78 k.c. wskazuje na możliwość składania oświadczeń elektronicznych, które po opatrzeniu bezpiecznym podpisem będą uważane za złożone w formie pisemnej. W tym kontekście elektroniczne oświadczenie uważane być musi za jeden z wielu technicznych sposobów wyrażenia woli. W praktyce oznacza to, że wiadomość e-mail oraz dane w niej zawarte może odczytać tylko jedna osoba - dokładnie ta, do której wiadomość jest adresowana.
WAŻNE
• Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, zdolności sądowej, wekslowej, upadłościowej, układowej.
• Mailowa wymiana oświadczeń woli stron i zgodne zawarcie umowy spółki jest traktowane jako zawarcie umowy w formie ustnej.
Niezbędne elementy umowy
Do niezbędnych postanowień umownych należy oznaczenie celu gospodarczego oraz wkładów poszczególnych wspólników. Cel gospodarczy jest pojęciem abstrakcyjnym i niedookreślonym, można jednak przyjąć, że jest to pojęcie oznaczające uzyskanie korzyści materialnej, jednak niekoniecznie w postaci czystego zysku. Oprócz postanowień koniecznych prawo pozwala też na zawarcie w umowie spółki postanowień ubocznych, bez których umowa spółki może działać, jednak są one przydatne do jej funkcjonowania jako elementy dodatkowe, stanowiące pewną nadwyżkę, jednak w sposób istotny modyfikujące podstawowe ustawowe zasady. Przepisy dotyczące spółki cywilnej są głównie normami dyspozytywnymi, co oznacza, że można je w granicach swobody umów modyfikować. Dlatego warto przeanalizować umowę pod kątem rzeczywistych potrzeb wspólników. Może się bowiem okazać, że niektóre regulacje ustawowe nie będą odpowiadać specyfice prowadzonej działalności czy ułożeniu innych stosunków prawnych między wspólnikami. Najprościej można zaingerować w przepisy dotyczące reprezentacji spółki i prowadzenia jej spraw (art. 865-866 k.c.). Ewentualne modyfikacje nie wpływają na pozycję kontrahentów spółki, chyba że były im wiadome. Jest też grupa przepisów imperatywnych, które nie podlegają zmianie. Jest tak np. z odpowiedzialnością solidarną za zobowiązania spółki, czy też z kwestiami wyłączenia wspólnika od udziału w zysku.
Więcej w miesięczniku Prawo Spółek - Zamów prenumeratę >>