W razie wątpliwości o tym, kto ma prawo podejmować decyzje w imieniu spółki, w praktyce rozstrzyga aktualne brzmienie wpisu do KRS.
Podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą, jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym albo - jeżeli jest osoba fizyczną - w ewidencji działalności gospodarczej (EDG), którą prowadzi gmina. Każdy uczestnik obrotu może w KRS lub EDG zasięgnąć informacji na temat aktualnego stanu przedsiębiorcy, a przede wszystkim o tym, czy jest on wypłacalny i czy nie toczy się w stosunku do niego postępowanie upadłościowe lub inne likwidacyjne, które może mieć wpływ na jego zdolności do wykonywania umów. Z tego względu w Krajowym Rejestrze Sądowym uwidacznia się tego typu postępowania.
Obowiązek powiadomienia KRS o toczącym się postępowaniu upadłościowym w stosunku do przedsiębiorcy ciąży na organie, który je prowadzi. Na przykład w razie ogłoszenia upadłości to sąd upadłościowy obowiązany jest zawiadomić KRS, że upadłość została ogłoszona i przesłać do niego odpis postanowienia o ogłoszeniu upadłości.
Zawiadomienie KRS odbywa się więc z urzędu, ponieważ jest to poważna decyzja, aby wykonanie jej można było pozostawić stronom. Czynności związane z wpisem do KRS wykonuje również syndyk, zarządca lub nadzorca, ponieważ oni muszą do rejestru zgłosić własną osobę. W postanowieniu sądu upadłościowego nie ma takich szczegółowych danych dotyczących syndyka, nadzorcy lub zarządcy jak na przykład numer PESEL. Natomiast te dane są potrzebne do zgłoszenia do KRS, gdzie identyfikują konkretną osobę.
KRS jest podwójnie zawiadamiany o upadłości podmiotu gospodarczego. Zawiadamia go sąd upadłościowy, przesyłając odpis orzeczenia, a następnie syndyk, zarządca lub nadzorca, składając wniosek o wpisanie swojej osoby jako uprawnionej do zarządzania. Istotne jest bowiem, jaką funkcję ta osoba pełni w podmiocie oraz jaką upadłość ogłosił sąd. Informacje te są istotne, ponieważ gdy w takiej sprawie zapada postanowienie, to jest skuteczne w stosunku do wszystkich.
Wpis o toczącym się postępowaniu upadłościowym służy temu, aby można było sprawdzić, kto i w jakim zakresie jest uprawniony do występowania w imieniu podmiotu. Zawsze, gdy są zawierane istotne umowy, należy żądać aktualnego odpisu z KRS. Również sąd, gdy przyjmuje pisma procesowe, żąda odpisu z rejestru po to, aby wiedzieć, czy np. pozew został podpisany przez uprawnionych. Skoro postępowanie upadłościowe wpływa na sposób sprawowania zarządu, to powinno zostać w tych aktach ujawnione.
W KRS ujawnia się również otwarcie likwidacji. Decyzję podejmują odpowiednie organy w spółce i wyznaczają likwidatora, jednak skuteczność takiej decyzji w praktyce zależy od jej ujawnienia w KRS. Od tej chwili likwidator jest uprawniony do reprezentowania spółki i dlatego zgłasza do KRS likwidację oraz to, że został ustanowiony.
Należy pamiętać, iż swoje uprawnienia do występowania w imieniu spółki syndyk, nadzorca lub zarządca otrzymuje z chwilą wydania odpowiedniego postanowienia, likwidator z chwilą podjęcia uchwały o likwidacji. Natomiast taka decyzja nadaje się do praktycznego wykonania dopiero wówczas, gdy zostanie ujawniona w rejestrze.
Po zakończeniu postępowania upadłościowego albo procedury likwidacyjnej spółka zostaje wykreślona z rejestru. Dopiero decyzja sądu rejestrowego o wykreśleniu jej kończy jej byt prawny, co jest kolejnym przejawem istotności decyzji organu rejestracyjnego.
PIOTR ZIMMERMAN
radca prawny Kancelaria Wardyński i Wspólnicy
Not. MPS