W zeznaniach tych przedsiębiorcy oprócz przychodów z działalności gospodarczej rozliczają również wiele innych przychodów.
Do rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2010 r. służy sześć zeznań podatkowych (wliczając do tego zeznanie PIT-28, które należało złożyć do 31 stycznia 2011 r.). W praktyce podatnik może złożyć nawet pięć zeznań podatkowych za 2010 r. Wszystko zależy od rodzaju źródeł przychodów, z których w 2010 r. uzyskał opodatkowane dochody (przychody).
PRZYKŁAD
Podatnik w 2010 r. osiągnął dochody:
• z indywidualnej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym,
• z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki osobowej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• ze stosunku pracy,
• ze sprzedaży akcji,
• ze sprzedaży mieszkania nabytego w 2009 roku.
W związku z tym podatnik za 2010 r. powinien złożyć:
• PIT-28 - rozliczenie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
• PIT-36L - rozliczenie podatku liniowego,
• PIT-37 - rozliczenie dochodu ze stosunku pracy,
• PIT-38 - rozliczenie dochodu ze sprzedaży akcji,
• PIT-39 - rozliczenie dochodu ze sprzedaży mieszkania nabytego w 2009 r.
Przedsiębiorca może w danym roku podatkowym być opodatkowany z jednej formy prowadzonej działalności gospodarczej podatkiem liniowym, a z innej formy prowadzonej działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
PRZYKŁAD
Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą indywidualnie oraz w formie spółki jawnej. Dochody z działalności gospodarczej prowadzonej indywidualnie były w 2010 r. opodatkowane podatkiem liniowym. Dochody ze spółki były opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W takim przypadku podatnik za 2010 r. powinien złożyć:
• PIT-36L - rozliczenie podatku liniowego z działalności prowadzonej indywidualnie,
• PIT-28 - rozliczenie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych osiąganych ze spółki osobowej.
Dopuszczalność takiego sposobu opodatkowania osiąganych dochodów potwierdzają organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 28 lipca 2010 r., nr ILPB1/415-493/10-4/TW, czytamy, że: „Zatem wybór sposobu opodatkowania określony w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy wyłącznie form prowadzonej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zastosowanie przepisów tej ustawy oznacza opodatkowanie według skali podatkowej lub wg zasad określonych w art. 30c ww. ustawy. Zatem jeżeli podatnik prowadzi działalność samodzielnie i w formie spółki niemającej osobowości prawnej, to przychód z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie nie może być opodatkowany według skali podatkowej, a z działalności prowadzonej w formie spółki - wg zasad określonych w art. 30c ww. ustawy, i odwrotnie. Powołany przepis art. 9a ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wyłącza natomiast rozwiązania, w ramach którego prowadzący działalność gospodarczą samodzielnie lub w spółce będzie korzystał z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, a z działalności prowadzonej w formie innej spółki opłacał podatek wg zasad określonych w art. 30c ww. ustawy, i odwrotnie”.
Przedsiębiorca nie może być natomiast w jednym roku podatkowym opodatkowany w ramach różnych form prowadzonej działalności gospodarczej podatkiem liniowym i podatkiem obliczanym według skali podatkowej. W takim przypadku wybór podatku liniowego dotyczy wszystkich form prowadzonej działalności gospodarczej, do której mają zastosowanie przepisy u.p.d.o.f. (art. 9a ust. 5 u.p.d.o.f.). Może się jednak zdarzyć, że za 2010 r. podatnik jest zobowiązany do złożenia zarówno zeznania PIT-36, jak i PIT-36L. Taka sytuacja będzie miała miejsce, gdy podatnik uzyskuje dochody z działalności gospodarczej opodatkowane podatkiem liniowym oraz dochody opodatkowane według skali podatkowej, które nie są rozliczane za pośrednictwem płatnika.
PRZYKŁAD
Podatnik prowadził w 2010 r. działalność gospodarczą indywidualną oraz w formie spółki osobowej. Dochody z obu rodzajów działalności były opodatkowane w formie podatku liniowego. Ponadto podatnik uzyskał w 2010 r. dochód z najmu domu, który opodatkowany był według skali podatkowej. W takim przypadku podatnik za 2010 r. powinien złożyć:
• PIT-36L - rozliczenie działalności gospodarczej,
• PIT-36 - rozliczenie najmu domu.
Kto składa PIT-36
Formularz PIT-36 jest przeznaczony dla tych podatników, których osiągnięte dochody (poniesione straty) oraz dokonywane odliczenia nie mieszczą się w zakresie zeznania PIT-37. Są to przede wszystkim podatnicy, którzy choćby z jednego źródła osiągnęli przychód opodatkowany w Polsce według skali podatkowej, którego obowiązku rozliczenia nie ma płatnik. Takim źródłem jest pozarolnicza działalność gospodarcza opodatkowana według skali podatkowej, ale również opodatkowane według skali podatkowej działy specjalne produkcji rolnej lub umowy najmu, dzierżawy. W takim przypadku wystarczające jest, że podatnik w danym roku osiągnie tego rodzaju przychody z jednego źródła, żeby w PIT-36 rozliczyć również przychody, które co do zasady rozliczane są w PIT-37.
PRZYKŁADY
1. Podatnik w 2010 r. osiągał przychody z umowy o pracę oraz z najmu mieszkania opodatkowanego według skali podatkowej. W takim przypadku osiągnięte przychody z obu źródeł przychodu podatnik powinien rozliczyć w zeznaniu PIT-36.
2. Podatnik w 2010 r. osiągał przychody z umowy o pracę oraz z najmu mieszkania opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W takim przypadku osiągnięte przychody ze stosunku pracy podatnik powinien rozliczyć w zeznaniu PIT-37. Przychody z najmu mieszkania podatnik powinien rozliczyć w zeznaniu PIT-28.
Zeznanie PIT-36 złożą ponadto podatnicy osiągający dochody za granicą, które podlegają opodatkowaniu w Polsce według skali podatkowej.
PRZYKŁAD
Podatnik w 2010 r. pracował na etacie w Niemczech oraz w Polsce. W Niemczech był zatrudniony przez niemieckiego pracodawcę i praca była wykonywana na terenie Niemiec. W takim przypadku dochody z pracy w Niemczech podlegają opodatkowaniu w Niemczech i w Polsce (art. 15 ust. 1 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z Niemcami). Dla uniknięcia podwójnego opodatkowania tych dochodów w Polsce należy zastosować tzw. metodę wyłączenia z progresją (art. 24 ust. 2 lit. a umowy z Niemcami). Oznacza ona, że dochód z Niemiec jest zwolniony od podatku w Polsce, ale do pozostałego dochodu podatnika (z pracy w Polsce) należy zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód z Niemiec nie podlegał takiemu zwolnieniu. W tym przypadku podatnik za 2010 r. powinien się rozliczyć w zeznaniu PIT-36.
Dochody uzyskane za granicą i zapłacony tam podatek wykazujemy w załączniku PIT/ZG. Jest to załącznik do zeznania PIT-36, PIT-36L, PIT-38 i PIT-39. Załącznik wypełnia się odrębnie dla każdego państwa, z którego podatnik uzyskał dochód. Należy pamiętać, że małżonkowie bez względu na sposób rozliczenia rocznego składają odrębny załącznik PIT/ZG.
Formularz PIT-36 przeznaczony jest zarówno dla podatników opodatkowanych indywidualnie, jak i podatników rozliczających podatek łącznie z małżonkiem albo w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Przy wspólnym rozliczeniu małżonków wystarczy, że tylko jedno z małżonków osiąga przychody zobowiązujące do wypełnienia formularza PIT-36, aby zeznanie należało złożyć na tym formularzu.
PRZYKŁAD
Podatniczka prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej, a jej mąż uzyskuje przychody z umowy o pracę oraz z umowy o dzieło rozliczanej przez płatnika. Dokonując wspólnego rozliczenia za 2010 r., małżonkowie powinni złożyć zeznanie PIT-36.
Uwaga
W związku z obowiązującą od 1 stycznia 2011 r. nowelizacją u.p.d.o.f. i dodanym na jej mocy art. 6 ust. 2a, który ma zastosowanie już do dochodów osiągniętych od 1 stycznia 2010 r., przy rozliczeniu podatku rocznego za 2010 r. małżonkowie mogą złożyć wspólne zeznanie roczne na wniosek tylko jednego z nich. W praktyce oznacza to, że wspólne zeznanie podatkowe obojga małżonków może podpisać tylko jeden z małżonków.
Jeżeli małżonkowie lub osoba samotnie wychowująca dziecko uzyskali w roku jedynie przychody za pośrednictwem płatnika, to zeznanie podatkowe powinni złożyć na formularzu PIT-37.
PRZYKŁAD
Małżonkowie w 2010 r. uzyskali jedynie dochody z umowy o pracę. Chcą rozliczyć się wspólnie. W takim przypadku za 2010 r. powinni złożyć zeznanie PIT-37.
Na formularzu PIT-36 powinni rozliczyć się rodzice, którzy mają obowiązek doliczyć do swoich przychodów dochody swoich małoletnich dzieci. Do dochodów rodziców lub osoby samotnie wychowującej dzieci dolicza się dochody ich małoletnich dzieci, z wyjątkiem:
1) dochodów z ich pracy,
2) stypendiów oraz
3) dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.
Jeżeli dziecko małoletnie osiągnie dochody, których nie należy doliczać do dochodów rodzica, rodzic w jego imieniu składa odrębne zeznanie podatkowe. Małżonkowie podlegający odrębnemu opodatkowaniu doliczają dochody małoletnich dzieci po połowie do dochodu każdego z małżonków (art. 7 u.p.d.o.f.). Dzieci pełnoletnie osiągające dochody składają zeznanie podatkowe samodzielnie. Dochody dzieci małoletnich doliczane do dochodów rodziców rozliczane są w załączniku PIT/M. Załącznik ten składany jest wyłącznie z zeznaniem PIT-36. Małżonkowie bez względu na przyjęty sposób rozliczenia składają ten załącznik odrębnie.
PRZYKŁAD
Podatnik osiąga przychody z umowy o pracę. Jego małoletnie dziecko osiągnęło przychody, które należy doliczyć do dochodów rodzica. W takim przypadku rodzic nie powinien składać zeznania PIT-37, lecz zeznanie PIT-36.
Załącznikami do zeznania PIT-36 mogą być: PIT/B, PIT/D, PIT/M, PIT/O, PIT/Z, PIT/ZG, PIT/2K, SSE-R, NIP-1 lub NIP-3, sprawozdanie finansowe, sprawozdanie o realizacji uznanej metody ustalania ceny transakcyjnej, certyfikat rezydencji.
Podstawa prawna:
art. 6 ust. 2 i 2a, art. 7, art. 9a ust. 1, 2 i 5, art. 10 ust. 1 pkt 3 i pkt 6, art. 27, art. 45 ust. 1 i ust. 1a pkt 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn.zm.).
Grzegorz Ziółkowski
doradca podatkowy
Więcej przeczytasz w "Prawie Przedsiębiorcy" nr 14/2011 w artykule Zeznanie roczne przedsiębiorców za 2010 r.
W tym roku deklaracje podatkowe za 2010 r. można składać do 2 maja. Informacje na temat rozliczenia PIT znajdziesz też w serwisie PIT 2011