Jednym z głównych wyzwań, jakie stoją przed polskimi firmami, szczególnie małymi i średnimi, są trudności w pozyskaniu kapitału na rozwój. Najprostszą formą finansowania jest obecnie trudno dostępny dla podmiotów gospodarczych kredyt. Należy jednak podkreślić, że problemy z pozyskaniem kredytu nie wynikają z oprocentowania kredytu, które jest stosunkowo niskie, ale z dużych restrykcji stosowanych przez banki i inne instytucje finansowe. Ponadto, ze względu na trudną sytuację gospodarczą oraz większe prawdopodobieństwo niewypłacalności przedsiębiorstw, instytucje kredytowe nakładają również stosunkowo wysokie marże. Na początek warto jednak przypomnieć czym jest kredyt bankowy oraz co kształtuje jego koszt.
Kredyt bankowy to produkt finansowy, w którym jedna strona, którą jest bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji klienta środki finansowe, które są przeznaczone na określony cel, w określonym okresie czasu. Klient z kolei, zobowiązuje się do korzystania z pieniędzy w sposób określony w umowie oraz zwrotu kwoty kredytu wraz z narosłymi odsetkami w terminach ich spłaty.
Oprócz odsetek, z kredytem najczęściej wiążą się jednak również inne koszty, które w znacznym stopniu wpływają na decyzję i wybór banku. Wśród najistotniejszych kosztów związanych z pozyskaniem kredytu wymienić można:
• opłatę za rozpatrzenie wniosku kredytowego,
• stworzenie biznes planu (jeśli jest wymagany; głównym kosztem jest tutaj wkład pracy włożony w projekt bądź też koszty związane z jego przyrządzeniem przez firmę zewnętrzną),
• prowizję/opłatę przygotowawczą,
• opłaty związane z zabezpieczeniem kredytu,
• ubezpieczenia pomostowe,
• przewalutowanie (w przypadku zaciągnięcia kredytu w walucie obcej),
• wydanie opinii o rachunku bankowym (jeśli kredyt brany jest w innym banku niż bank w którym prowadzony jest rachunek).
Na podstawie przedstawionych powyżej kosztów, można zauważyć, że decyzja o zaciągnięciu kredytu musi być starannie przemyślana oraz dokładnie przeanalizowana, bowiem na stworzenie i załatwienie niektórych ważnych dla banku dokumentów należy poświęcić mnóstwo czasu.
W przypadku zdecydowania się na umowę kredytową, należy zwrócić szczególną uwagę na wysokość oprocentowania, gdyż jest to najwyższy koszt jaki będzie trzeba ponosić podczas trwania całej umowy. Banki mają ponadto prawo do pobierania różnego rodzaju prowizji, które konsekwentnie podnoszą całkowity koszt kredytu, w związku z tym jest to kolejny element na który trzeba zwrócić szczególną uwagę.
Kredyty udzielane przedsiębiorcom mają określone przeznaczenie, stąd też firmy mogą zaciągać różne rodzaje zobowiązań. Wśród nich podstawowe znaczenie ma kredyt obrotowy, który jest zaciągany na określony cel związany z pokryciem bieżących wydatków, takich jak:
• uregulowanie zobowiązań wobec ZUS i Urzędu Skarbowego,
• zaopatrzenie,
• sprzedaż,
• świadczenie usług,
• wypłata wynagrodzeń,
• rozliczenia z kontrahentem.
Innym rodzajem finansowania może być natomiast kredyt inwestycyjny, który najczęściej jest przeznaczony na finansowanie inwestycji rozwijających się przedsiębiorstw. Kredyt inwestycyjny pozwala zatem na inwestowanie w rozwój firmy bez konieczności zamrażania jej własnych środków. Przedmiotem finansowania w tym przypadku może być np.:
• zakup lub modernizacja maszyn, urządzeń,
• budowa nowej linii technologicznej,
• zakup środka trwałego,
• budowa hali produkcyjnej.
Warto również wskazać, że wbrew pozorom kredyt inwestycyjny nie jest drogą formą pozyskania środków na złożone inwestycje. Porównujące bowiem kredyt np. z emisją akcji czy obligacji na rynku kapitałowym, stanowi on tańsze rozwiązanie na pozyskanie finansowania. Samo skompletowanie potrzebnej dokumentacji przy kredycie jest z pewnością mniej skomplikowane i tańsze od przygotowania prospektu emisyjnego papierów wartościowych podczas przeprowadzania oferty publicznej. Należy jednak pamiętać o częstym wymogu wpłaty wkładu własnego, przede wszystkim podczas zakupu środków trwałych.
Innym produktem kredytowym dla firm jest natomiast tzw. kredyt w rachunku, co oznacza tyle, że firmie posiadającej rachunek bankowy przyznaje się limit, do którego klient może się krótkoterminowo zadłużać.
Przy zaciąganiu kredytów należy zwrócić również uwagę na Biuro Informacji Kredytowej (BIK), które zbiera informacje o klientach-dłużnikach. Tego typu dane, służą obu stronom transakcji - klientom informacyjnie, natomiast bankom ze względu na terminowość, solidność i rzetelności klienta. Ta powołana w 1997 roku instytucja pomaga ocenić wiarygodność kredytową każdej osoby chcącej zaciągnąć jakiekolwiek zobowiązanie. BIK współpracuje z 38 instytucjami głównie na zasadzie wzajemności, co oznacza, że banki uzyskują informację zwrotną (raporty kredytowe) pod warunkiem, że same dostarczą dane. Konkretne liczby jakie banki uzyskują z Biura, mogą pomóc w oszacowaniu zdolności kredytowej przedsiębiorcy. Będąc klientem warto zatem dbać o swoją dobrą opinię i solidność w spłacaniu wszystkich dotychczasowych zobowiązań, gdyż choćby najmniejsze podwinięcie nogi, może kosztować utratę wiarygodności. Pozytywna historia kredytowa, może natomiast doprowadzić do znacznie lepszych warunków jakie klient uzyska w przyszłości.
Artykuł pochodzi z Raportu Grupy IPO.pl „Kapitał dla firm 2010”.
Wojciech Demski