Państwowa Inspekcja Pracy, która od lipca tego roku zyskała kompetencje pozwalające jej na kontrolowanie legalności zatrudnienia, zapowiada, że w okresie lipiec-grudzień przeprowadzi 10 tys. tego typu kontroli. Do tej pory w ich wyniku inspektorzy pracy ustalili, że 40 proc. skontrolowanych pracodawców nie przestrzega przepisów dotyczących legalnego zatrudniania. Do połowy września inspektorzy zakończyli 1317 kontroli legalności pracy, które objęły około 50 tys. pracowników. Okazało się, że co piąty nie był zatrudniony zgodnie z przepisami. Za popełnienie wykroczeń 52 pracodawców ukarano mandatami na łączną kwotę 57,7 tys. zł, a wobec 168 osób skierowano wnioski o ukaranie do sądów grodzkich.
- Wiele kontroli jest jeszcze w toku - mówi Jarosław Cichoń, specjalista ds. legalności zatrudnienia w gabinecie głównego inspektora pracy.
Do końca roku PIP zamierza przeprowadzić 10 tys. kontroli legalnego zatrudniania pracowników i 200 kontroli w agencjach zatrudnienia.
- Działalność kontrolną w zakresie legalności zatrudnienia skoncentrujemy głównie na branżach, w których występuje największa skala nielegalnego zatrudnienia, czyli budownictwie, rolnictwie, handlu, usługach hotelarskich i gastronomicznych oraz przetwórstwie - mówi Danuta Samitowska, rzecznik prasowy głównego inspektora pracy.
Dotychczas do najczęściej stwierdzanych nieprawidłowości należy zatrudnianie pracowników bez potwierdzenia na piśmie rodzaju umowy o pracę oraz jej warunków, a także nieprawidłowości w zakresie zgłaszania osób do ubezpieczenia społecznego.
- Jeżeli pracodawca nie potwierdzi na piśmie zawartej umowy o pracę i jej warunków, grozi mu kara od 1 tys. do 30 tys. zł, a za niezgłoszenie osoby zatrudnionej do ubezpieczenia społecznego od 20 zł do 5 tys. zł - tłumaczy Jarosław Cichoń.
Pracodawcy nie powiadamiają też powiatowych urzędów pracy o zatrudnieniu lub powierzeniu pracy zarobkowej osobom bezrobotnym. Nieprawidłowo opłacają też składki na Fundusz Pracy.
Zgodnie z ustawą z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. nr 89, poz. 589), inspektorzy mogą kontrolować legalność zatrudnienia u pracodawców (zatrudniają pracowników w ramach stosunków pracy) i przedsiębiorców. Ci ostatni nie są pracodawcami, ale na ich rzecz świadczą pracę osoby fizyczne, na przykład na podstawie umów cywilnoprawnych czy w ramach samozatrudnienia. Wątpliwości dotyczą tego, czy inspektorzy mogą kontrolować osoby fizyczne. Zgodnie z interpretacją PIP, decyduje w tym przypadku faktyczne wykonywanie pracy lub działalności gospodarczej, nawet jeśli osoba taka prowadzi ją lub wykonuje w szarej strefie.
30 tys. zł może zapłacić pracodawca za nielegalne zatrudnianie pracowników
Łukasz Guza