Zażalenie szczegółowo opisuje Kodeks postępowania cywilnego, od art. 394. Wylicza on postanowienia wydane w toku postępowania, na które przysługuje zażalenie. Są to przykładowo:
- rygor natychmiastowej wykonalności;
- przekazanie sprawy innemu sądowi;
- zwrot pozwu albo odmowa odrzucenia pozwu;
- oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego.
Powyższe przykłady jednoznacznie wskazują na to, że zażalenie dotyczy zarówno postanowień kończących sprawę, jak i wydawanych incydentalnie, mających wpływ na bieg postępowania, ale i nie rozstrzygających jej co do istoty.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Suspensywność i względna dewolutywność
Ogromnym udogodnieniem dla wnoszącego zażalenie jest fakt, że wykonanie postanowienia jest wstrzymywane do czasu rozpatrzenia zażalenia. Przez ten czas nie grozi uczestnikowi uprawomocnienie się orzeczenia. Taki środek określa się mianem suspensywności. Względna dewolutywność z kolei oznacza, że mimo, iż zażalenie powinien rozpatrywać sąd wyższej instancji, to należy je złożyć za pośrednictwem sądu, który wydał postanowienie. Jest to szansa dla sądu do autorefleksji, i przy zauważeniu oczywistych błędów prowadzących do nieważności postanowienia możliwym jest modyfikacja treści postanowienia. Wówczas nie ma już konieczności przekazywania akt sądowi wyższej instancji i orzekania w zakresie ważności postanowienia.
Kwestie formalne
By zażalenie było skuteczne, należy je wnieść w terminie tygodniowym od doręczenia postanowienia stronie, a jeśli strona o doręczenie nie wnosiła – w terminie siedmiu dni od ogłoszenia postanowienia na rozprawie. Zażalenie musi spełniać kryteria przewidziane dla pisma procesowego (oznaczenie sądu, nazwiska stron, rodzaju pisma, treść wniosku lub oświadczenia, podpisy i załączniki, jeśli istnieją), a także trzeba wskazać dokładnie w jakim zakresie i które postanowienie skarży. Strona powinna zamieścić wniosek o uchylenie lub zmianę postanowienia, ewentualnie opisać nowe fakty czy dowody.
Niezbędnym jest ponadto uiszczenie opłaty od zażalenia, która wynosi co do zasady 1/5 części wpisu należnego od pozwu rozpoczynającego sprawę.
Nagrywanie rozpraw w postępowaniu cywilnym
Skutek wniesienia zażalenia
Sąd II instancji, po rozpatrzeniu zażalenia, oddala zażalenie, jeśli zarzuty w nim podniesione są niezasadne, zmienia zaskarżone postanowienie i orzeka stosownie do jego treści, albo uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia sądowi I instancji.