RADA
Za cały okres pobierania zasiłków chorobowego i macierzyńskiego ma Pani obowiązek opłacić składkę zdrowotną z odsetkami. Dodatkowo powinna Pani skorygować dokumenty rozliczeniowe przesyłane za siebie do ZUS.
UZASADNIENIE
Prowadzący działalność za okres pobierania zasiłku z ubezpieczeń społecznych, np. zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego, może:
• pomniejszyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z działalności, jeżeli okres zasiłku trwa przez część miesiąca,
• nie opłacać składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli zasiłek pobiera przez cały miesiąc.
Przez cały okres podlegania ubezpieczeniom prowadzący działalność opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości. Dotyczy to również miesięcy, za które otrzymał z ZUS zasiłek albo rozpoczął działalność w trakcie miesiąca.
WAŻNE!
Przez cały okres podlegania ubezpieczeniom społecznym lub/i zdrowotnemu prowadzący działalność opłaca co miesiąc składkę na ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości.
Składka ta jest niepodzielna i miesięczna (art. 79 ust. 2 ustawy zdrowotnej). Do 28 lutego 2009 r. podstawę wymiaru składki stanowiła kwota nie niższa niż 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku. Składka w nowej wysokości obowiązywała od trzeciego miesiąca następnego kwartału. Od 1 marca 2009 r. składka na ubezpieczenie zdrowotne jest ustalana raz na rok kalendarzowy. Ustawa nowelizująca ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych czeka na publikację w Dzienniku Ustaw. Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne na cały rok kalendarzowy to 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw za czwarty kwartał poprzedniego roku kalendarzowego, włącznie z wypłatami z zysku.
Ponieważ nie opłacała Pani za siebie składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres przebywania na zasiłku chorobowym i macierzyńskim, ma Pani obowiązek złożyć za siebie raporty ZUS RCA z wykazaną pełną podstawą wymiaru składek oraz składką na ubezpieczenie zdrowotne za cały ten okres. Dodatkowo ma Pani obowiązek złożyć za siebie raporty ZUS RSA z wykazanymi miesięcznie okresami zasiłków, wskazując kod świadczenia przerwy 313 (za okres pobierania zasiłku chorobowego) i 311 (za okres zasiłku macierzyńskiego). Powinna Pani również złożyć korektę deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA - do kwot składek należnych za pracowników powinna Pani dodać kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nie powinna Pani składać jeszcze raz raportów za pracowników, jeżeli nie popełniła Pani w nich błędów.
Składkę na ubezpieczenie zdrowotne powinna Pani opłacić naliczając ją wraz z odsetkami. Odsetki ma Pani obowiązek obliczyć we własnym zakresie i wpłacić na konto ZUS (numer rachunku bankowego - 78 1010 1023 0000 2613 9520 0000).
PRZYKŁAD
Romana D. prowadzi sklep spożywczy, w którym zatrudnia pracownika. Od 17 marca do 5 listopada 2008 r. była na zasiłku chorobowym. 6 listopada 2008 r. urodziła dziecko i od tego dnia ZUS wypłaca jej zasiłek macierzyński. Za część marca 2008 r. (od 1 do 16) opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) i ubezpieczenie zdrowotne. Za pozostały okres była zwolniona ze składek na ubezpieczenia społeczne, ale nie opłaciła też składki zdrowotnej. Złożyła raporty ZUS RSA za okres pobierania zasiłków. Dopiero w marcu 2009 r. dowiedziała się, że powinna również opłacać składkę zdrowotną. Romana D. musi złożyć raporty ZUS RCA oraz korekty deklaracji ZUS DRA za okres od kwietnia 2008 r. do lutego 2009 r. Musi też opłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne z odsetkami.
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu. Może również zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (art. 11 ust. 2 ustawy systemowej). Od 1 stycznia 2009 r. po upływie 90 dni nieprzerwanego podlegania temu ubezpieczeniu (opłacania składek w terminie i w pełnej wysokości) ma prawo do zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy związanej z chorobą. Natomiast prawo do zasiłku macierzyńskiego nabywa osoba prowadząca działalność i pozostająca w ubezpieczeniu chorobowym. Do 31 grudnia 2008 r. prawo do zasiłku chorobowego osoba prowadząca działalność gospodarczą uzyskiwała po 180 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
Do 31 grudnia 2008 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Składka w nowej wysokości obowiązywała osobę prowadzącą działalność od trzeciego miesiąca następnego kwartału.
Od 1 stycznia 2009 r. składki na ubezpieczenia społeczne prowadzący działalność opłaca za cały rok kalendarzowy w jednakowej wysokości. Składki nalicza od 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.
• art. 18 ust. 8-10, art. 47 ust. 2a-3 i ust. 3b ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
• art. 79 ust. 2, art. 81 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.),
• ustawa z 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (czeka na publikację w Dzienniku Ustaw).
Andrzej Okułowicz
ekspert w zakresie ubezpieczeń społecznych