RADA
Mogą Państwo zobowiązać pracowników do zachowania w pracy określonego wyglądu i stroju, jeżeli jest to uzasadnione specyfiką wykonywanej pracy - szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
W przedstawionej sytuacji pracodawca ma prawo zobowiązać pracownika do obcięcia długich włosów pod warunkiem, że jest to obiektywnie uzasadnione, np. pracownik ten ma bezpośredni kontakt z klientami lub kontrahentami, w regulaminie pracy lub w umowie o pracę istnieją zapisy dotyczące wyglądu pracowników lub noszenie długich włosów jest niewskazane ze względu na zachowanie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Nie będą jednak mogli Państwo nakazać pracownikowi obcięcia włosów, jeśli:
• wygląd pracownika nie ma bezpośredniego wpływu na interesy firmy, np. pracownik jest odpowiedzialny za sprzęt komputerowy w firmie i nie ma bezpośredniego kontaktu z kontrahentami,
• na etapie rekrutacji nosił już długie włosy i wówczas nie przeszkadzało to pracodawcy,
• w firmie nie obowiązują żadne zasady dotyczące zachowania przez pracowników określonego wyglądu,
• fryzura w żaden sposób nie przeszkadza w wykonywaniu obowiązków służbowych i nie wpływa na bezpieczeństwo i higienę pracy, tj. pracownik nie wykonuje pracy przy żadnej maszynie, której obsługa mogłaby zagrozić jego zdrowiu lub życiu, np. nie zachodzi obawa, że długie włosy zostaną wciągnięte czy wkręcone w maszynę.
Wówczas mogą Państwo jedynie zachęcać pracownika do obcięcia włosów, ale nie nakazać. Nie ma bowiem obiektywnego uzasadnienia dla takiego nakazu.
WAŻNE!
Pracodawca może nakazać pracownikom zachowanie odpowiedniego wyglądu w pracy, jeżeli jest to uzasadnione charakterem pracy.
Zadbany i schludny wygląd pracowników w wielu przypadkach może przesądzić o powodzeniu rozmów biznesowych czy zdobyciu lukratywnych kontraktów. Firma jest bowiem oceniana często przez wygląd swoich pracowników. Elegancki wygląd pracowników może podnieść jej prestiż, wpłynąć na dobry wizerunek czy zwiększyć zaufanie do niej i oferowanych usług, np. w zakresie doradztwa personalnego czy pośrednictwa w handlu nieruchomościami. Zadbany pracownik sprawia wrażenie osoby bardziej kompetentnej. Dlatego pracodawca może do pewnego stopnia ingerować w strój i wygląd swoich pracowników. Obowiązek przestrzegania przez pracownika ustalonych w firmie zasad dotyczących stroju i fryzury wynika pośrednio z powinności starannego i sumiennego wykonywania pracy oraz obowiązku stosowania się do poleceń pracodawcy, które dotyczą pracy i nie są sprzeczne z umową o pracę oraz przepisami prawa (art. 100 § 1 Kodeksu pracy).
Ingerencja pracodawcy w wygląd pracownika nie może jednak prowadzić do nakazania mu noszenia ubrań określonych marek czy producentów lub korzystania z usług konkretnego salonu fryzjerskiego, tym bardziej że takie wymagania zazwyczaj wiążą się z dodatkowymi wydatkami pracownika. Jeżeli więc pracodawcy zależy na określonym wyglądzie pracowników, powinien rozważyć potrzebę finansowej rekompensaty wydatków poniesionych przez pracowników lub zakup jednolitych strojów do pracy, np. garniturów dla panów i kostiumów dla pań. Ponadto powinien zapisać obowiązek ich noszenia w regulaminie pracy lub w treści poszczególnych umów o pracę w sytuacji, gdy pracodawca nie jest zobowiązany do utworzenia regulaminu. Wówczas pracodawca będzie mógł wymagać od pracowników zachowania schludnego wyglądu, który osiągnie np. przez podobne stroje pracowników.
PRZYKŁAD
Właściciel firmy zajmującej się doradztwem finansowym zobowiązał pracowników do zachowania eleganckiego wyglądu w czasie pracy i noszenia jednolitych ubrań z logo firmy. W tym celu kupił dla pracowników granatowe garnitury i kostiumy, niebieskie koszule i bluzki, czarne buty i skórzane teczki z logo firmy. Obowiązek noszenie takich strojów zawarł w regulaminie pracy. Takie postępowanie pracodawcy jest prawidłowe.
Jeżeli obowiązek zachowania schludnego stroju przez pracownika wynika wprost z regulaminu pracy, naruszenie tych zapisów może skutkować odpowiedzialnością porządkową pracownika. W takim przypadku bowiem nietaktowny ubiór może zostać uznany za naruszenie ustalonego porządku i organizacji w procesie pracy, skutkujące karą upomnienia lub nagany. Jednak do oceny, czy pracownik rzeczywiście zasłużył na karę porządkową, kluczowe powinno być to, czy naruszenie zasad dotyczących stroju było jednorazowym incydentem, czy pracownik celowo lekceważy te zasady.
PRZYKŁAD
W firmie obowiązuje nakaz noszenia czarnych lub szarych garniturów. Jeden z pracowników przyszedł do pracy w granatowym garniturze. Pytany o naruszenie zasad ubioru wyjaśnił, że garnitur, który nosi na co dzień do pracy, uległ zniszczeniu w pralni, na co ma stosowne potwierdzenie (oświadczenie właściciela pralni), a nowy zakupi od razu po pracy. W takiej sytuacji nałożenie kary porządkowej byłoby niewłaściwe, ponieważ naruszenie zasad dotyczących stroju służbowego było obiektywnie uzasadnione i nie było rażące.
• art. 100 § 1, art. 108 § 1 Kodeksu pracy.
Katarzyna Wrońska-Zblewska
specjalista w zakresie prawa pracy