Starosta jako organ odpowiadający za politykę zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu na lokalnym rynku pracy ma możliwość skierowania bezrobotnego do odbycia stażu. Okres odbywania stażu nie może przekraczać 12 miesięcy.
Do odbycia stażu uprawniony jest bezrobotny, który:
• nie ukończył 25. roku życia albo
• jest absolwentem szkoły wyższej i nie ma skończonych 27 lat.
W przypadku absolwentów szkół wyższych skierowanie nie może nastąpić później niż 12 miesięcy od uzyskania dyplomu lub innego świadectwa ukończenia szkoły wyższej (art. 53 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia).
Jeżeli ma być zatrudniony absolwent innej szkoły, np. liceum, technikum, szkoły zawodowej albo szkoły (studium) pomaturalnej lub policealnej, wówczas obowiązuje tylko wskazana wyżej granica wiekowa (25 lat).
Taką osobę może przyjąć każdy pracodawca, który zatrudnia co najmniej jednego pracownika na podstawie umowy o pracę. Jeżeli takich osób w ogóle nie ma, wówczas nie może skorzystać z możliwości zatrudnienia stażysty.
Przykład
Firma X zatrudnia 25 osób, z których wszystkie pracują na podstawie umów cywilnoprawnych (zlecenia lub o dzieło). Zamierzając pozyskać nowych zatrudnionych, skierowała do starostwa powiatowego ofertę zatrudnienia młodych bezrobotnych i absolwentów na staż. Starosta ofertę odrzucił, gdyż firma nie kwalifikowała się ze względów formalnych jako pracodawca.
Podobna oferta skierowana przez firmę Y zatrudniającą 4 osoby, z czego 2 na podstawie umów o pracę na czas określony, została przyjęta.
Co trzeba zrobić przed zatrudnieniem absolwenta
Staże dla młodych bezrobotnych i absolwentów organizują starostowie, dlatego we właściwym starostwie lub powiatowym urzędzie pracy należy zasięgnąć informacji, czy i w jakim zakresie organizowane są staże dla absolwentów i młodych bezrobotnych.
Staż odbywa się na podstawie umowy zawartej przez starostę z pracodawcą według programu określonego w umowie.
Program ten powinien określać:
• nazwę zawodu lub specjalności, której dotyczy,
• zakres zadań wykonywanych przez bezrobotnego,
• rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych,
• sposób potwierdzenia nabytych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych,
• opiekuna osoby objętej programem przygotowania zawodowego i stażu (art. 53 ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia).
Wniosek o zawarcie takiej umowy składa pracodawca do właściwego starosty.
Wniosek powinien zawierać m.in.:
• dane pracodawcy: nazwa, adres, telefon i faks, e-mail, rodzaj działalności, liczba pracowników, NIP, REGON,
• liczbę przewidywanych miejsc pracy, na których bezrobotny będzie odbywać staż,
• imię i nazwisko, stanowisko oraz wykształcenie wyznaczonego opiekuna bezrobotnego,
• proponowany okres odbywania stażu lub przygotowania zawodowego, nie krótszy niż 3 miesiące,
• opis zadań, jakie będą wykonywane podczas stażu lub przygotowania zawodowego,
• wymagania dotyczące predyspozycji psychofizycznych, poziomu wykształcenia oraz minimalnych kwalifikacji niezbędnych do podjęcia stażu lub przygotowania zawodowego (§ 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy).
Pracodawca może we wniosku wskazać od razu imię i nazwisko bezrobotnego, którego przyjmuje na staż, jeżeli zamierza zatrudnić konkretną osobę.
Pracodawca powinien więc co najmniej:
• zapewnić odpowiednie warunki pracy, przewidziane dla pracowników zatrudnianych na danym stanowisku, na które jest skierowany stażysta,
• wyznaczyć pracownika, który będzie nadzorował stażystę.
WaŻne!
Odpowiedź starosty musi nastąpić w ciągu miesiąca od daty złożenia wniosku.
Czy pracodawca ma wypłacać wynagrodzenie
Największą korzyścią z zatrudnienia absolwentów lub młodych bezrobotnych na stażu są praktycznie zerowe koszty wynagrodzenia stażysty.
Pracodawca nie płaci bowiem wynagrodzenia stażyście. Zatrudniony stażysta otrzymuje stypendium w wysokości 140% kwoty zasiłku dla bezrobotnych, które wypłaca starosta kierujący absolwenta na staż.
Pracodawca nie ponosi też kosztów składek na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to, że pracodawca nie pełni wobec stażystów funkcji płatnika ZUS. Funkcję tę wykonuje bowiem starostwo powiatowe jako jednostka kierująca stażystę do pracodawcy (art. 4 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
W przypadku pracodawcy zatrudniającego stażystę odpada więc problem prowadzenia dokumentacji ubezpieczeniowej i choćby formalnego opłacania składek (składki nie są refundowane, gdyż pracodawca w ogóle ich nie opłaca).
Czy stażysta jest pracownikiem
Ze stażystą nie jest zawierana umowa o pracę. Zatrudnienie następuje na podstawie skierowania starosty.
WaŻne!
Stażysta nie jest pracownikiem i pracodawca nie musi wykonywać wielu obowiązków wynikających ze stosunku pracy.
Przede wszystkim pracodawca nie jest zobowiązany do prowadzenia szczegółowych akt osobowych stażysty. Nie ma też obowiązku udzielania płatnych urlopów czy zwolnień. Mimo to na wniosek stażysty pracodawca jest zobowiązany do udzielenia dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych odbywania stażu (w praktyce oznacza to obowiązek udzielenia maksymalnie 24 dni zwolnienia przy stażu trwającym 12 miesięcy).
Stażysta nie jest również wliczany do limitu 20 zatrudnionych, po którego przekroczeniu powstaje obowiązek utworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Podobnie nie wlicza się go do liczby 20 pracowników, której przekroczenie nakłada na pracodawcę obowiązki wynikające z przepisów o zwolnieniach grupowych (m.in. wypłatę odpraw).
Zamiast świadectwa pracy pracodawca na zakończenie stażu ma wydać pisemną opinię o zadaniach realizowanych przez bezrobotnego i umiejętnościach praktycznych pozyskanych w trakcie stażu.
Michał Culepa
Podstawa prawna:
• art. 2 pkt 25, art. 53 ust. 1, 4 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2008 r. nr 69, poz. 415 ze zm.),
• § 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu oraz przygotowania zawodowego w miejscu pracy (DzU nr 185, poz. 1912 ze zm.),
• art. 4 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74, ze zm.).