Pracodawca, zatrudniając niepełnosprawnego, powinien przede wszystkim pamiętać o dostosowaniu stanowiska pracy do potrzeb takiej osoby.
Generalnie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Jednak ustawodawca dopuszcza zatrudnienie takiej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej pod warunkiem uzyskania przez tego pracodawcę pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Wynika to z art. 4 ust. 5 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU nr 123, poz. 776 ze zm.).
A zatem pracodawca otwartego rynku pracy, decydując się na zatrudnienie w firmie osoby o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jest zobowiązany wystąpić do PIP ze stosownym wnioskiem w celu uzyskania pozytywnej opinii o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb tej osoby.
Zgodnie z ogólnymi przepisami bhp stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym wymiary wolnej (niezajętej przez urządzenia) powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii. Ponadto pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien zapewnić dostosowanie stanowisk pracy oraz dojść do nich do potrzeb i możliwości tych pracowników, wynikających ze zmniejszonej sprawności (§ 48 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - DzU z 2003 r. nr 169, poz. 1650).
Pracodawca powinien również pamiętać o pewnych przywilejach, jakie przysługują pracownikom niepełnosprawnym. Przede wszystkim czas pracy osoby zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych (art. 15 wspomnianej wyżej ustawy). Ograniczenia te nie dotyczą jedynie osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz gdy na wniosek osoby zatrudnionej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.
Kolejnym przywilejem przysługującym niepełnosprawnemu pracownikowi jest dodatkowa przerwa w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy.
Należy również zaznaczyć, że osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności (art. 19 ust. 1 ustawy).
Ponadto pracownikowi o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:
• w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,
• w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
A zatem pracodawca, zatrudniając niepełnosprawnego, musi liczyć się z uprzywilejowaniem tej grupy w stosunku do pozostałych pracowników oraz ich mniejszą dyspozycyjnością.
Odpowiedziała Alicja Fal