RADA
Tak, zaliczka przyjęta od kupującego na poczet dostawy towaru używanego, zwolniona z VAT, będzie podlegała rozliczeniu na zasadach ogólnych. Przede wszystkim sprzedawca musi wystawić fakturę VAT dokumentującą jej przyjęcie - w ciągu siedmiu dni od jej otrzymania. Następnie powinien wykazać zaliczkę w deklaracji podatkowej. Obowiązek podatkowy powstanie w miesiącu, w którym otrzymał on zaliczkę. W deklaracji rozliczeniowej za ten miesiąc musi rozliczyć zaliczkę.
UZASADNIENIE
Z pytania wynika, że Czytelnik nie jest przekonany, czy sprzedaż będzie zwolniona z VAT. Jednocześnie treść pytania nie pozwala na jednoznaczne udzielenie odpowiedzi, ponieważ nie zostały podane szczegóły dotyczące przedmiotu sprzedaży. Być może krótka charakterystyka zasad rozwieje wszelkie wątpliwości Czytelnika.
Zwolnienie z VAT towarów używanych
Zwolnienie z VAT towarów używanych obejmuje obecnie tylko rzeczy ruchome. Nie obejmuje już nieruchomości. Dla tej grupy przewidziano inne zasady zastosowania zwolnienia z VAT, o czym będzie mowa później. Przy czym zwolnieniu podlega tylko dostawa towarów używanych, jeśli podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
Obecnie do towarów używanych zaliczane są tylko ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku. Okres używania jest liczony dopiero od momentu, w którym podatnik używał rzecz jak właściciel. Nie ma zatem znaczenia okres używania tej ruchomości przez podatnika, zanim nabył on prawo dysponowania nią jak właściciel.
PRZYKŁAD
Jan Kowalski prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. Jej przedmiotem są usługi reklamowe. W ramach tej działalności chce sprzedać nabyty osiem miesięcy temu aparat fotograficzny wykorzystywany w działalności. Ponieważ jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT dopiero od miesiąca, zastanawia się, jak powinien potraktować tę sprzedaż. Otóż pan Kowalski będzie miał prawo do zastosowania zwolnienia do tej dostawy. Przede wszystkim jest właścicielem aparatu już ponad osiem miesięcy, a zatem dłużej niż pół roku wymagane przez przepis. Ponadto ponieważ wcześniej, podczas zakupu sprzętu, nie był podatnikiem VAT, nie miał także prawa do odliczenia VAT z tytułu jego zakupu. Prawo to przysługuje tylko podatnikom w zakresie czynności opodatkowanych. Zatem drugi warunek także jest spełniony. Nie ma znaczenia, że aparat był wcześniej wykorzystywany w celach osobistych.
PRZYKŁAD
Jan Kowalski prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. Jej przedmiotem są usługi reklamowe. W ramach tej działalności chce sprzedać nabyty cztery miesiące temu aparat fotograficzny. Otóż pan Kowalski nie będzie miał prawa do zastosowania zwolnienia do tej dostawy. Przede wszystkim jest właścicielem aparatu dopiero od czterech miesięcy, a zatem krócej niż pół roku wymagane przez przepis. Ponadto miał także prawo do odliczenia VAT z tytułu jego zakupu. Prawo to przysługuje tylko podatnikom w zakresie czynności opodatkowanych. Żaden z warunków nie jest spełniony. Ustawa wyklucza w takiej sytuacji możliwość skorzystania przez podatnika ze zwolnienia z VAT.
Należy nadmienić, że przepis ten nie do końca jest zgodny z prawem wspólnotowym. Otóż art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT jest odpowiednikiem art. 13(B)(c) in fine VI Dyrektywy i odpowiednio art. 136 lit. b) Dyrektywy VAT z 2006 r. W przepisach tych jest mowa o zwolnieniu z VAT towarów, w zakresie nabycia których nie przysługiwało prawo do odliczenia. Nie ma natomiast wymogu dotyczącego okresu używania towaru jak właściciel. Dla prawa wspólnotowego nie ma zatem znaczenia fakt używania, a tym bardziej konkretny okres. Istotne znaczenie ma jedynie fakt, że podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
WAŻNE!
Zwolnieniu z VAT podlega dostawa towarów używanych - ruchomości, przy nabyciu których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT oraz jeśli ten sam podatnik używał jako właściciel tych towarów co najmniej sześć miesięcy.
Zwolnienie z VAT związane z dostawą budynków
Pierwszym rodzajem zwolnienia przy dostawie nieruchomości jest zwolnienie przewidziane dla dostawy budynków innych niż w ramach pierwszego zasiedlenia lub krótko po nim (dwa lata). Przy czym podatnik może z tego zwolnienia zrezygnować z własnej woli. Takiej możliwości nie ma przy drugim rodzaju zwolnienia dla nieruchomości. Dotyczy on dostawy budowli lub ich części, które nie mogą być objęte pierwszym zwolnieniem.
Podsumowując, pierwsze zwolnienie nie dotyczy dostawy budynków, budowli lub ich części:
• w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
• dokonanej nie później niż dwa lata po pierwszym zasiedleniu.
WAŻNE!
Dostawy dokonane w ramach pierwszego zasiedlenia, przed nim albo nie później niż dwa lata po nim będą opodatkowane VAT, gdy przy ich nabyciu lub wytworzeniu przysługiwało prawo do odliczenia VAT.
Drugi rodzaj zwolnień dla nieruchomości dotyczy tych budynków, budowli lub ich części, które nie mogą być objęte pierwszym zwolnieniem. Podobnie jak w przypadku towarów używanych warunkiem istotnym dla skorzystania ze zwolnienia jest brak prawa do odliczenia VAT w związku z nabyciem czy wybudowaniem nieruchomości. Ponadto dokonujący ich dostawy nie mógł ponosić wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów. I jeszcze jeden ważny warunek. Ze zwolnienia może korzystać dostawa dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia bądź w okresie dwóch lat od pierwszego zasiedlenia. Należy nadmienić, że warunki te (dotyczące ulepszenia) nie będą miały znaczenia, tj. ich brak nie będzie pozbawiał prawa do zwolnienia, jeśli nieruchomości w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika w jego działalności opodatkowanej co najmniej przez pięć lat.
Zatem w zależności od tego, co będzie przedmiotem dostawy, jeśli spełnia Pan wskazane warunki, będzie miał Pan prawo do zastosowania do tej dostawy zwolnienia z VAT.
Zaliczka
Ponieważ nabywca jest podatnikiem VAT, będzie Pan obowiązany udokumentować przyjęcie zaliczki, wystawiając fakturę VAT, mimo że sprzedaż będzie zwolniona z VAT. Jest to bowiem czynność, która podlega regulacjom ustawy. Natomiast przepisy zobowiązują podatników VAT do wystawiania faktur VAT w celu dokumentowania transakcji podlegających ustawie.
Jednocześnie przepisy ustawy o VAT stanowią, że przyjęcie jakiejkolwiek części zapłaty, zadatku, raty, zaliczki przed dokonaniem dostawy wywołuje powstanie obowiązku podatkowego w VAT. Obowiązek ten powstaje w dacie przyjęcia zaliczki. Podatnik VAT, który ma obowiązek udokumentować to przyjęcie poprzez wystawienie faktury, musi udokumentować otrzymanie zaliczki, wystawiając fakturę w ciągu siedmiu dni od jej otrzymania.
Bez względu jednak na to, kiedy wystawi fakturę, powinien rozliczyć zaliczkę w miesiącu jej otrzymania, np. jeśli otrzyma zaliczkę w listopadzie, powinien ją ująć w rozliczeniu za ten właśnie miesiąc, składając deklarację do 25 grudnia 2009 r. Ponieważ jednak jest to okres świąteczny, deklarację może ostatecznie złożyć do 28 grudnia 2009 r.
• art. 19 ust. 11, art. 43 i 106 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 195, poz. 1504
Magdalena Miklewska
ekspert w zakresie VAT