Problemy z zastosowaniem stawki w prawidłowej wysokości najczęściej wynikają z braku pewności, czy dokumenty, które znajdują się w posiadaniu podatnika, są wystarczające do zastosowania preferencyjnej stawki.
Konieczne potwierdzenie
Zgodnie z art. 42 ust. 1 w związku z art. 42 ust. 1 i 3 ustawy o VAT podatnik dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów jest uprawniony do zastosowania stawki 0 proc., jeżeli przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy:
• zostały wywiezione z terytorium kraju;
• zostały dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
Dowodami takimi są następujące dokumenty, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie do nabywcy znajdującego się poza Polską towarów, będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów:
• dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju - w przypadku, gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi),
• kopia faktury,
•specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.
W przypadku gdy wyżej wymienione dokumenty nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium innego państwa członkowskiego niż Polska, dowodami potwierdzającymi, że towary zostały wywiezione z Polski i dostarczone nabywcy w jego kraju, mogą być również inne dokumenty wskazujące, że wystąpiła dostawa wewnątrzwspólnotowa, w szczególności:
• korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie;
• dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu;
• dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny - dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania;
• dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.
WAŻNE
Dowodami wskazującymi, że nastąpiła WDT, są przede wszystkim dokumenty przewozowe otrzymane od spedytora, kopia faktury oraz specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.
Przepisy ustawy o VAT nie wskazują obowiązującej formy dokumentów wymienionych powyżej (oryginał, kopia, kserokopia) ani sposobu otrzymania go przez podatnika (przesyłka pocztowa, osobisty odbiór, faks). W związku z powyższym w mojej opinii wymienione powyżej dokumenty mogą mieć formę kserokopii, o ile jednoznacznie wynika z nich, że towar dotarł na miejsce i został wydany odbiorcy.
Takie stanowisko potwierdził naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie, w piśmie z 7 września 2005 r., nr 1472/RPP1/443-477/05/AW, w którym Spółka zwróciła się z zapytaniem dotyczącym prawidłowości dokumentacji wykonywanych przez Spółkę usług spedycji międzynarodowej za pomocą kopii listu przewozowego. Zgodnie ze stanowiskiem organu, ustawodawca w przepisie określającym dokumenty stanowiące dowody wykonania usług spedytorskich nie odniósł się do formy, jakie te dokumenty powinny spełniać. Dlatego też w ocenie naczelnika kopie listów przewozowych wraz z fakturami wystawionymi przez firmę transportową stanowią dowód wykonania usług transportu międzynarodowego, w tym usług spedycyjnych.
Dokumentem przewozowym, o którym mowa w art. 42 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT, może być każdy dokument otrzymany od przewoźnika (spedytora), z którego jednoznacznie wynika, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały dostarczone do miejsca przeznaczenia i wydane ich odbiorcy, który jest tożsamy z odbiorcą wskazanym na fakturze.
WAŻNE
Ustawodawca nie precyzuje (poza kopią faktury) rodzaju dokumentów, które podatnik obowiązany jest posiadać w takiej sytuacji - czy muszą to być oryginały czy też wystarczą kserokopie. Istotne wydaje się natomiast, aby te dokumenty pozwalające na opodatkowanie transakcji stawką 0 proc. nie budziły zastrzeżeń co do ich treści oraz autentyczności.
Dokument taki powinien zatem pozwalać na identyfikację transportowanych towarów będących przedmiotem konkretnej dostawy. Wskazaną funkcję może pełnić zarówno list przewozowy, jak i inny dokument, w szczególności oświadczenie przewoźnika, potwierdzające wykonanie transportu oraz dostawę towarów do odbiorcy. Powyższe stanowisko znajduje odzwierciedlenie w ocenie wielu organów podatkowych. Tytułem przykładu można przytoczyć pismo naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście z 20 grudnia 2005, nr 1436/2BV/443/2005/605/TCH, w którym uznane zostało, że dokumentem przewozowym, o którym mowa w art. 42 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, może być każdy dokument otrzymany od przewoźnika (spedytora), z którego jednoznacznie wynika, że towar będący przedmiotem dostawy został dostarczony do miejsca przeznaczenia i wydany odbiorcy towarów, zgodnemu ze wskazanym w wystawionej fakturze. Dokument taki powinien pozwalać na identyfikację transportowanych towarów jako towarów będących przedmiotem konkretnej dostawy towarów. Dokumentem tym może być list przewozowy (o ile zawiera niezbędne informacje, wykraczając tym samym poza minimalny zakres danych zawartych w liście przewozowym - co dopuszczalne jest w świetle art. 6 ust. 3 Konwencji), ale może być także inny dokument. Zdaniem tutejszego organu warunki takie spełnia także oświadczenie przewoźnika, o którym mowa w przedmiotowym wniosku.
WAŻNE
Brak omówionej dokumentacji, która potwierdza dostarczenie towarów nabywcy, skutkuje utratą możliwości stosowania stawki preferencyjnej i obowiązkiem opodatkowania WDT stawką właściwą dla dostawy krajowej
Opodatkowanie eksportu
Obowiązki dokumentacyjne w zakresie podatku od towarów i usług są bardzo sformalizowane. W wielu sytuacjach ich posiadanie decyduje o możliwości zastosowania obniżonej stawki opodatkowania lub prawa do odliczenia podatku. Taka sytuacja ma miejsce w przypadku eksportu towarów, dokonywanego przez nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz. Aby polski sprzedawca mógł zastosować stawkę opodatkowania w wysokości 0 proc., wymagane jest, aby posiadał on kopię dokumentu, w którym urząd celny, określony w przepisach celnych, potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty. Musi to być zatem dokument źródłowy. Do takich zalicza się oryginał danego dokumentu (zazwyczaj jest jeden) i jego kopie (może być ich kilka w zależności od potrzeb). Na kopii dokumentu muszą być zawarte oryginalne informacje, takie jak adnotacje, podpisy, pieczęcie itp. W żadnym razie nie może to być kserokopia dokumentu. W obrocie gospodarczym kserokopie dokumentów źródłowych nie są uznane za dokumenty źródłowe, dokumentujące jakiekolwiek zdarzenia. Nie mają one żadnej mocy dowodowej.
Powyższe stanowisko potwierdził WSA w Białymstoku w wyroku z 30 stycznia 2008 r., sygn. akt I SA/Bk 569/07. Sąd stwierdził, że w eksporcie bezpośrednim oryginał dokumentu SAD-3, zawierający potwierdzenie wywozu dokonane przez urząd celny wyprowadzenia, stanowi dowód wywozu towaru poza granice UE. Dokumentem potwierdzającym wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty, który uprawnia do zastosowania stawki 0 proc. w eksporcie bezpośrednim, nie jest kserokopia oryginału SAD-3.
RAFAŁ STYCZYŃSKI
ksiegowosc@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 42 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).