Zgłoszenia dokonuje się poprzez złożenie prawidłowo wypełnionego formularza VAT-R. Druk ten dostępny jest na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Można go także otrzymać w urzędach skarbowych. Rejestracji dokonuje naczelnik urzędu skarbowego. Procedura rejestracji kończy się wydaniem potwierdzenia zarejestrowania podmiotu jako podatnika VAT. Warto zatem zauważyć, iż w tym zakresie nie są wydawane decyzje podatkowe.
Bez rejestracji
Należy zwrócić uwagę, iż zgodnie z postanowieniami art. 113 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy, którzy są podmiotowo zwolnieni od VAT lub prowadzona przez nich działalność gospodarcza polega na wykonywaniu czynności objętych zwolnieniem przedmiotowych, nie mają obowiązku złożenia zgłoszenia rejestracyjnego. Mogą oni zarejestrować się dobrowolnie, jednak czynność ta nie jest obligatoryjna. Trzeba zaznaczyć, iż w sytuacji, gdy w którymś momencie podatnicy zwolnieni z VAT zaczną jednak dokonywać sprzedaży opodatkowanej, będą zobowiązani do zarejestrowania się na potrzeby tego podatku. Nastąpi to także w sytuacji utraty zwolnienia lub rezygnacji z niego. W przypadku podatników zarejestrowanych uprzednio jako podatnicy zwolnieni pojawi się także obowiązek dokonania aktualizacji złożonego uprzednio zgłoszenia. Istotne jest zwrócenie uwagi, iż co do zasady musi to nastąpić w następujących terminach, m.in.:
• przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi opodatkowanej - w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży,
• przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia podmiotowego, w związku z przekroczeniem limitu 50 tys. zł),
• przed dniem wykonania pierwszej czynności opodatkowanej VAT, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9.
WAŻNE
Jeśli zarejestrowany podatnik VAT UE nie podał w zgłoszeniu rejestracyjnym zamiaru dokonywania wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, zobowiązany jest do złożenia zgłoszenia aktualizującego przed dniem dokonania pierwszej tego rodzaju dostawy
Trzeba zwrócić także uwagę na rozporządzenie ministra finansów z 6 kwietnia 2004 r. w sprawie określenia podatników niemających obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego (Dz.U. nr 58, poz. 558). Zgodnie z jego treścią obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego nie mają podatnicy nieposiadający na terytorium Polski swojej siedziby albo stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Obowiązku rejestracji nie mają jednak tylko zagraniczne podmioty wykonujące kilka szczególnego rodzaju czynności. Do najważniejszych można zaliczyć:
• usługi transportowe i usługi pomocnicze związane bezpośrednio z importem towarów, w przypadku gdy wartość tych usług została włączona do podstawy opodatkowania w imporcie towarów,
• usługi w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, świadczone na rzecz przewoźników powietrznych oraz innych podmiotów wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym,
• usługi związane z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługą pasażerów i ładunków oraz inne o podobnym charakterze usługi świadczone na rzecz przewoźników powietrznych oraz innych podmiotów wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym,
• usługi świadczone na obszarze polskich portów morskich, polegające na obsłudze morskich środków transportu,
• usługi świadczone na obszarze polskich portów morskich, związane z transportem międzynarodowym, polegające na obsłudze lądowych środków transportu.
Obowiązkowe zgłoszenie
Co do zasady, zgłoszenie dotyczące rejestracji należy złożyć do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Trzeba jednak zaznaczyć, iż w sytuacji, jeśli czynności te wykonywane są na terenie objętym zakresem działalności dwóch lub więcej urzędów skarbowych, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej zobowiązane są do złożenia zgłoszenia do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na adres siedziby, osoby fizyczne natomiast, ze względu na miejsce zamieszkania. Dla podmiotów nieposiadających stałego miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium Polski organem właściwym do dokonania zgłoszenia rejestracyjnego jest naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.
Konieczna aktualizacja
Należy pamiętać, iż jeśli dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym ulegną zmianie, podatnik zobowiązany jest do zgłoszenia zaistniałej zmiany do naczelnika urzędu skarbowego w terminie siedmiu dni, licząc od dnia wystąpienia zmiany.
Także w przypadkach zaprzestania wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, na podatnikach VAT ciąży obowiązek zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego. Zgłoszenie to stanowi podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT. Trzeba zaznaczyć, iż w przypadku jeśli takie zgłoszenie nie zostanie zgłoszone przez podatnika ani przez jego następcę prawnego, naczelnik urzędu skarbowego dokona wykreślenia danego podmiotu z rejestru podatników VAT z urzędu. Istotny jest fakt, że czynność ta dokonywana jest przez naczelnika bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, w sytuacji gdy w ramach podjętych czynności sprawdzających okaże się, że podatnik nie istnieje lub nie ma możliwości skontaktowania się z nim ani jego pełnomocnikiem.
Transakcje z krajami UE
Dokonując transakcji gospodarczych z krajami należącymi do Unii Europejskiej, należy dokonać specjalnego zgłoszenia rejestracyjnego. Zgodnie z obowiązującą zasadą, podatnicy VAT, podlegający obowiązkowi zarejestrowania jako podatnicy VAT czynni, zobowiązani są przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tego rodzaju czynności.
Po złożeniu przez podatnika zgłoszenia rejestracyjnego naczelnik urzędu skarbowego dokonuje zarejestrowania danego podmiotu jako podatnika VAT UE i potwierdza ten fakt na specjalnym druku.
Trzeba pamiętać, iż zarejestrowani podatnicy VAT UE, dokonując transakcji z państwami należącymi do Unii Europejskiej, zobowiązani są do każdorazowego podawania numeru identyfikacyjnego, pod którym zostali zarejestrowani na potrzeby podatku od towarów i usług. Należy zaznaczyć, iż podatnicy ci mają obowiązek posługiwania się numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonym kodem PL.
PRZYKŁAD
CZY NACZELNIK MOŻE WYKREŚLIĆ PODATNIKA
Spółka przestała wykonywać wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów. W ciągu 15 dni, licząc od dnia zaprzestania, powinna złożyć zawiadomienie o zaprzestaniu działalności w zakresie transakcji z krajami UE. Nie spełniła jednak tego obowiązku. W takiej sytuacji zastosowany zostanie przepis, zgodnie z treścią którego, gdy podatnik VAT UE nie złoży za 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracji podatkowej, zostanie on z urzędu wyrejestrowany przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru podatników VAT UE.
KRZYSZTOF KOŚLICKI
krzysztof.koslicki@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 96 i 97 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).