Podobne zmiany dotyczą także składników majątkowych otrzymanych przez wspólników w ramach likwidacji spółki, które to składniki uprzednio wniesione zostały do spółki aportem w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. W efekcie wprowadzonych zmian podatnicy utracili nie tylko możliwość podwyższenia odpisów amortyzacyjnych, ale również możliwość zmniejszenia dochodu przy sprzedaży składników majątku poprzez podwyższenie kosztów podatkowych na tej sprzedaży.
Otrzymanie składników majątku w ramach aportu
Do końca 2006 roku w przypadku nabycia w drodze aportu składników majątku stanowiących przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa możliwe było podwyższenie do wartości rynkowej wartości początkowej składników majątku składających się na to przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część. Podwyższenie wartości początkowej prowadziło nie tylko do podwyższenia odpisów amortyzacyjnych (o ile składniki te podlegały amortyzacji podatkowej), a co za tym idzie, bieżących kosztów uzyskania przychodów, ale również do podwyższenia kosztów podatkowych na przyszłej sprzedaży tychże składników (przypomnijmy, że kosztem ze zbycia środków trwałych są wydatki na ich nabycie, odzwierciedlone jako wartość początkowa przyjęta dla celów amortyzacji, pomniejszone o dokonane odpisy amortyzacyjne (art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej: ustawa o CIT).
Od 2007 roku w przypadku nabycia w drodze wkładu niepieniężnego składników majątku stanowiących przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa stosuje się takie same zasady jak przy łączeniu i podziale przedsiębiorstw. Oznacza to, że spółka przejmująca zobowiązana jest kontynuować wycenę przejętych składników majątkowych, tj. wartość początkową należy ustalić w wysokości ich wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych wnoszącego aport (art. 16g ust. 10a ustawy o CIT). Ponadto spółka otrzymująca tego typu aport ma obowiązek kontynuować metodę amortyzacji przyjętą przez wnoszącego (art. 16h ust. 3a ustawy o CIT).
Może zdarzyć się, że niektóre z nabywanych w drodze aportu składników majątku nie były wprowadzone do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych podmiotu wnoszącego wkład. W takiej sytuacji, zgodnie z art. 16g ust. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ich wartość ustala się według zasad przewidzianych dla nabycia przedsiębiorstwa w drodze kupna. Oznacza to, że spółka otrzymująca aport może samodzielnie wycenić tę nieruchomość i wykazać ją w księgach w wartości rynkowej (o ile w ramach transakcji wystąpi dodatnia wartość firmy). W zasadzie jest to jedyny przypadek dający możliwość podwyższenia do wartości rynkowej wartości majątku otrzymanego aportem w formie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Niemniej jednak w praktyce sytuacja, w której majątek nie jest wprowadzony do ewidencji środków trwałych, zdarza się dość rzadko.
Otrzymanie majątku w ramach likwidacji
Zgodnie z art. 16g ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT obowiązek kontynuowania wyceny środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych otrzymanych w ramach likwidacji rozciąga się również na sytuacje, w których składniki te zostały uprzednio wniesione do spółki w formie aportu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Należy zauważyć, że dla obowiązku kontynuowania wyceny istotny jest sam fakt wniesienia środków trwałych aportem w formie przedsiębiorstwa czy jego zorganizowanej części bez względu na podmiot wnoszący - ustawa nie uzależnia kontynuowania wyceny od tego, czy środki te zostały uprzednio wniesione do spółki aportem przez wspólnika otrzymującego czy też innego (byłego) wspólnika. W stanie prawnym obowiązującym do końca 2006 roku w przedstawionym wyżej przypadku wspólnicy wyceniali składniki otrzymywane w ramach likwidacji po wartości rynkowej z dnia ich nabycia.
PRZYKŁAD: WYCENA NIERUCHOMOŚCI
W skład przedsiębiorstwa wnoszonego aportem wchodzi nieruchomość, której wartość w ewidencji podmiotu wnoszącego wynosi 200 j.p. Do końca 2006 roku spółka przejmująca mogła samodzielnie wycenić tę nieruchomość i wykazać w swoich księgach po wartości rynkowej, np. 400 j.p. (o ile w ramach transakcji wystąpiła dodatnia wartość firmy). Jeżeli niezwłocznie po nabyciu spółka sprzedałaby tę nieruchomość po cenie odpowiadającej jej wartości rynkowej (tj. 400 j.p.), to dochód do opodatkowania z tej sprzedaży wyniósłby 0 j.p.
PRZYKŁAD: SPRZEDAŻ SKŁADNIKÓW MAJĄTKU
W skład wnoszonego aportem przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość, której wartość w ewidencji podmiotu wnoszącego wynosi 200 j.p. Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2007 roku jako wartość początkową spółka powinna wykazać wartość 200 j.p. Przy sprzedaży tej nieruchomości za 400 j.p. (wartość rynkowa nieruchomości) na tej transakcji wystąpi dochód do opodatkowania w wysokości 200 j.p.
AGATA NIEŻYCHOWSKA
doradca podatkowy w Zespole Doradztwa Podatkowego kancelarii prawniczej Salans