Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się też wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, szczególnie darowizny.
Wyłączenie z podatku
Zasady te nie będą jednak stosowały się do nabytej w formie darowizny, zakupu czy aportu spółki, gdyż ustawa o VAT wyłącza takie transakcje z opodatkowania.
Na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans. Ustawa o VAT nie zawiera w swojej treści definicji przedsiębiorstwa. Dlatego dla celów określenia zakresu pojęcia przedsiębiorstwo wykorzystuje się przepisy kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że nie podlegają opodatkowaniu VAT transakcje zbycia przedsiębiorstwa, w tym np. sprzedaż, darowizna lub przekazanie do nowo utworzonej spółki osobowej w postaci aportu.
Przepisy ustawy o VAT jasno precyzują, że stosowanie wyłączenia spod opodatkowania odnosi się do przedsiębiorstwa jako całości pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, nie zaś do jego poszczególnych części.
Następstwo prawne
Wyłączenie z opodatkowania zbycia przedsiębiorstwa oraz zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans powoduje, że nabywca jest traktowany jak następca prawny podatnika dokonującego zbycia. To z kolei rodzi dalsze konsekwencje podatkowe. Należy pamiętać, że przy przekształceniu spółek, jak i ich przejęciu na podstawie Ordynacji podatkowej, wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki zbywcy przechodzą na nabywcę. Zasada ta ma zastosowanie również do spółki niemającej osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci przedsiębiorstwa.
Przekazanie przedsiębiorstwa do spółki osobowej wyłączone jest spod działania ustawy o podatku od towarów i usług, tj. nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem oraz nie wiąże się dla np. wnoszącego aport z obowiązkiem skorygowania podatku naliczonego, odliczonego w związku z nabyciem składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Nie oznacza to jednak, że nabywca nie ma obowiązków związanych z przejęciem spółki lub przedsiębiorstwa.
Odliczenie proporcją
Nabywca ma obowiązek dokonania stosownych korekt w zakresie podatku naliczonego, do których zobowiązany byłby również zbywca przedsiębiorstwa (spółki) na podstawie art. 91 ust. 9 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) korekta podatku naliczonego określana na zakończenie roku jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa (spółki) lub zakładu (oddziału). Przepisy ustawy VAT zobowiązują bowiem do takiej korekty, gdy podatnik rozliczał podatek naliczony związany z zakupami, które we wnoszonym aportem przedsiębiorstwie (spółce) służyły zarówno sprzedaży opodatkowanej, jak i czynnościom, od których odliczenie VAT nie przysługiwało. W takim przypadku po zakończeniu roku podatkowego nabywca przedsiębiorstwa (spółki) obowiązany będzie dokonać korekty kwoty tego podatku naliczonego z uwzględnieniem proporcji obliczonej dla zakończonego roku podatkowego.
KTO JEST NASTĘPCĄ PRAWNYM
Osoba prawna wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki, gdy powstała w wyniku:
• przekształcenia innej osoby prawnej
• przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej.
Następstwo prawne odnosi się też do:
• osobowej spółki handlowej zawiązanej (powstałej) w wyniku przekształcenia: innej spółki niemającej osobowości prawnej lub spółki kapitałowej
• spółki niemającej osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa.
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 6 pkt 1 oraz art. 91 ust. 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).
• Art. 93a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa
(t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).