Po kontroli podatkowej, która ustaliła zaniżenie przychodu w mojej firmie, będę musiał dopłacić podatek dochodowy. Czy urząd skarbowy powinien wezwać mnie do zapoznania się z materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy zanim wyda decyzję o wysokości podatku?
Przepisy art. 200 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa (o.p.) nakładają na organ podatkowy obowiązek wyznaczenia stronie, przed wydaniem decyzji, siedmiodniowego terminu do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego. Z tego obowiązku organ podatkowy jest zwolniony w kilku przypadkach. Powyższy przepis mówi o uzyskaniu wypowiedzi od strony w czasie „przed wydaniem decyzji”. Ma to na celu już w fazie wstępnej uniknięcie pomyłek, nieporozumień, błędów, tak aby wydana decyzja była zgodna ze stanem faktycznym rozstrzyganej sprawy.
Należy pamiętać, że zasady ogólne postępowania zobowiązują organy podatkowe do np. podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy (art. 122 o.p.). Z kolei o zapewnieniu stronie możliwości czynnego udziału w „każdym stadium” prowadzonego postępowania, a przed wydaniem decyzji - wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, mówi przepis art. 123 § 1 o.p. Tak więc przepis art. 200 § 1 o.p stanowi potwierdzenie i wykonanie tego, co zostało zapisane w zasadach ogólnych - w art. 122 i art. 123 § 1 o.p. Zasady ogólne postępowania przed organem podatkowym dają stronie gwarancję, że jeśli będą one zachowane, to można mówić o rzetelności i bezstronności postępowania.
Przypadki zwolnienia organu podatkowego z obowiązku wyznaczania stronie 7-dniowego terminu do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału zostały określone w przepisie art. 200 § 2 o.p. Chodzi o:
1) przypadki przewidziane w art. 123 § 2 oraz w art. 165 § 5 o.p.
Sytuacja określona w art. 123 § 2 o.p. dotyczy zdarzenia, gdy w wyniku wszczętego postępowania na wniosek strony ma zostać wydana decyzja w całości uwzględniająca jej wniosek.
Z kolei art. 165 § 5 o.p. mówi o przypadku, gdy postępowanie dotyczy ustalenia zobowiązań podatkowych, które zgodnie z odrębnymi przepisami - ustalane są corocznie, a stan faktyczny, na podstawie którego ustalono wysokość zobowiązania podatkowego za poprzedni okres, nie uległ zmianie. Inaczej mówiąc, nie ma zmian co do wysokości podatku na nowy rok. Nie ma obowiązku wyznaczania stronie terminu do wypowiedzi także wtedy, gdy sprawa dotyczy umorzenia zaległości podatkowych określonych w art. 67d § 1 o.p., czyli np. jeżeli kwota zaległości podatkowych nie została zaspokojona w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym lub upadłościowym;
2) sprawy zabezpieczenia i zastawu skarbowego.
Dotyczy to sytuacji, gdy organ podatkowy dokonuje zabezpieczenia na majątku podatnika z tytuły zobowiązań podatkowych (art. 33 i nast. o.p. oraz art. 41 o.p.);
3) przypadki, gdy podatnik złożył zeznanie w podatku od spadków i darowizn, a decyzja ma zostać wydana wyłącznie na podstawie danych zawartych w złożonym zeznaniu (od 1 stycznia 2007 r.).
A zatem urząd skarbowy ma obowiązek wyznaczyć Panu siedmiodniowy termin do wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji podatkowej w sprawie zebranego materiału dowodowego. Jeśli będzie Pan składał odwołanie od decyzji naczelnika urzędu skarbowego, to może Pan również skorzystać z możliwości złożenia wniosku o przeprowadzenie rozprawy. Od 1 stycznia 2007 r. nowe przepisy art. 200a-200d o.p. wprowadziły instytucję rozprawy przed organem odwoławczym. Jest ona przeprowadzana w toku postępowania odwoławczego, m.in. na wniosek strony (art. 200a § 1 pkt 2 o.p.).
Podstawa prawna:
- art. 200 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn.zm.).
Edward Jankowski