Na początek kilka faktów. Indywidualne Konta Emerytalne zostały powołane do życia 6 lat temu (20 kwietnia 2004 r.), w ramach ustawy o IKE i PPE (Pracowniczych Programach Emerytalnych).
Obydwie te opcje są fundamentami III filaru emerytalnego. Obejmuje on wszystkie finansowe opcje dobrowolnego i dodatkowego oszczędzania na swoją przyszłość. Dostępne w jego ramach produkty finansowe miały zmobilizować Polaków do szukania możliwości inwestowania pieniędzy. Dlaczego? Ponieważ mimo przeprowadzenia reformy emerytalnej w 1999 roku, spodziewane jest, że będziemy otrzymywać relatywnie niskie świadczenia emerytalne z obowiązkowych I i II filaru (ZUS i OFE – Otwarty Fundusz Emerytalny).
Jednym słowem, Indywidualne Konto Emerytalne to rozwiązanie, które pozwala efektywniej odkładać fundusze na emeryturę. IKE możemy założyć w 4 miejscach: w towarzystwie funduszy inwestycyjnych, banku, zakładzie ubezpieczeń lub w domu maklerskim. Mogą być to polisy, konta, lokaty czy rachunki.
Po zawarciu umowy i otwarciu swojego konta, właściciel IKE może wpłacać na nie pieniądze wedle własnego uznania. Jedynym ograniczeniem jest maksymalna wartość wpłat jakich można dokonać w ciągu roku.
Jest ona równa trzykrotnej wysokości przeciętnego wynagrodzenia w kraju. W 2010 roku limit ten wynosi 9 579 zł. Zgodnie z ustawą minimalny limit nie istnieje, tak więc w „gorszym” roku klient może wpłacić naprawdę niewiele lub wręcz zawiesić wpłaty. Ale uwaga - szczegółowe warunki wpłat mogą być różne, w zależności od instytucji prowadzącej IKE.
Jakie są zasady działania IKE? Przede wszystkim Indywidualne Konto Emerytalne można mieć tylko jedno. Ale już instytucję prowadzącą je mamy prawo dowolnie zmieniać. IKE może założyć każdy, kto ukończył 18 lat oraz osoby w wieku 16-18 lat, o ile są zatrudnione na umowę o pracę. Poza tym przypadkiem fakt zatrudnienia bądź jego braku nie ma żadnego znaczenia.
Prawo do posiadania IKE można stracić jedynie wówczas gdy wypłacimy z niego wszystkie środki po ukończeniu 60 roku życia.
W przypadku śmierci właściciela IKE, fundusze przechodzą na osobę uprawnioną, wskazaną w umowie, przeważnie członka rodziny.
Dlaczego jednak mamy zakładać IKE, poza oczywistą motywacją do oszczędzania na emeryturę? Jakie korzyści może ono przynieść i dlaczego nie trzymać pieniędzy na zwykłym koncie? Otóż ustawodawca przewidział taki dylemat i stworzył zachętę podatkową, tak by IKE wyróżniało się na tle innych rozwiązań finansowych.
Każdy rachunek, konto czy lokata prowadzone jako Indywidualne Konto Emerytalne, będą zwolnione z podatku od zysków kapitałowych, czyli tzw. podatku Belki. Obecnie wynosi on 19 proc. Wśród indywidualnych rozwiązań emerytalnych jedynie IKE gwarantuje taki „upust”. W sytuacji gdy planujemy oszczędzanie w perspektywie długoterminowej, spodziewane zyski mogą przekroczyć sumę uiszczonych składek nawet 4-krotnie. Wówczas ich ochrona przed podatkiem Belki będzie miała ogromne znaczenie.
Kolejne pytanie to: gdzie najbardziej opłaca się założyć IKE? Wybór jednej z 4 możliwości zależny jest tak naprawdę od preferencji i oczekiwań oszczędzającego. W przypadku gdy zamierzamy odkładać pieniądze długoterminowo, możemy zapoznać się z ofertą towarzystw inwestycyjnych, gdyż w takim okresie wypracowują one na tle rynku najwyższy zysk.
Najlepsze TFI w Polsce na przestrzeni ostatnich pięciu lat osiągały przeciętnie 10 procentową stopę zwrotu rocznie. Jednak w okresie krótszym niż 5 lat nie warto korzystać z opcji związanych wyłącznie z giełdą, gdyż możemy trafić na bessę (długotrwały spadek wartości papierów wartościowych).
Banki i zakłady ubezpieczeń oferują niższy zysk, z kolei jest on bardziej przewidywalny, ponieważ nie jest związany jedynie z rynkiem kapitałowym. Domy maklerskie są natomiast rozwiązaniem dla osób o dużej wiedzy finansowej i zasobniejszym portfelu.
Przy zakładaniu IKE musimy także pamiętać, że zwolnienie z podatku Belki przysługuje jego posiadaczowi pod pewnymi warunkami. Najważniejszym jest powstrzymanie się od wypłat do osiągnięcia wieku 60 lat (lub 55 lat w przypadku nabycia uprawnień emerytalnych).
Po tym okresie będziemy mogli swobodnie korzystać ze swoich oszczędności. Nie powinno nas to jednak zrażać, gdyż środki na IKE wpłacamy przecież z przeznaczeniem na emeryturę, a nie doraźną konsumpcję. Zachowując w tym przypadku dyscyplinę finansową, maksymalizujemy swój zysk
w przyszłości.