Niestety, wybór sposobu inwentaryzacji nie zależy od upodobań przedsiębiorcy. Ustawa o rachunkowości przypisuje określone rodzaje inwentaryzacji do określonych kategorii składników przedsiębiorstwa. W niniejszym artykule opiszę w skrócie dwa rodzaje inwentaryzacji dokonywane głównie przez księgowych:
- potwierdzenie prawidłowości sald;
- porównanie stanów księgowych z odpowiednimi dokumentami.
Spisu z natury, jako przedsięwzięcie obciążające bezpośrednio przedsiębiorcę, omówiłem w podanym niżej artykule.
Porównaj: Jak przeprowadzić remanent?
Kolejnym, drugim sposobem inwentaryzacji jest potwierdzenie prawidłowości salda, które polega na potwierdzenie przez banki i kontrahentów zgodności salda wykazanego w księgach rachunkowych przedsiębiorcy.
Według ustawy o rachunkowości tenże sposób inwentaryzacji znajduje zastosowanie dla:
- aktywów finansowych występujących na rachunkach bankowych lub aktywów finansowych przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierów wartościowych w zdematerializowanej postaci. Na przykład będą to akcje spółek dopuszczonych do publicznego obrotu;
- należności wraz z udzielonymi pożyczkami, z jednakże bez należności spornych i wątpliwych (w wypadku banków są to należności zagrożone), należności od osób, które nie prowadza ksiąg rachunkowych, należności z tytułów publicznoprawnych;
- własnych składników aktywów, które zostały powierzone kontrahentom, np.: przedmioty oddane do używania leasingobiorcy, wydzierżawione środki trwałe, materiały oddane do przerobu, wyroby gotowe eksponowane na wystawach lub targach.
Inwentaryzacji w drodze potwierdzenia salda nie podlegają zobowiązania wobec kontrahentów. Mamy w tym przypadku do czynienia z pośrednią formą inwentaryzacji.
Pośrednią formę inwentaryzacji wyjaśnić można w ten sposób, że np. zobowiązanie Nowaka jest zarazem należnością Kowalskiego, który na mocy omawianego przepisu wystąpi do Nowaka o jej potwierdzenie. W omawianym przykładzie Nowak będzie mógł sprawdzić swoje zobowiązanie wobec Kowalskiego. Czynności te dokonywane są w praktyce przez księgowych współpracujących z przedsiębiorcą, dlatego też w niniejszym artykule nie zostaną dokładniej opisane.
Trzeci sposób przeprowadzenia remanentu, tzn. inwentaryzacja w drodze porównania zapisów księgowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji rzeczywistej wartości, znajduje zastosowanie w stosunku do następujących składników:
- środków trwałych o utrudnionym dostępie;
- gruntów;
- należności spornych i wątpliwych, a w wypadku banków - należności zagrożonych;
- należności i zobowiązań powstałych wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych;
- należności i zobowiązań z tytułów publicznoprawnych;
- aktywów i pasywów nieobjętych omówionymi wcześniej sposobami inwentaryzacji (art. 26 ust. 1 pkt 1 i 2);
- aktywów i pasywów wymienionych w poprzednich sposobach inwentaryzacji (art. 26 ust. 1 pkt 1 i 2), ale tylko wówczas, jeżeli z uzasadnionych przyczyn nie było możliwe przeprowadzenie inwentaryzacji tych składników droga spisu z natury albo przez potwierdzenie salda.
Polecamy: serwis Samochód