Czemu warto przekształcić spółkę cywilną
W odróżnieniu od spółek prawa handlowego , spółka cywilna jest tylko umową wiążącą przedsiębiorców- nie ma odrębnej podmiotowości prawnej. Jest to istotne z punktu widzenia stosunków majątkowych.
W przypadku spółki cywilnej- cały jej majątek stanowi de facto współwłasność wspólników. Spółka jawna – jako tzw. ułomna osoba prawna, może posiadać własny majątek – i to ona jest podmiotem praw i obowiązków (a nie wspólnicy).
W praktyce ma to znaczenie odnośnie odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki.
Wspólnik spółki cywilnej ZAWSZE może być pozwany za jej zobowiązania. Wierzyciel może również starać się sięgnąć bezpośrednio do jego majątku. Wynika to z fakty, iż aby próbować się zaspokoić z majątku „spółki” – należy pozwać wszystkich jej wspólników. W takiej sytuacji wygodniej jest pozwać jednego ze wspólników i np. dokonać zajęcia konta.
Spółka jawna jest odrębnym podmiotem – i co prawda wspólnicy ponoszą odpowiedzialność- ale tylko pomocniczą –jeśli sama spółka okaże się niewypłacalna. Oznacza to, że wierzyciel spółki może sięgnąć do majątku osobistego wspólników dopiero wtedy kiedy skończy postępowanie wobec spółki (oprócz sytuacji, gdy oczywistym jest że będzie niewypłacalna – np. toczyło się wobec niej inne bezskuteczne postępowanie egzekucyjne).
Spółka cywilna w swojej konstrukcji nie jest przeznaczona do długotrwałych i dużych przedsięwzięć. Jeśli nasza działalność zacznie przybierać duży rozmach- albo chcemy ograniczyć swoją odpowiedzialność - warto zastanowić się nad zmianą formy działalności.
Zobacz: Jakie obowiązki ma przedsiębiorca w związku z likwidacją działalności gospodarczej?
Najprostsze jest przekształcenie spółki cywilnej w jawną – wspólnicy mogą jednak wybrać każdą inną spółkę prawa handlowego – o ile spełnią warunki wymagane do ich założenia).
Co się zmieni w funkcjonowaniu spółki
Spółka jawna (lub każda inna) powstała z przekształcenia spółki cywilnej musi być zgłoszona do rejestru przedsiębiorców KRS. Jej akta rejestrowe będą także dostępne dla wszystkich wnioskujących o to podmiotów.
Zmianie ulegnie firma spółki – jest to nieuniknione- zamiast oznaczenia spółka cywilna- w firmie będzie musiało znaleźć się oznaczenie nowej formy (np. spółka jawna). Zmianie może także ulec sama nazwa – o ile spółka cywilna de facto nie ma firmy (nie ma podmiotowości) – działa zazwyczaj pod jakąś nazwą. W przypadku spółki jawnej – obowiązkowym dopełnieniem nazwy – jest nazwisko(lub firma) co najmniej jednego wspólnika.
Jeśli umowa spółki odbiega od dopuszczalnych regulacji spółki jawnej (co jest jednak mało prawdopodobne- ich konstrukcja jest zbieżna) – przed zarejestrowaniem spółki należy ją dostosować do odpowiednich norm.
W zakresie funkcjonowania spółki – spółka jawna zorganizowana jest na bardzo podobnych zasadach jak spółka cywilna – stąd nie jest nawet (najczęściej) wymagana zmiana umowy spółki w tym zakresie.
Co się dzieje z majątkiem spółki po przekształceniu
Na wstępie należy przypomnieć, iż spółka cywilna nie posiada majątku – wszystkie prawa i rzeczy nabyte (niejako) w jej imieniu przez wspólników – stanowią ich współwłasność. Po przekształceniu w spółkę prawa handlowego – majątek ten staje się faktycznie własnością nowopowstałej spółki. Podobnie rzecz się ma ze wszelkimi zobowiązaniami przysługującymi i obciążającymi wspólników w związku z działalnością prowadzoną w ramach spółki.
Przy przekształceniu dochodzi do sukcesji generalnej – nowa spółka wstępuje w miejsce stosunku prawnego łączącego do tej pory wspólników w ramach spółki cywilnej- stając się podmiotem tych praw i obowiązków w ich miejsce. Dotyczy to również zobowiązań podatkowych w zakresie podatku VAT(podatek dochodowy- w przypadku spółek osobowych nadal obciąża wspólników).
Spółka cywilna ma szczątkową podmiotowość prawną w zakresie podatku VAT. Stąd dysponuje NIPem. W przypadku przekształcenia w spółkę osobową – NIP podlega również sukcesji (nie trzeba wyrabiać nowego numeru należy go tylko zaktualizować). Inaczej jest w przypadku przekształcenia w spółkę kapitałową.
Proces przekształcenia może być jednak trudny (z uwagi na konieczność sporządzenia planu podziału, przedstawianie go do zaopiniowania biegłemu rewidentowi itp. – porównaj przepisy art. 551 i następnych kodeksu spółek handlowych), stąd warto zlecić go specjalistom.
Zobacz serwis: ABC małej firmy
Nie ma obecnie obowiązku przekształcania spółki cywilnej w jawną po osiągnięciu określonego pułapu rocznego przychodu.