1. Wstęp
2. Dostępność
3. Zabezpieczenie kredytu i leasingu
4. Dodatkowe świadczenia i cena zakupu środków trwałych
5. Tarcza podatkowa w przypadku leasingu i kredytu
6. Koszt leasingu i kredytu
1. Wstęp.
Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ponoszeniem sporych wydatków zarówno na rozwój, jak również serwis funkcjonujących maszyn pojazdów i innych środków trwałych. Przedsiębiorstwa mogą skorzystać z różnych źródeł finansowania wydatków, jednakże pozyskanie kapitału uwarunkowane jest od kilku czynników.
Jednym z takich czynników jest wielkość przedsiębiorstwa. Małe przedsiębiorstwa mają znacznie mniejsze możliwości pozyskania kapitału na rozpoczęcie działalności lub finansowanie inwestycji niż duże firmy czy korporacje. Dlatego obok funduszy własnych i powszechnie stosowanego kredytu bankowego coraz więcej zwolenników zdobywa inny sposób finansowania, mianowicie leasing. Oferta towarzystw leasingowych jest coraz bogatsza i coraz lepiej dostosowana do potrzeb i specyfiki firm o różnej wielkości, z różnych branż i o różnej kondycji finansowej. Leasing, jako forma finansowania inwestycji, jest coraz popularniejszy, przede wszystkim dzięki swoim walorom podatkowym. O ile np. zakup samochodów dla firmy można wliczyć w koszty poprzez amortyzację, o tyle skorzystanie z leasingu skraca ten okres nawet dwukrotnie. Wynika to z prawa podatkowego, które pozwala zaliczyć do kosztów czynsz leasingowy, pod warunkiem że umowa leasingu nie jest krótsza niż 40% normatywnego okresu amortyzacji. Oznacza to, że amortyzacja nabytych samochodów w warunkach standardowych musi trwać 60 miesięcy, ale proces rozliczania takiej inwestycji w kosztach w przypadku leasingu można skrócić nawet do 24 miesięcy.
W krajach o rozwiniętych rynkach kapitałowych kredyt jako źródło finansowania inwestycji staje się coraz mniej popularny. Przedsiębiorstwa używają kredytów raczej w celu zwiększenie kapitału obrotowego, czyli są to głównie kredyty krótkoterminowe. Oczywiście nie jest powiedziane że przedsiębiorstwa nie korzystają z kredytów długoterminowych. Robią to, jednak w dzisiejszych czasach kiedy to rynek kapitałowy w Polsce jest dużo bardziej rozwinięty niż przed kilkunastoma laty, znacznie rzadziej.
Kredyt bankowy jest jedną z możliwości finansowania projektów inwestycyjnych. Jednak jest on bardzo narażony na wpływ polityki monetarnej. Restrykcyjna polityka monetarna powoduje natychmiastowe podwyższenie kosztu kredytu natomiast dopiero zaawansowana polityka ekspansywna skutkuje obniżeniem oprocentowania kredytu. Dlatego też wielkie firmy lub korporacje działające w krajach o rozwiniętych rynkach finansowych raczej nie wybierają tej drogi finansowania projektów inwestycyjnych (emitują obligacje lub akcje). Jednak przedsiębiorstwa rozpoczynające działalność finansują programy rozwojowe głównie kredytem bankowym. Zatem kredyty bankowe na programy inwestycyjne skierowane są do małych i średnich przedsiębiorstw. W Polsce takich przedsiębiorstw jest przeważająca większość.
Małe firmy zaciągają kredyty na inwestycje oraz na uzupełnienie środków obrotowych. Szczególnie znaczenie dla małego przedsiębiorstwa ma finansowanie krótkoterminowe. Małe przedsiębiorstwo, z racji swojej specyfiki nastawione jest na szybki obrót dlatego i większe zapotrzebowanie na środki finansowe w krótkim okresie. Często bowiem zapotrzebowanie na kapitał ma charakter sezonowy lub cykliczny, niekiedy skokowy i nieraz jest to trudne do przewidzenia. Dlatego też małe firmy korzystają zazwyczaj z krótkoterminowych kredytów bankowych oraz kredytów handlowych wynikających z odłożonych terminów płatności. W przypadku bowiem zobowiązań długoterminowych mogłoby się okazać, że część kapitału jest nam zbędna. Wobec tego firma musiałaby albo spłacić kredyt przed terminem (wiąże się to z pewnymi kosztami, lecz mniejszymi niż spłata kredytu w normalnym czasie) lub zainwestować nadwyżki na rynku kapitałowym, co wiąże się z ryzykiem.
Należy jednak pamiętać, że celem każdego przedsiębiorstwa jest maksymalizacja wartości własnego majątku. W związku z tym najważniejszym elementem w działalności przedsiębiorstwa będą inwestycje. Jeśli chodzi o małe przedsiębiorstwa mogą one finansować nakłady inwestycyjne kredytem długoterminowym lub leasingiem.
Ważne: Zastanawiając się nad najlepszym dla nas źródłem finansowania (kredyt czy leasing), musimy wziąć pod uwagę kilka istotnych różnic między poniżej przedstawiono najważniejsze.
2. Dostępność
Leasing jest uważany za bardziej dostępną formę finansowania inwestycji niż kredyt bankowy. Wynika to z tego, że procedury przyznawania kredytu bankowego są dużo bardziej złożone niż procedury leasingowe. Przy udzielaniu kredytu banki wymagają wyższej zdolności kredytowej niż przy leasingu. Dla firm, które działają na rynku relatywnie krótko (np. poniżej roku), leasing może się okazać jedyną formą finansowania. Firmy te nie mają bowiem historii działalności popartej odpowiednimi sprawozdaniami finansowymi, co uniemożliwia uzyskanie kredytu bankowego.
Możliwość stosowania prostszych procedur akceptacji klientów przez firmy leasingowe wynika z faktu, że to one pozostają właścicielami leasingowanych środków trwałych w czasie trwania umowy. Przedmioty leasingu pozostają więc podstawowym zabezpieczeniem spłat rat leasingowych i w razie ewentualnych problemów z ich spłatą przez korzystających firma leasingowa ma prawo odebrać leasingowany sprzęt i dokonać jego sprzedaży stronie trzeciej, zabezpieczając w ten sposób swoje roszczenia.
3. Zabezpieczenie kredytu i leasingu
Pod względem zabezpieczenia transakcji leasing wydaje się być łatwiejszym i bezpieczniejszym sposobem finansowania dla klientów, gdyż standardowym zabezpieczeniem umowy jest weksel wystawiony przez korzystającego; biorąc pod uwagę prawo własności do przedmiotu jakie posiada finansujący, dodatkowym zabezpieczeniem jest również przedmiot leasingu. W przypadku kredytu występują bardzo zróżnicowane formy zabezpieczeń, zależą głównie od kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Zdarza się, że zabezpieczeniem kredytu jest tylko i wyłącznie weksel ale są to sporadyczne sytuacje. W obecnej sytuacji makroekonomicznej i popularnym ostatnio w mediach kryzysem banki dążą do zabezpieczenia kredytu w formie hipoteki, zastawu rejestrowego na środkach trwałych i ostatnio rzadziej stosowane przewłaszczenie środków obrotowych wraz z cesją z polisy ubezpieczeniowej.
4. Dodatkowe świadczenia i cena zakupu środków trwałych
Umowy leasingowe umożliwiają świadczenie dodatkowych usług związanych z finansowaniem inwestycji, a takiej możliwości nie ma w przypadku kredytu bankowego. Do takich usług należą przede wszystkim: ubezpieczenie przedmiotu leasingu, podatki drogowe (w przypadku leasingu pojazdów powyżej 3,5 tony), a także serwis związany z eksploatacją. Decydując się na ubezpieczenie przedmiotu leasingu przez finansującego, korzystający może uzyskać korzystniejsze stawki ubezpieczenia w porównaniu z indywidualnym ubezpieczeniem danego aktywu w przypadku finansowania go kredytem bankowym. Ponadto płatność składki przy leasingu jest bardzo często rozkładana na 12 miesięcy i doliczana do comiesięcznej raty leasingowej. Jest to podyktowane tym, że firmy leasingowe dzięki stałej współpracy z brokerami czy firmami ubezpieczeniowymi są w stanie zaoferować swoim klientom atrakcyjniejsze pakiety ubezpieczeniowe.
Kredyt bankowy, w odróżnieniu od leasingu, nie przewiduje również pozostałych usług dodatkowych, np. tzw. full service, na mocy której firma leasingowa bierze na siebie ciężar związany z konserwacją, remontami i częściami zamiennymi. Firmy leasingowe mogą nawet brać na siebie odpowiedzialność w zakresie wymiany dostarczonego sprzętu na nowsze modele, a także szkoleń specjalistycznych personelu.
Pod względem pakietu usług dodatkowych leasing jawi się jako korzystniejsza forma finansowania inwestycji niż kredyt bankowy ze względu na to, że cena tych świadczeń jest atrakcyjniejsza niż w przypadkach indywidualnych.
Leasing wypada korzystniej również pod względem ceny nabywanych środków trwałych. Firmy leasingowe, współpracujące na stałe z producentami sprzętu, mają możliwość uzyskania atrakcyjniejszych warunków zakupu dóbr inwestycyjnych niż indywidualny przedsiębiorca. Korzystniejsze warunki mogą dotyczyć również obsługi i serwisu posprzedażowego.
5. Tarcza podatkowa w przypadku leasingu i kredytu
Leasing operacyjny różni się od kredytu bankowego również pod względem optymalizacji podatkowej. Dzięki leasingowi operacyjnemu korzystający ma prawo do obniżenia podstawy opodatkowania o:
• opłatę wstępną,
• pełną wysokość raty leasingowej,
• prowizje i opłaty manipulacyjne,
• koszty użytkowania przedmiotu leasingu np.: konserwacja, energia, paliwo, ubezpieczenie itp
Ze względu na możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wymienionych powyżej wydatków dla większości przedsiębiorców leasing operacyjny jest podatkowo korzystniejszy od leasingu finansowego. Natomiast w przypadku leasingu finansowego korzystający obniża podstawę opodatkowania o zaliczone do kosztów uzyskania przychodu odpisy amortyzacyjne, ratę leasingową jedynie w części odsetkowej oraz koszty użytkowania przedmiotu leasingu np.: konserwacja, energia, paliwo, ubezpieczenie itp. Ze względów podatkowych ta forma leasingu może być korzystniejsza od leasingu operacyjnego dla firm opodatkowanych ryczałtem. W tej sytuacji bowiem decydującej roli nie odgrywa możliwość zaliczenia całości raty leasingowej do kosztów uzyskania przychodów, gdyż w tej formie opodatkowania wysokość kosztów nie wpływa na podstawę opodatkowania
W przypadku kredytu bankowego do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć jedynie:
• amortyzację środka trwałego,
• prowizje i odsetki od kredytu.
Maksymalne stawki amortyzacji są ogłoszone w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i wyznaczają minimalny okres trwania amortyzacji. Umowa leasingu operacyjnego zawarta na okres krótszy od okresu amortyzacji środka trwałego powoduje powstanie tzw. tarczy podatkowej, tj. szybszego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów inwestycji drogą leasingu niż poprzez kredyt.
W przypadku inwestycji w samochody osobowe o wartości przewyższającej 20 000 euro leasing operacyjny daje dodatkowo możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów pełnych rat leasingowych. W przypadku finansowania takich samochodów kredytem bankowym amortyzacja od kwoty przekraczającej 20 000 euro nie stanowiłaby kosztów uzyskania przychodów - podstawa opodatkowania byłaby więc wyższa. Leasing samochodów osobowych nie wymaga również prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu (tzw. kilometrówki), co jest niezbędne np. przy umowach najmu.
6.Koszt leasingu i kredytu
Po porównaniu oprocentowania kredytu bankowego oraz ceny leasingu może się okazać, że cena leasingu jest wyższa od oprocentowania kredytu. Taka sytuacja najczęściej dotyczy dużych przedsiębiorstw o bardzo dobrym standingu finansowym. Przy dobrych zabezpieczeniach banki są w stanie udzielić kredytu zarówno inwestycyjnego, jak i obrotowego, stosując raczej niską marżę.
Firmom, które nie są w stanie przedstawić dobrych zabezpieczeń kredytu oraz których sytuacja ekonomiczno-finansowa jest nieco gorsza, banki proponują zazwyczaj kredyt znacznie droższy, tj. oparty na wyższej marży. Marża kredytowa może sięgać nawet kilku punktów procentowych. Jeśli jednak sytuacja finansowa przedsiębiorstwa jest na tyle dobra, że firma leasingowa nie podniesie swojej marży (zabezpieczeniem jest przedmiot umowy, który np. jest standardowy i ma szeroki rynek zbytu), finansowanie inwestycji leasingiem może okazać się korzystniejsze cenowo od finansowania kredytem, gdyż marża leasingowa może być niższa od kosztu kredytu uzyskanego bezpośrednio w banku.
Leasing operacyjny o relatywnie krótkim okresie nie powinien być stosowany w sytuacji, gdy dane przedsiębiorstwo ponosi straty podatkowe lub rozlicza straty z lat ubiegłych. Nie ma ono bowiem możliwości odpowiedniego pomniejszenia zysków podatkowych poprzez wysokie raty leasingowe (powiększenie straty nie przynosi korzyści podatkowej danego okresu).
Pamiętać również należy, że raty leasingu operacyjnego są dodatkowo obciążane 22% stawką VAT. W związku z tym finansowanie inwestycji leasingiem operacyjnym nie zawsze będzie optymalnym rozwiązaniem dla podmiotów, którym nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego ze względu na formę prowadzonej działalności (np. działalność ubezpieczeniowa, bankowa czy medyczna). Podatek VAT powiększa w tym przypadku koszt inwestycji, w efekcie wysokość kosztów może przewyższyć sumę korzyści płynących z leasingu operacyjnego. W takiej sytuacji korzystniejszym rozwiązaniem może okazać się kredyt bankowy.