Zasady dotyczące wprowadzania towarów spoza Unii Europejskiej (UE) zostały uregulowane w części IV Zmodernizowanego Kodeksu Celnego (ZKC). W tej części ZKC w dużej mierze powiela obecne regulacje zawarte we wspólnotowych przepisach celnych, m.in. obowiązek składania przywozowych deklaracji skróconych przed przybyciem towarów na obszar celny UE. Obowiązek składania przywozowych deklaracji skróconych - jak wyjaśnia Joanna Pęczek-Czerwińska, starszy konsultant w Ernst & Young, wejdzie w życie 1 lipca 2009 r. w związku z bieżącymi nowelizacjami regulacji celnych. Ponieważ ZKC również będzie nakładał taki obowiązek, warto przyjrzeć się temu obowiązkowi już teraz.
Składanie deklaracji
Obowiązek złożenia deklaracji skróconej będzie ciążył na osobie, która będzie wprowadzała towar na obszar celny UE lub będzie odpowiedzialna za przewóz towarów na terytorium UE. W zastępstwie tych osób deklarację skróconą będzie mógł złożyć:
• importer lub odbiorca, lub inna osoba działająca w imieniu lub na rzecz osoby wprowadzającej towar,
• każda osoba, która może przedstawić towary lub doprowadzić do ich przedstawienia właściwym organom celnym.
Deklaracja skrócona będzie musiała zostać złożona przed przybyciem towarów, nie później niż:
• 1 godzinę przed przybyciem towarów transportem drogowym,
• 2 godziny przed przybyciem towarów transportem kolejowym lub wodnym (w przypadku transportu śródlądowego),
• 4 godziny przed przybyciem towarów transportem lotniczym (w przypadku krótkich lotów deklaracja powinna zostać złożona przed odlotem),
• od 2 do 24 godzin przed przybyciem towarów transportem morskim (termin uzależniony będzie od kierunku i sposobu składowania towaru).
Dane, które powinny zostać zawarte w deklaracji skróconej, będą uzależnione od rodzaju transportu oraz stosowanej procedury. Przykładowo, w transporcie drogowym deklaracja skrócona powinna zawierać 26 pozycji, począwszy od danych nadawcy, odbiorcy oraz przewoźnika, poprzez kod pierwszego miejsca przybycia, miejsce i kod załadunku, a na szczegółowych danych dotyczących rodzaju, ilości i masy towaru kończąc.
- Przepisy wspólnotowe preferują w tym zakresie podmioty posiadające status upoważnionego przedsiębiorcy (AEO). Podmiot posiadający taki status będzie zobowiązany do deklarowania mniejszej ilości danych. W efekcie podmiotom posiadającym status upoważnionego przedsiębiorcy łatwiej będzie wywiązywać się z obowiązku składania deklaracji skróconych - podkreśla Joanna Pęczek-Czerwińska.
Dodaje, że zgodnie z projektem przepisów wykonawczych deklarację skróconą będzie trzeba składać do urzędu celnego wjazdu. Przywozową deklarację skróconą będzie trzeba złożyć elektronicznie. Organy celne będą mogły jednak zezwolić, aby złożenie przywozowej deklaracji skróconej zostało zastąpione złożeniem powiadomienia o dostępie do prowadzonego systemu informatycznego. W takim przypadku importer będzie zobowiązany do udostępnienia organom celnym systemu informatycznego, w którym powinny być zawarte dane analogiczne, jak w przywozowej deklaracji skróconej. Jedynie w wyjątkowych okolicznościach (np. awaria systemu IT) organy celne będą mogły przyjmować deklaracje w formie papierowej. ZKC będzie również zezwalał na sprostowanie danych zawartych w deklaracji po jej złożeniu. Natomiast gdy przed terminem złożenia deklaracji skróconej zostanie złożone zgłoszenie celne, organy celne będą mogły odstąpić od wymogu złożenia deklaracji przywozowej, pod warunkiem że zgłoszenie będzie zawierało takie dane, jakie wymagane są w deklaracji skróconej. Wtedy też zgłoszenie celne będzie miało status deklaracji skróconej aż do momentu jego przyjęcia przez organy celne. Należy jednocześnie pamiętać, że niezłożenie deklaracji skróconej może być przedmiotem sankcji krajowych, nakładanych niezależnie przez każde państwo członkowskie.
Po złożeniu deklaracji skróconej organy celne powinny niezwłocznie dokonać analizy ryzyka wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa oraz nieprawidłowości.
Towary w obszarze celnym
Ewelina Nowakowska, starszy konsultant w Ernst & Young Oddział Kraków, wyjaśnia, że analogicznie do obecnych przepisów, po wprowadzeniu towarów na obszar celny UE towary będą podlegały dozorowi celnemu. Jednocześnie w sytuacji, kiedy przeprowadzona uprzednio analiza ryzyka wykaże taką konieczność, organy celne będą mogły dokonać kontroli celnej. Również tak, jak ma to miejsce obecnie, zgodnie z postanowieniami ZKC, towary będą pozostawały pod dozorem celnym, co do zasady, do zmiany ich statusu celnego na towar wspólnotowy lub do czasu, gdy zostaną powrotnie wywiezione lub zniszczone. Do tego czasu nie będą mogły one zostać podjęte bez zgody organów celnych. Jednocześnie, po wprowadzeniu na obszar celny UE towary będą musiały zostać niezwłocznie przewiezione do wyznaczonego urzędu celnego lub innego określonego miejsca trasą określoną przez organy celne.
Zmianie nie ulegną zasady dotyczące praw i obowiązków związanych z rozładowaniem i rozpakowaniem towarów w celu dokonania ich rewizji czy pobrania próbek.
Przeznaczenie celne
Zmodernizowane przepisy celne wprowadzają pewne zmiany w konstrukcji prawnej dalszych czynności po przedstawieniu towarów organom celnym. Ewelina Nowakowska zwraca uwagę, że obecne przepisy celne wskazują, że towary przedstawione organom celnym mają otrzymać dopuszczalne dla danych towarów przeznaczenie celne, tj. objęcie procedurą celną, wprowadzenie do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego, powrotny wywóz, zniszczenie lub zrzeczenie się towarów na rzecz Skarbu Państwa. Zmodernizowane przepisy wskazują natomiast, że towary, po przedstawieniu organom celnym, obejmuje się jedną z procedur celnych - dopuszczenie do swobodnego obrotu, procedury specjalne lub wywóz. Znika więc instytucja przeznaczenia celnego, co w efekcie upraszcza konstrukcję prawną związaną z objęciem towarów jedną z procedur celnych. Nie oznacza to jednak, że pozostałe z możliwych obecnie przeznaczeń celnych znikną z przepisów celnych.
- Zgodnie z ZKC, w przypadku gdy towary nie są objęte jedną z innych procedur, są one uznawane za objęte procedurą czasowego składowania. Stosownie do zmodernizowanych przepisów celnych czasowe składowanie będzie stanowiło jedną z procedur specjalnych związanych ze składowaniem towarów - argumentuje Ewelina Nowakowska.
Słownik
Przywozowa deklaracja skrócona (entry summary declaration) - oznacza czynność, przez którą dana osoba powiadamia organy celne - w wymaganej formie i w określony sposób - przed zdarzeniem lub w jego trakcie o zamiarze wprowadzenia towarów na obszar celny Wspólnoty.
Elektroniczne zgłoszenie
Kolejną istotną zmianą wynikającą ze zmodernizowanych przepisów celnych będzie przyjęcie zasady, że zgłoszenie celne przywozowe powinno być dokonane w formie elektronicznej. Obecnie Wspólnotowy Kodeks Celny na równi dopuszcza zgłoszenia papierowe, jak i elektroniczne. Natomiast ZKC, tylko w ściśle określonych przypadkach (np. awaria systemu), będzie dopuszczał złożenie zgłoszenia w formie papierowej. Jednocześnie w sytuacji, gdy zgłoszenie będzie dokonywane w formie elektronicznej, organy celne będą mogły zezwolić, by dokumenty towarzyszące zgłoszeniu również zostały złożone w formie elektronicznej. Wprowadzenie elektronicznych zgłoszeń celnych oraz dokumentów towarzyszących będzie kolejnym uproszczeniem dla polskich importerów (również z punktu widzenia VAT). Szczegółowo dopuszczalne formy zgłoszeń celnych, w tym również uproszczone zgłoszenia celne oraz odprawa scentralizowana, zostaną przedstawione za dwa tygodnie.
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl