Działalność gospodarcza a osoba bezrobotna
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bezrobotnym jest osoba, która:
- nie złożyła wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej
- po złożeniu wniosku o wpis: zgłosiła do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wniosek o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej i okres zawieszenia jeszcze nie upłynął
- nie upłynął jeszcze okres do, określonego we wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, dnia podjęcia działalności gospodarczej.
Zgodnie z tym przepisem osoba podejmująca działalność gospodarczą (CEIDG) nie może uzyskać statusu osoby bezrobotnej, a jeżeli taki posiada, utraci go po rozpoczęciu takiej działalności.
Kiedy można podjąć działalność gospodarczą?
W ustawie Prawo przedsiębiorców (art. 17) czytamy, że działalność gospodarczą można podjąć w dniu złożenia wniosku o wpis do CEIDG albo po dokonaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS.
Spółka kapitałowa w organizacji może podjąć działalność gospodarczą przed wpisem do rejestru przedsiębiorców.
W sytuacji, gdy dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej, jest wcześniejszy niż data wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, pozbawienie statusu bezrobotnego powinno nastąpić z dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej, nie z dniem wpisu do ewidencji.
Spółki prawa handlowego
Inaczej wygląda sytuacja spółek prawa handlowego. Przepis art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy odnosi się do działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę fizyczną. W przypadku spółek prawa handlowego działalność prowadzi nie osoba, lecz ta spółka. Dlatego też wpis spółki prawa handlowego do KRS nie stanowi podstawy do odmowy przyznania lub też pozbawienia statusu bezrobotnego.
W takim przypadku urząd pracy bada zdolność i gotowość do podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej osoby bezrobotnej, która przedstawia informację o wpisie spółki do KRS.
Aby potwierdzić pełną gotowość do pracy prezes spółki lub członek zarządu musi szczegółowo uzasadnić i potwierdzić swoje stanowisko, np. przez wskazanie bardzo ograniczonej działalności spółki, brak kontraktów, faktyczny brak działalności spółki itp. Na potwierdzenie powinien złożyć dokumenty wystawione przez spółkę. W ten sposób może wykazać pełną gotowość do pracy pomimo piastowania funkcji członka zarządu spółki. Samo oświadczenie (nie poparte żadnymi dokumentami spółki, szczegółowymi oświadczeniami), iż pomimo piastowania funkcji członka zarządu spółki z o.o. ma pełną gotowość do pracy, jest niewystarczające, gdyż stoi w sprzeczności z obowiązkami jakie nakłada na zarząd spółki KSH (Kodeks spółek handlowych).
Ważna jest także kwestia udziału w zyskach takiej spółki. Jeżeli przychód z tego tytułu przekracza połowę minimalnego wynagrodzenia (w 2021 r. minimalne wynagrodzenie to 2800 zł/brutto), wówczas osoba nie może uzyskać lub posiadać statusu bezrobotnego. Stanowi o tym art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. h ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym czytamy, że bezrobotnym jest osoba, która nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych.
Działalność nierejestrowa
Zgodnie z ustawą Prawo przedsiębiorców działalność nierejestrowa (nierejestrowana, nieewidencjonowana) nie jest uważana za wykonywanie działalności gospodarczej ze wszystkimi tego konsekwencjami. Nie podlega ona zgłoszeniu do CEIDG oraz nie stanowi podstawy do objęcia ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym. Osoba, która wykonuje taką działalność może zatem zachować status bezrobotnego, o ile przychody z tej działalności nie przekraczają miesięcznie połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę, co jest też warunkiem zasadniczym i koniecznym uznania danej działalności za nierejestrową.
Prowadzenie działalności nierejestrowej nie zwalania bezrobotnego z obowiązku spełniania wszystkich innych warunków do posiadania statusu bezrobotnego, w tym nie może on wykonywać innej pracy zarobkowej w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia. Nie może wykonywać pracy ani świadczyć usług na podstawie umów cywilnoprawnych, w tym umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło.
Prowadzenie takiej działalności nie jest też usprawiedliwieniem w przypadku braku gotowości do podjęcia zatrudnienia. Bezrobotny nie może się tłumaczyć tym, że nie może wywiązać się ze swoich obowiązków wobec urzędu pracy ponieważ wykonuje zadania w ramach działalności nierejestrowej.
Wojciech Napora (Zielona Linia 19524, Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia)
Źródło:
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców.