RADA
Tak, zdaniem organów podatkowych podatnik powinien na zgłoszeniu NIP podać wszystkie adresy prowadzenia swojej działalności, w tym miejsce składów podatkowych. Jest to jednak kwestia sporna, ponieważ „miejsce prowadzenia działalności” nie zostało zdefiniowane w przepisach podatkowych. Szczegóły - w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Podatnicy mają obowiązek poinformowania organów podatkowych o miejscu lub miejscach wykonywania działalności gospodarczej. Obowiązek ten jest jednak inaczej rozumiany przez urzędy skarbowe, a inaczej przez przedsiębiorców.
NIP-2
Organy podatkowe wymagają ujawnienia informacji o miejscach wykonywania działalności w bloku B.11. druku NIP-2. Jest on składany jako zgłoszenie identyfikacyjne lub zgłoszenie aktualizacyjne osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, będącej podatnikiem lub płatnikiem.
Elementy zgłoszenia identyfikacyjnego podatnika zostały wymienione w art. 5 ust. 3 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (dalej: ustawa o NIP). Przepis ten nie wymienia informacji o miejscach wykonywania działalności jako podlegających ujawnieniu. Pomimo to w urzędowym formularzu NIP-2 są rubryki na umieszczenie adresów miejsc wykonywania działalności. Jest też opis oczekiwań ze strony fiskusa, jakich informacji o miejscu prowadzenia działalności wymaga od podatnika:
W zgłoszeniu identyfikacyjnym należy podać adresy wszystkich miejsc wykonywania działalności (również hurtowni, magazynów, składów), a w zgłoszeniu aktualizacyjnym stosownie do okoliczności i zmian. W przypadku braku miejsca na wpisanie dalszych adresów należy wypełnić formularz NIP-C lub sporządzić listę adresów tych miejsc z zaznaczeniem powodu zgłoszenia każdego adresu. W przypadku adresu nietypowego (np. sklep w przejściu podziemnym, działalność na terenie całego kraju) dane adresowe należy podać z możliwą dokładnością.
Organy podatkowe, domagając się informacji o tych miejscach, powołują się na art. 5 ust. 4 ustawy o NIP. Przepis ten stanowi, że:
Zgłoszenie identyfikacyjne podatników wykonujących działalność gospodarczą zawiera również informacje dotyczące tej działalności.
Dla organów podatkowych informacja o miejscu wykonywania działalności gospodarczej jest więc „informacją dotyczącą tej działalności”. Problem w tym, że ustawa o NIP nie definiuje pojęcia „miejsce wykonywania działalności”. Ustawodawca nie zamieścił go także w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Organy podatkowe odwołują się więc do definicji słownikowych. Na tej podstawie za miejsce wykonywania działalności uznają miejsce, w którym przedsiębiorca podejmuje czynności w zakresie działalności gospodarczej. Za takie miejsce uznają filie, przedstawicielstwa, oddziały, punkty, w których przedsiębiorca podejmuje czynności, nawet w sytuacji gdy są one organizacyjnie podporządkowane. Inne zdanie w tej sprawie mają przedsiębiorcy. Rozumienie miejsca wykonywania działalności gospodarczej w ślad za organami podatkowymi pozwala bowiem uznać za nie każde miejsce, gdzie w spółce powstają przychody albo koszty. W ten sposób NIP-2 i NIP-C zawierałyby w skrajnych wypadkach informacje takie same jak dokumenty z inwentaryzacji i spisu majątku według przepisów o rachunkowości.
Korzystniejsza dla podatników interpretacja, czym jest „miejsce prowadzenia działalności”, wynika z definicji działalności gospodarczej. Definicję tę zawiera art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Treść tego przepisu jest następująca:
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Na podstawie tej definicji można przyjąć, że miejscem wykonywania działalności gospodarczej jest miejsce, w którym opisana działalność odbywa się w sposób zorganizowany i ciągły. Organy podatkowe niechętnie przyjmują takie rozumienie miejsca wykonywania działalności, gdyż wymyka mu się tzw. handel stolikowy albo działalność gospodarcza, która ma charakter doraźny.
Rozumienie pojęcia „miejsce wykonywania działalności gospodarczej” przez organy podatkowe prowadzi do tego, że podatnicy występują o interpretacje w wydawałoby się oczywistych sprawach. Przykładem jest interpretacja indywidualna z 17 września 2008 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, nr IPPP1-443-1308/08-2/MPe. Pytanie zadała spółka zatrudniająca handlowców na podstawie umów o pracę. Miejscem wykonywania pracy każdego handlowca, określonym w umowach o pracę, była miejscowość zamieszkania handlowca. Dyrektor Izby Skarbowej miał rozstrzygnąć problem, czy miejscem wykonywania działalności gospodarczej spółki jest każda z tych miejscowości. Sama spółka uważała, że za miejsce wykonywania działalności powinna uznać „cały kraj”. Organ podatkowy potwierdził, że spółka nie ma obowiązku wykazywania adresów miejsc wykonywania pracy przez zatrudnionych handlowców w formularzu NIP-2.
Rejestracja w KRS
Informację o miejscu prowadzenia działalności podatnik przekazuje organowi podatkowemu również w przypadku rejestracji działalności w KRS na podstawie art. 19b ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Składając wniosek o wpis lub zmianę wpisu w KRS, wnioskodawca składa m.in. również zgłoszenie identyfikacyjne albo aktualizacyjne NIP wraz ze wskazaniem właściwego naczelnika urzędu skarbowego pod rygorem zwrotu wniosku. Rejestrując spółkę w KRS, należy więc dołączyć do wniosku wypełniony NIP-2.
WAŻNE!
Rejestrując spółkę w KRS, należy dołączyć do wniosku wypełniony NIP-2.
Sąd rejestrowy przesyła NIP-2 z urzędu niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia dokonania wpisu, do wskazanego przez przedsiębiorcę naczelnika urzędu skarbowego. Do NIP-2 sąd załącza również odpis postanowienia o wpisie i zaświadczenie o dokonaniu wpisu.
Podatnik składa aktualizacyjny NIP-2 wraz z wnioskiem aktualizacyjnym do KRS tylko wtedy, gdy zmiana, która jest przyczyną aktualizacji, wymaga zgłoszenia do KRS. Jeżeli zmiana nie wymaga wpisu do KRS, ale wymaga zmiany NIP-2, podatnik składa tylko NIP-2 w urzędzie skarbowym.
WAŻNE!
Jeżeli zmiana nie wymaga wpisu do KRS, ale wymaga zmiany NIP-2, podatnik składa tylko NIP-2 w urzędzie skarbowym.
Na druku KRS-WA, rejestrując np. spółkę jawną, partnerską, komandytową, podatnik jest obowiązany zgłosić tylko oddziały i terenowe jednostki organizacyjne. Jest to załącznik do wniosku o rejestrację podmiotu w rejestrze przedsiębiorców lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Co więc zrobić, gdy spółka podlegająca rejestracji w KRS już po rozpoczęciu działalności gospodarczej rozpoczęła jej prowadzenie w nowym miejscu? Jeżeli nowe miejsce wykonywania działalności gospodarczej wymaga aktualizacji poprzez złożenie KRS-WA, podatnik składa NIP-2 wraz z KRS-WA. Jeżeli podatnik nie ma obowiązku zgłoszenia aktualizacji danych w KRS (czyli przykładowo: nowe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej nie jest oddziałem), powinien złożyć aktualizacyjny NIP-2 bezpośrednio w urzędzie skarbowym, gdyż zmiana w tym zakresie nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców.
Rejestracja w ewidencji działalności gospodarczej
Od 7 marca 2009 r. wszedł w życie nowy system rejestracji działalności gospodarczej przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, nazywany „jednym okienkiem”. Na mocy art. 7b ust. 4 ustawy - Prawo działalności gospodarczej wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest jednocześnie zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym NIP. Nie dotyczy to sytuacji, gdy wniosek dotyczy zmiany danych nieobjętych wpisem do ewidencji działalności gospodarczej. Dane z wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej organ ewidencyjny niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni od dnia dokonania wpisu, przesyła do wskazanego przez przedsiębiorcę naczelnika urzędu skarbowego wraz z kopią zaświadczenia o wpisie w ewidencji działalności gospodarczej.
W nowym systemie na poinformowanie o dodatkowym miejscu wykonywania działalności gospodarczej przez te osoby przeznaczona jest część EDG-MW w formularzu EDG-1. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą nie informują już urzędu skarbowego o miejscu prowadzenia działalności gospodarczej za pośrednictwem NIP-1. Natomiast wciąż składają NIP-2 niezależnie od druku EDG-1, gdy działają jako wspólnicy spółki cywilnej. W instrukcji objaśniającej zasady wypełniania i składania formularzy rejestracyjnych i aktualizacyjnych do ewidencji działalności gospodarczej umieszczony został następujący komunikat: „W przypadku zaznaczenia rubryki 29 niezależnie należy dokonać zgłoszenia spółki cywilnej do naczelnika urzędu skarbowego (formularz NIP-2)”. Rubrykę 29 w EDG-1 zaznaczają osoby prowadzące działalność gospodarczą wyłącznie w postaci spółek cywilnych. Osoby te składają druk EDG-1 (w gminie) i NIP-2 (w urzędzie skarbowym).
• art. 5 ust. 3 i 4 ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 18, poz. 97
Małgorzata Korycka
konsultant podatkowy