Takie uprawnienie dają przedsiębiorcom: ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi. Celem obu tych ustaw jest poszerzenie prawnych możliwości realizacji zadań publicznych przez przedsiębiorców.
Koncesje na usługi i roboty budowlane
Dotychczas w obrocie gospodarczym funkcjonowały tylko koncesje na roboty budowlane. Ustawa z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (dalej: pzp) przewidywała, że jedną z możliwości realizacji zadań publicznych jest ich wykonywanie w drodze koncesji na roboty budowlane (uchylony art. 128 pzp). Od 20 lutego 2009 r. koncesje są regulowane odrębną ustawą. Tym samym zlecający z tzw. sektora publicznego będą mogli nabywać usługi i roboty budowlane albo na podstawie Prawa zamówień publicznych, albo na podstawie ustawy o koncesji. Różnica polega na tym, że w przypadku udzielenia koncesji przynajmniej część zapłaty należnej wykonawcy (koncesjonariuszowi) będzie musiała pochodzić z uzyskiwania korzyści ze świadczonej usługi od bezpośrednich usługobiorców. Na przykład urząd udzielił spółce X koncesji na budowę i zarządzanie parkingiem miejskim. Wynagrodzenie koncesjonariusza w części będzie pochodzić z opłat wnoszonych przez użytkowników parkingu.
WAŻNE!
W przypadku udzielenia koncesji przynajmniej część zapłaty należnej wykonawcy będzie musiała pochodzić z uzyskiwania korzyści ze świadczonej usługi od bezpośrednich usługobiorców.
Wynagrodzenie. Wynagrodzenie koncesjonariusza to w przypadku koncesji na:
1) roboty budowlane - wyłącznie prawo do korzystania z obiektu budowlanego albo takie prawo wraz z płatnością koncesjodawcy,
2) usługi - wyłącznie prawo do korzystania z usługi albo takie prawo wraz z płatnością koncesjodawcy
(art. 1 ust. 2 ustawy o koncesjach).
Na przedsiębiorcę zostało tu przeniesione ryzyko ekonomiczne inwestycji (art. 1 ust. 3 ustawy o koncesjach).
Postępowanie o zawarcie umowy koncesji. Ubieganie się o uzyskanie koncesji jest łatwiejsze i mniej sformalizowane od postępowania w trybie zamówienia publicznego. Przedsiębiorca zainteresowany koncesją powinien w odpowiedzi na ogłoszenie złożyć wniosek do urzędu. Ogłoszenia można znaleźć:
• w siedzibie i na stronie internetowej urzędu,
• w Biuletynie Zamówień Publicznych,
• na stronach portalu internetowego Urzędu Zamówień Publicznych,
• w przypadku koncesji na roboty budowlane także w Urzędzie Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (art. 10 ustawy o koncesjach).
Zainteresowani przedsiębiorcy powinni zostać zaproszeni do negocjacji istotnych warunków koncesji. Po negocjacjach przedsiębiorcy mogą złożyć swe oferty, spośród których urząd wybierze najkorzystniejszą. Kryteria wyboru wykonawcy będą publikowane w ogłoszeniu o koncesji oraz opisie warunków udzielanej koncesji.
Umowa koncesji. Jeśli oferta przedsiębiorcy będzie najkorzystniejsza, koncesjodawca (urząd) zawrze z nim umowę (art. 21 ustawy o koncesjach). Kontrakt musi mieć formę pisemną pod rygorem nieważności. Umowa koncesji będzie mogła być zawarta na okres do 30 lat w przypadku robót budowlanych lub na okres do 15 lat w przypadku koncesji na usługi. Umowa może zostać zawarta na okres dłuższy, tylko jeśli okres zwrotu nakładów przedsiębiorcy poniesionych w związku z wykonywaniem koncesji będzie dłuższy niż te okresy (art. 24 ustawy o koncesjach).
Partnerstwo publiczno-prywatne
Nowa ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym zastąpiła ustawę z 2005 r. Podstawowym celem nowej ustawy było odformalizowanie partnerstwa publicznego-prywatnego. Przedsiębiorcy będą mogli zatem łatwiej wziąć udział w takim przedsięwzięciu. Wspólna realizacja przedsięwzięcia przez podmiot publiczny i prywatnego przedsiębiorcę (przedsięwzięcie publiczno prywatne - PPP) może dotyczyć:
• budowy lub remontu obiektu budowlanego,
• świadczenia usług,
• wykonania dzieła lub
• innego świadczenia.
Podobnie jak przy ustawie o koncesjach przedsiębiorca realizuje przedsięwzięcie i następnie odpowiada za utrzymanie lub zarządzanie składnikami majątkowymi, wykorzystywanymi do realizacji przedsięwzięcia lub z nim związanymi.
Ogłoszenie o PPP. O planowanym projekcie PPP przedsiębiorca będzie mógł się dowiedzieć z:
• Biuletynu Zamówień Publicznych,
• Dziennika Urzędowego UE,
• Biuletynu Informacji Publicznej.
Partner prywatny do przedsięwzięcia PPP będzie wybierany na podstawie Prawa zamówień publicznych lub w drodze negocjacji przewidzianych w ustawie koncesyjnej. Wybór trybu będzie zależał od źródła finansowania przedsięwzięcia. Relacje między podmiotem publicznym a wybranym przedsiębiorcą będzie regulowała umowa.
Spółki publiczno-prywatne. Partnerstwo publiczno-prywatne będzie mogło być realizowane na podstawie umowy przez przedsiębiorcę lub w formie spółki publiczno-prywatnej (w której udziały będzie mieć przedsiębiorca i Skarb Państwa). Taka spółka może mieć formę spółki kapitałowej (sp. z o.o. lub akcyjnej), komandytowej lub komandytowo-akcyjnej. Ustawodawca zastrzegł, że podmiot publiczny nie może być komplementariuszem (art. 14 ustawy o ppp).
Zbycie lub obciążenie nieruchomości lub przedsiębiorstwa będzie mogło mieć miejsce tylko za zgodą wszystkich wspólników albo akcjonariuszy spółki. Podmiotowi publicznemu będzie także przysługiwało prawo pierwokupu akcji albo udziałów partnera prywatnego w spółce. Z prawa pierwokupu podmiot publiczny będzie mógł skorzystać w ciągu dwóch miesięcy od dnia zawiadomienia go przez partnera prywatnego o treści umowy zawartej z osobą trzecią, chyba że umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym przewiduje dłuższy termin. Naruszenie prawa pierwokupu i zbycie przez partnera prywatnego akcji albo udziałów bez zawiadomienia podmiotu publicznego oznacza nieważność umowy.
Wkład własny. Możliwość wniesienia do przedsięwzięcia PPP wkładu własnego ma zarówno podmiot publiczny, jak i przedsiębiorca (partner prywatny). Wkład własny pełni w projekcie PPP funkcję zbliżoną do wkładów niepieniężnych w spółce.
Wkład własny może być jednocześnie aportem w spółce realizującej przedsięwzięcie publiczno-prywatne. Wniesienie wkładu własnego w postaci składnika majątkowego może nastąpić m.in. w formie sprzedaży, użyczenia, użytkowania, najmu albo dzierżawy (art. 9 ust. 1 ustawy o ppp).
Przedsiębiorcy, którzy będą wykorzystywali wkład własny podmiotu publicznego w sposób sprzeczny z przeznaczeniem określonym w umowie, będą musieli zwrócić składnik majątkowy podmiotowi publicznemu.
SŁOWNICZEK
wkład własny - świadczenie podmiotu publicznego lub partnera prywatnego polegające w szczególności na:
a) poniesieniu części wydatków na realizację przedsięwzięcia, w tym sfinansowaniu dopłat do usług świadczonych przez partnera prywatnego w ramach przedsięwzięcia,
b) wniesieniu składnika majątkowego, np. nieruchomości, przedsiębiorstwa, rzeczy ruchomej oraz prawa majątkowego
(art. 2 pkt 5 ustawy o ppp).
PRZYKŁAD
Gmina X wnosi jako wkład własny grunt, na którym przedsiębiorca zbuduje ogólnodostępny parking miejski. Jednak spółka po wybudowaniu parkingu podpisuje umowy, zgodnie z którymi prawo do korzystania z parkingu mają wyłącznie pracownicy okolicznych firm. Gmina może żądać zwrotu gruntu, jeżeli parking nie zostanie udostępniony ogółowi.
Zakończenie umowy o PPP. Przedsiębiorcy muszą pamiętać, że po zakończeniu umowy o partnerstwie będą musieli zazwyczaj zwrócić podmiotowi publicznemu przedmiot partnerstwa (np. powstałą drogę lub parking). Istnieje możliwość odmiennego uregulowania dalszych losów składnika majątkowego w umowie o PPP (art. 11 ustawy o ppp). Roszczenie podmiotu publicznego o przekazanie składnika majątkowego przedawni się z upływem dziesięciu lat od dnia zakończenia czasu trwania umowy o PPP. Dopuszczalne będzie także zastrzeżenie w umowie przekazania składnika majątkowego na rzecz państwowej lub samorządowej osoby prawnej lub spółki handlowej z większościowym udziałem jednostki samorządu terytorialnego albo Skarbu Państwa.
• ustawa z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym - Dz.U. Nr 19, poz. 100
• ustawa z 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi - Dz.U. Nr 19, poz. 101
Sławomir Biliński
konsultant podatkowy