Osoby młode w Polsce bardzo dotkliwie odczuły skutki kryzysu na rynku pracy. Najnowszy raport OECD dotyczący Polski wskazuje, że w celu wsparcia tej grupy osób, rząd powinien bardziej zaangażować się w szkolenia zawodowe oraz czasowo zmniejszyć koszty zatrudnienia absolwentów o niskich kwalifikacjach.
W raporcie „Praca dla młodych: Polska” zauważono że kryzys dotknął młodych Polaków w momencie, gdy ich sytuacja na rynku pracy była już i tak trudna. Stopa bezrobocia wśród osób w wieku 15-24 lat wzrosła z 16,5 proc. w połowie 2008 roku do 19,5 proc. w połowie 2009 roku, czyli do poziomu o 1,7 punktu procentowego wyższego niż średnia w krajach OECD.
Wskaźnik zatrudnienia wśród osób młodych w Polsce, wynoszący 27 proc. w 2008 roku, jest jednym z najniższych na obszarze OECD, gdzie przeciętnie kształtuje się on na poziomie 44 proc.. Co więcej, dwie trzecie młodych osób mających zatrudnienie, pracuje w ramach umów o pracę na czas określony, co stanowi jeden z najwyższych poziomów w OECD.
W najbliższym czasie rząd powinien skupić się na szkoleniach osób młodych, objęciu ich aktywnymi programami rynku pracy oraz przyśpieszeniu i usprawnieniu procesu przechodzenia z edukacji do pracy. Podstawowym celem jest niedopuszczenie do powstania licznej grupy osób młodych długotrwale bezrobotnych lub pozostających poza rynkiem pracy, która nie będzie w stanie znaleźć zatrudnienia w okresie ożywienia gospodarczego.
OECD zaleca Polsce szybkie wprowadzenie szeregu działań obejmujących:
• Zapewnienie dotacji dla przedsiębiorstw poprzez czasowe obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne, pobieranych od niskich wynagrodzeń w celu ograniczenia stosunkowo wysokich kosztów pracy związanych z zatrudnieniem młodych, niewykwalifikowanych osób.
• Zmniejszenie różnicy w faktycznej ochronie zatrudnienia pomiędzy umowami na czas nieokreślony lub określony a umowami cywilno-prawnymi. Polska powinna zrównoważyć niski poziom ochrony zatrudnienia przysługującej osobom pracującym w ramach umów zlecenia/o dzieło z wysokim poziomem ochrony zatrudnienia zarezerwowanym dla osób zatrudnionych na umowy na czas nieokreślony/określony. Zapewnienie lepszej ochrony pierwszej grupie pracowników oraz zmniejszenie dualności rynku pracy, powinno być wprowadzane równolegle z rozwojem aktywnych polityk rynku pracy, co stanowić będzie zmianę w kierunku osiągnięcia nowej równowagi pomiędzy elastycznością a bezpieczeństwem zatrudnienia (flexicurity).
• Skoncentrowanie usług Publicznych Służb Zatrudnienia (PSZ) na młodzieży aktywnie poszukującej pracy. Istnieją obawy, że wiele osób młodych rejestruje się w urzędach pracy głównie w celu uzyskania dostępu do ubezpieczenia zdrowotnego. Zwiększenie skuteczności wsparcia osób młodych w procesie poszukiwania pracy, możne zostać osiągnięte poprzez weryfikację gotowości do podjęcia zatrudnienia na wczesnym etapie bezrobocia.
• Poprawę jakości kształcenia i szkolenia zawodowego (VET), dążącą do tego, aby uczestnicy tego typu kształcenia uzyskiwali certyfikaty, które będą cenione i uznawane przez potencjalnych pracodawców. Istotne jest także dopasowanie standardów kształcenia i poświadczania uzyskanych kwalifikacji w ramach stosowanych przez PSZ aktywnych polityk rynku pracy (np. staży) do tych, wypracowanych przez sektor edukacji, celem stworzenia jednego ogólnokrajowego systemu klasyfikacji VET, co w innych krajach okazało się działaniem efektywnym.
MIPS/IN