Ucz się Jasiu, ucz ... informatyki i przedsiębiorczości

Powodem tej sytuacji są częściowo trudności w dokonywaniu oceny umiejętności o charakterze ogólnym.

Przykładowo, jedynie 11 państw europejskich (Belgia (Wspólnota Flamandzka), Bułgaria, Estonia, Irlandia, Francja, Łotwa, Litwa, Malta, Polska, Słowenia i Finlandia) ustanowiło standardowe procedury oceny kompetencji obywatelskich, polegających na rozwijaniu krytycznego myślenia i aktywnego udziału w życiu szkoły i społeczeństwa.

Żadne z 31 państw, które wzięły udział w badaniu (27 państw członkowskich UE, Chorwacja, Islandia, Norwegia i Turcja), nie stworzyło systemu oceny umiejętności w zakresie przedsiębiorczości czy kompetencji informatycznych. We wspomnianym sprawozdaniu przedstawiono również postępy w nauczaniu sześciu z ośmiu określonych na szczeblu UE kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw.

Androulla Vassiliou, europejska komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży, powiedziała: „Jedynie przekazując dzieciom i młodzieży niezbędne umiejętności, w tym umiejętności o charakterze ogólnym, możemy sprawić, że Unia Europejska pozostanie konkurencyjna i będzie w stanie wykorzystać możliwości gospodarki opartej na wiedzy. Dzięki przeprowadzonemu badaniu widzimy, co warto by poprawić, i przede wszystkim, co musimy zrobić, żeby dać więcej możliwości europejskiej młodzieży. W inicjatywie politycznej na rzecz przekształcenia systemów edukacji, którą przedstawię jutro, znalazły się konkretne propozycje w tej sprawie."

Umiejętności o charakterze ogólnym są zasadniczo przekazywane w ramach nauczania innych przedmiotów, a krajowe programy nauczania w większości państw obejmują kompetencje informatyczne, umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i kompetencje obywatelskie.

Sytuacja jest jednak niejednorodna. W dziewięciu państwach (w Niemczech, Holandii, we Włoszech, w Grecji, Rumunii, Irlandii, Danii, Belgii (we Wspólnocie Flamandzkiej) i Chorwacji) nie uwzględnia się wyraźnie umiejętności w zakresie przedsiębiorczości w ramach kształcenia na poziomie podstawowym, natomiast kompetencje informatyczne są przedmiotem nauczania w szkołach podstawowych we wszystkich państwach z wyjątkiem Chorwacji.

Nadal zaskakująco rzadko włącza się kompetencje informatyczne do programów nauczania matematyki, przedmiotów naukowo-technicznych i języków obcych. Ze sprawozdania wynika, że włączenie kompetencji informatycznych, umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i kompetencji obywatelskich do programów nauczania podstawowych przedmiotów może wymagać od szkół zmiany sposobu nauczania, a także ustanowienia powszechnie uznawanych efektów uczenia się i odpowiednich metod oceny.

Sprawozdanie zawiera dane analityczne przeznaczone dla decydentów; jego autorzy popierają podejście obrane w nowej strategii Komisji Europejskiej na rzecz przekształcenia systemów edukacji, której przyjęcie zaplanowano na jutro (20 listopada). W strategii tej przedstawiono środki, jakie muszą przedsięwziąć państwa członkowskie, aby w ramach ich systemów kształcenia i szkolenia przekazywano umiejętności, których wymaga się obecnie od pracowników.

Jak otrzymać 300 tysięcy złotych na biznes na wsi?

Podatek od przychodów z reklam na blogu - ryczałtowa stawka 8,5%

Ulga na dziecko od 2013 roku – nowe zasady odliczania

Kluczowe kompetencje

Osiem kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw określono na szczeblu UE w 2006 r.

Obejmują one:

- porozumiewanie się w języku ojczystym,

- porozumiewanie się w językach obcych,

- kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne,

- kompetencje informatyczne,

- kompetencje społeczne i obywatelskie,

- inicjatywność i przedsiębiorczość,

- umiejętność uczenia się oraz

- świadomość i ekspresję kulturalną.

W społeczeństwie opartym na wiedzy są to kompetencje niezbędne do sprostania wymogom rynku pracy, spójności społecznej i aktywności obywatelskiej. Chodzi o to, aby ludzie byli bardziej elastyczni, mieli większe zdolności dostosowawcze, cechowali się wyższym poziomem satysfakcji i motywacji. W sprawozdaniu przedstawiono postępy w nauczaniu tych kompetencji i zaproponowano środki mające sprawić, że organizatorzy kształcenia i szkolenia będą uwzględniać zmieniające się zapotrzebowanie na umiejętności. Omawiane sprawozdanie nie obejmuje umiejętności uczenia się ani świadomości i ekspresji kulturalnej.

W sprawozdaniu tym znalazły się dane z siedmiu niedawnych sprawozdań sieci Eurydice. Obejmuje ono kształcenie obowiązkowe oraz kształcenie ogólne na poziomie średnim w 31 państwach europejskich. Rokiem odniesienia jest rok szkolny 2011/12.

Eurydice

Sprawozdanie zostało przygotowane na zamówienie Komisji przez sieć Eurydice, która składa się z 38 biur krajowych znajdujących się w 34 państwach (państwach członkowskich UE, Chorwacji, na Islandii, w Lichtensteinie, Norwegii, Serbii, Szwajcarii i Turcji). Koordynacją i zarządzaniem Eurydice zajmuje się unijna Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego.

Pełna wersja sprawozdania w języku angielskim dostępna jest tutaj, natomiast przedstawione w nim najważniejsze ustalenia (w języku angielskim) – tutaj.

Strona Komisji Europejskiej dotycząca kształcenia i szkolenia

Nowe podejście do edukacji w UE

Zdaniem Komisji Europejskiej Europa potrzebuje radykalnej zmiany podejścia do sposobu, w jaki systemy kształcenia i szkolenia są w stanie zapewnić umiejętności potrzebnych na rynku pracy. Zadanie to jest utrudnione w kontekście szeroko zakrojonych środków oszczędnościowych i cięć budżetów przeznaczonych na edukację.

Dlatego 20 listopada 2012 r. Komisja Europejska rozpoczęła nową strategię pod hasłem "Nowe podejście do edukacji", zachęcającą państwa członkowskie UE do podjęcia natychmiastowych działań gwarantujących młodym ludziom rozwój umiejętności i kompetencji potrzebnych na rynku pracy. Ma ona również ułatwić państwom członkowskich osiągnięcie celów w zakresie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

Androulla Vassiliou, komisarz ds. edukacji, kultury, wielojęzyczności i młodzieży, powiedziała: „Nowe podejście do edukacji nie sprowadza się jedynie do finansów. Prawdą jest, że musimy więcej inwestować w kształcenie i szkolenie. Systemy edukacji wymagają jednak również modernizacji i muszą być bardziej elastyczne, aby mogły zaspakajać prawdziwe potrzeby dzisiejszego społeczeństwa. Europa będzie mogła osiągnąć trwały wzrost jedynie dzięki wysoce wykwalifikowanym i wszechstronnym ludziom, którzy przyczynią się do rozwoju innowacji i przedsiębiorczości. Skuteczne i odpowiednio ukierunkowane inwestycje są niezbędne, ale naszych celów nie uda się osiągnąć poprzez obniżanie budżetów przeznaczonych na edukację.”

Nowe podejście do edukacji wymaga gruntownych zmian w edukacji i większego ukierunkowania na efekty uczenia się − wiedzę, umiejętności i kompetencje, które nabywają studenci. Zwykłe spędzanie czasu na uczeniu się już nie wystarcza. Ponadto, podstawowe umiejętności czytania i pisania oraz liczenia wymagają znaczącej poprawy. Należy również rozwinąć i wzmocnić umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i inicjatywność (zob. IP/12/1224 w sprawie zwiększenia nacisku na nauczanie nowych umiejętności w szkołach).

W celu zagwarantowania lepszego dostosowania systemów kształcenia do potrzeb studentów oraz rynku pracy, należy dostosować i unowocześnić metody oceny. Należy też zwiększyć wykorzystanie technologii informacyjno-komunikacyjnych i otwartych zasobów edukacyjnych (OER) we wszystkich kontekstach nauczania. Nauczyciele muszą uaktualniać swoje umiejętności poprzez regularne szkolenia. Strategia wzywa również państwa członkowskie do wzmocnienia powiązań pomiędzy systemami edukacji i pracodawcami, zaangażowania przedsiębiorców w proces nauczania oraz zapewnienia młodym ludziom możliwości zdobywania wiedzy praktycznej i zapoznania się w ten sposób z warunkami pracy. Zachęca się również ministrów ds. edukacji do ściślejszej współpracy w zakresie uczenia się poprzez praktykę na poziomie krajowym i europejskim.

Inne zaproponowane środki obejmują nowy benchmark dotyczący nauki języków, wytyczne w zakresie oceny i rozwoju nauczania umiejętności w zakresie przedsiębiorczości oraz przeprowadzenie na szczeblu UE analizy wpływu wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych i otwartych zasobów edukacyjnych w nauczaniu. Środki te przygotowują grunt dla nowej inicjatywy w 2013 r. w sprawie otwartej edukacji, zmierzającej do maksymalnego wykorzystania możliwości technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu.

Wykształcenie w Europie

Umiejętności są podstawą produktywności. Europa musi dostosować się do światowego wzrostu jakości edukacji i podaży umiejętności. Przewiduje się, że w 2020 r. ponad jedna trzecia miejsc pracy w UE będzie wymagała wyższego wykształcenia, a jedynie 18 % miejsc pracy będzie wymagało niskich umiejętności.

Obecnie jedynie 73 mln Europejczyków − 25 % dorosłych ma niski poziom wykształcenia.

Niemal 20% 15-latków ma braki w umiejętnościach czytania i pisania, a w pięciu państwach ponad 25% ma słabe wyniki w czytaniu (Bułgaria 41%, Rumunia 40%, Malta 36%, Austria 27,5% i Luksemburg 26%).

Wczesne kończenie nauki utrzymuje się na niedopuszczalnie wysokich poziomach w kilku państwach członkowskich: w Hiszpanii dotyczy to 26,5% uczniów, w Portugalii 23,2% (cel UE plasuje się poniżej 10%). Poniżej 9% dorosłych uczestniczy w procesie uczenia się przez całe życie (cel UE jest na poziomie 15%).

Zalecenia zawarte w strategii Nowe podejście do edukacji są oparte na wynikach corocznej ankiety Komisji ─ Monitorze Kształcenia i Szkolenia 2012 r., która dostarcza informacji na temat podaży umiejętności w państwach członkowskich.

Nowe Podejście do Edukacji w skrócie:

• należy położyć większy nacisk na rozwój umiejętności o charakterze ogólnym oraz umiejętności podstawowych na wszystkich etapach edukacji; odnosi się to w szczególności do umiejętności w zakresie przedsiębiorczości oraz kompetencje informatyczne

• nowy benchmark w zakresie nauki języków obcych: do 2020 r. co najmniej 50% 15-latków powinno znać pierwszy język obcy (obecnie 42%) a co najmniej 75% powinno uczyć się drugiego języka obcego (obecnie 61%);

• niezbędne są inwestycje, aby stworzyć światowej klasy systemy kształcenia i szkolenia zawodowego oraz zwiększyć wykorzystanie uczenia się poprzez praktykę;

• państwa członkowskie muszą w większym stopniu uznawać kwalifikacji i umiejętności, łącznie z tymi, które nabyto poza formalnym systemem kształcenia i szkolenia;

• należy w pełni wykorzystać rozwiązania technologiczne, w szczególności internet; szkoły, uniwersytety i instytucje kształcenia i szkolenia zawodowego muszą zwiększyć dostęp do kształcenia za pomocą otwartych zasobów edukacyjnych;

• reformy te muszą być wspierane przez dobrze wyszkolonych, zmotywowanych i przedsiębiorczych nauczycieli;

• należy odpowiednio ukierunkować finansowanie, aby zmaksymalizować zwrot z inwestycji; niezbędny jest dialog na temat finansowania edukacji zarówno na poziomie krajowym jak i na poziomie unijnym, w szczególności jeżeli chodzi o szkolenie zawodowe i kształcenie na poziomie wyższym;

• niezbędne jest podejście partnerskie; pobudzanie innowacji i zacieśnianie współpracy pomiędzy światem nauki i biznesu wymaga zarówno finansowania publicznego jak i prywatnego.

Erasmus dla wszystkich ─ Komisja zaproponowała program w zakresie kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu o wartości 19 mld EUR, który ma na celu podwojenie liczby osób otrzymujących dotacje przeznaczone na naukę, szkolenia i wolontariat za granicą, które zwiększają ich umiejętności (do 5 mln osób w okresie 2014-2020). Ponad dwie trzecie budżetu programu będzie przeznaczone na wspieranie tego rodzaju indywidualnej mobilności edukacyjnej, natomiast pozostała część przeznaczona będzie na projekty ukierunkowane na współpracę w dziedzinie innowacji, reformę polityki i wymianę dobrych praktyk.

Dnia 5 grudnia Komisja zamierza przedstawić pakiet w sprawie zatrudnienia młodzieży, zawierający propozycję gwarancji dla młodzieży. Zgodnie z jej treścią, państwa członkowskie będą musiały zagwarantować, że każda młoda osoba otrzyma odpowiedniej jakości propozycję zatrudnienia, szkolenia lub dalszej nauki w ciągu czterech miesięcy od opuszczenia szkoły lub utraty zatrudnienia. Propozycja przewiduje pełne wykorzystanie funduszy unijnych, w szczególności Europejskiego Funduszu Społecznego.

Dodatkowe informacje

Strategia Nowe podejście do edukacji oraz załączniki

Źródło: Komisja Europejska