Podstawą działania parków jest udostępnienie przestrzeni - bez tego pozostałe funkcje nie mogłyby być spełnione. Parki Przemysłowe i Technologiczne zapewniają przede wszystkim dostęp do nieruchomości z pełną infrastrukturą: transportową, komunikacyjną i mediami. Może on przybierać formę najmu, dzierżawy lub sprzedaży nieruchomości. Co więcej, bywa także, że parki udostępniają jedynie działki - a przedsiębiorstwa, które chciałyby mieć siedzibę na tym terenie, muszą ją najpierw wybudować. Oferta korzystania z powierzchni może dotyczyć zarówno biur i niewielkich linii produkcyjnych, jak i najmu sal konferencyjnych i seminaryjnych oraz przestrzeni wystawienniczej, pozwalającej na prezentowanie ich dokonań.
Główną zaletą parków jest jednak ich wyposażenie w laboratoria, warsztaty, czy prototypownie, dzięki którym innowacyjne przedsiębiorstwa mogą prowadzić działalność naukowo-badawczą, projektową, doświadczalną i wdrożeniową.
Ponadto parki oferują pełną paletę usług administracyjnych i okołobiznesowych - od usług biurowych, recepcji, ochrony, sprzątania i remontów, przez usługi pocztowe i komunikacyjne, aż po zarządzanie budynkami. W zakres ten wchodzi także rozbudowana baza hotelowa, ośrodki rekreacyjne, parkingi, przedszkola, czytelnie, restauracje i catering pozwalające na wygodne życie i pracę w parku. Część z tych usług bywa ujętych w czynszu płaconym za najem nieruchomości, niektóre jednak są dodatkowo płatne. Ważną kwestią jest również umieszczenie parków niedaleko centrum, jednak w przyjaznym otoczeniu ze względu na poprawiającą się świadomość ekologiczną w Polsce. Powstające nowoczesne centra biznesowe, promujące czysty przemysł muszą znajdować się w zielonej okolicy, bez uciążliwych zanieczyszczeń i korków.
Główną przyczyną tworzenia parków technologicznych jest umożliwienie działań naukowo-badawczych firmom w nich ulokowanym. Oprócz wspomnianych już możliwości wynajmu laboratoriów i warsztatów, przedsiębiorstwa korzystają na relacjach „drzwi w drzwi” z innymi firmami oraz z instytucjami badawczymi. Następujący w ten sposób przepływ wiedzy i innowacyjnych pomysłów może przyczynić się do wspólnych korzyści i rozwoju nowych idei. Jedną z najważniejszych kwestii jest również transfer innowacji z działalności badawczej do produkcji. Ponadto wsparcie może dotyczyć także dostępu do bazy kontaktów i baz danych oraz opieki naukowej. Ta ostatnia przejawia się zwykle w postaci szkoleń związanych z działalnością badawczo-rozwojową (badania naukowe, prace rozwojowe, działalność innowacyjna) oraz powiązanych bezpośrednio z umiejętnościami twardymi, jak farmacja przemysłowa, ochrona środowiska czy biologia molekularna. Co więcej, nie należy pomijać zagadnienia prowadzonych działań promocyjnych, także poprzez kontakty z międzynarodowymi organizacjami skupiającymi ośrodki wspierania innowacyjności.
Ciekawą propozycją jest możliwość wstąpienia do e-parków. Nie pociąga to za sobą konieczności przeniesienia biur i działań produkcyjnych na teren parku, jednocześnie przynosząc korzyści w postaci udziału w szkoleniach i dostępu do usług doradczych. Firma korzystająca z tej usługi nie jest również pozbawiona szansy nawiązania kontaktów biznesowych z potencjalnymi partnerami i klientami oraz korzystania z marki parku.
Bardzo ważną kwestią jest też finansowanie przedsięwzięć umieszczonych w parkach. Może ono przebiegać w postaci pomocy w pozyskaniu inwestora branżowego lub poprzez umożliwienie kontaktu z aniołami biznesu lub funduszem venture capital. Działalność funduszy wysokiego ryzyka można generalnie podzielić na cztery formy, uzależnione od momentu inwestycji w historii finansowanego przedsięwzięcia:
- seed capital (kapitał zalążkowy) dotujący firmy na etapie budowy prototypu oraz prowadzenia
wstępnych badań rynkowych,
- fundusze wspomagające start-upy, czyli przedsiębiorstwa wchodzące już na rynek lub wprowadzające nowy produkt,
- środki inwestowane na etapie wczesnego rozwoju, w celu podwyższenia kapitału obrotowego lub rozpoczęcia produkcji przemysłowej,
- finansowanie stabilnych firm, chcących przeznaczyć pozyskany kapitał na ekspansję firmy, zarówno poprzez rozbudowę mocy produkcyjnych, jak i wejście na nowe rynki czy zagęszczenie sieci dystrybucji.
Inwestycje funduszy VC zwykle mają horyzont od dwóch do nawet kilkunastu lat i pociągają za sobą - w razie ulokowania kapitału z sukcesem - stopy zwrotu rzędu kilkudziesięciu procent rocznie.
Z kolei aniołowie biznesu, oprócz kapitału, często oferują także swoje wsparcie w prowadzeniu działalności biznesowej. Może mieć ona postać wsparcia merytorycznego czy też pomocy w nawiązywaniu kontaktów lub w tworzeniu strategii marketingowych.
Lokatorzy parków korzystają także z pakietu usług wprowadzających ich w praktykę biznesową. Przyjmują one zwykle formę szkoleń, konferencji i usług doradczych, zarówno z zakresu powstawania i rozwoju przedsiębiorstw, jak i zagadnień związanych z transferem technologii i ochrony własności intelektualnej. Wspomniane szkolenia i usługi biznesowe mogą dotyczyć szeroko pojętego zakresu finansów - księgowości czy szkoleń przedstawiających różne formy finansowania. Poza tym warto skorzystać z usług prawnych czy doradczych, zawierających się zazwyczaj w zakresie:
- komercjalizacji technologii i wdrażania nowych usług i produktów,
- usług, konsultacji i doradztwa patentowego,
- dotacji ze środków UE,
- organizacji targów i konferencji,
- doradztwa ekonomicznego, marketingowego, informatycznego, technologicznego (audyt, identyfikacja pożądanych zmian technologicznych) oraz doradztwo z zakresu zarządzania (planowania strategicznego, zarządzania produktem innowacyjnym, projektem),
- kojarzenia partnerów,
- badania i analizy w zakresie zapotrzebowania na innowacje i transfer technologii.
Pomoc w zakresie ochrony własności intelektualnej, oprócz działań konsultacyjnych i doradczych, dotyczy także gromadzenia i udostępniania informacji z zakresu wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych, znaków towarowych oraz praw autorskich.
Patrząc na praktykę dłużej działających parków w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, należy zauważyć, że działalność marketingowa jest jednym najważniejszych obszarów wspierania przedsiębiorstw. Ma to miejsce ze względu na szerszą grupę docelową, do jakiej może dotrzeć informacja generowana przez park. Podstawą działania w tym zakresie jest budowa marki samego parku i jej promocja, gdyż podobnie jak w przypadku finlandzkiego Technopolis Oulu Oy, pozytywny wizerunek organizacji może stanowić jedną z głównych kart przetargowych przy pozyskiwaniu lokatorów. Parki organizują ponadto wspólne dla wszystkich firm programy promowania na zewnątrz wyników pracy, osiągnięć i pomysłów. Poza przedstawieniem firm na stronach internetowych, ich działalność jest opisywana również w broszurach, folderach informacyjnych oraz bywa prezentowana na organizowanych przez parki wyjazdach na targi.
Szczególna oferta skierowana jest do innowacyjnych, nowopowstałych firm zakładanych przez studentów i absolwentów wyższych uczelni. Określana jest ona często pojęciem inkubatora i oprócz wsparcia, jakim otacza się wszystkie przedsiębiorstwa, oferowane są niższe koszty najmu lokali oraz szczególna opieka merytoryczna - naukowa i biznesowa, w tym pochodząca od mentora branżowego. Preferencyjne warunki działania tych firm mogą dotyczyć także dostępu do sprzętu laboratoryjnego i prototypowni. Nie bez znaczenia jest także możliwość nawiązania kontaktów, które mogą być przydatne w dalszej działalności firm.
Ponadto, niektóre parki, chcąc dodatkowo uatrakcyjnić swoją ofertę, proponują udział w szkoleniach biznesowego savoir vivre, w spotkaniach integracyjnych, a nawet - w regatach jachtów. Na zainteresowanie zasługuje w szczególności oferta Pomorskiego Parku Naukowo- Technologicznego, w której skład wchodzi Centrum Nauki. Jego celem jest nauka na wesoło - poprzez zabawę i warsztaty, co realizuje cele statutowe, jednocześnie promując swoją działalność.
Działalność polskich parków opiera się przede wszystkim na pełnieniu funkcji pomostu pomiędzy przedsiębiorstwami a potencjalnymi inwestorami. Będąc łącznikiem, żaden z polskich parków technologicznych nie oferuje jednak pomocy własnego funduszu venture capital. W parkach zagranicznych jest to jedna z najważniejszych form pomocy oferowanej firmom. Własny fundusz pozwoliłby bowiem na częściowe uniezależnienie się od zewnętrznych dawców kapitału i na dofinansowanie większej ilości przedsiębiorstw. Fundusze VC zakładane przez parki są zwykle finansowane z zysków wygenerowanych w latach poprzednich. Zaniechanie pełnienia tak ważnej funkcji przez parki jest jednocześnie poważnym zaniedbaniem ze strony budowania konkurencyjności organizacji, jak i pozbawieniem się potencjalnych pokaźnych zysków, które w przyszłości mogłyby był przeznaczone na działalność statutową (w parkach będących fundacjami) lub nawet na wypłatę dywidendy w spółkach akcyjnych i z o.o..
Parki Przemysłowe i Technologiczne oferują więc szeroki zakres świadczeń darmowych i odpłatnych z różnych dziedzin. Dzięki udostępnieniu biur z pełną infrastrukturą po preferencyjnych cenach, przedsiębiorstwa i instytucje naukowe oszczędzają bowiem czas i środki, które mogą przeznaczyć na rozwój działalności statutowej. Oferowany wynajem pomieszczeń badawczych i szkolenia merytoryczne także w znacznym stopniu przyczyniają się do wzrostu innowacyjności. Z kolei doradztwo i usługi biznesowe pozwalają na uniknięcie wielu błędów, związanych z nieświadomością obowiązujących przepisów, zwyczajów i zasad prowadzenia działalności gospodarczej.
Eliza Smyrgała