Czy Wigilia w 2025 roku będzie dniem wolnym od pracy dla wszystkich? W tym roku odpowiedź jest naprawdę istotna, bo zmieniły się przepisy. Ustawa uchwalona pod koniec 2024 roku wprowadziła ważną nowość - 24 grudnia ma stać się dniem ustawowo wolnym od pracy. Co to oznacza w praktyce i czy faktycznie nikt nie będzie wtedy pracował?
- Wigilia 2025 jako dzień wolny od pracy
- Wigilia jako dzień wolny – co dokładnie zmienia ustawa?
- Czy zmienią się zwyczaje przedświąteczne? Pojawiły się obawy pracodawców
- Co z pracownikami handlu?
- Jak to będzie wyglądać w praktyce w 2025 roku?
- Dozwolona praca w Wigilię 2025 - lista wyjątków w ustawie
Wigilia 2025 jako dzień wolny od pracy
Od 2025 roku Wigilia staje się 14 dniem wolnym od pracy na mocy zmian w ustawie o dniach wolnych od pracy. Przepisy zostały uchwalone w grudniu 2024, a od 1 lutego 2025 zaczęły obowiązywać w praktyce. Oznacza to, że 24 grudnia 2025 pracownicy mają wolne ustawowo, bez potrzeby wykorzystywania urlopu czy indywidualnych ustaleń z pracodawcą.
Wigilia jako dzień wolny – co dokładnie zmienia ustawa?
W Kodeksie pracy pojawił się nowy zapis (art. 1519f), który rozszerza ilość dni wolnych oraz ogranicza możliwość wykonywania pracy w placówkach handlowych. W praktyce oznacza to, że:
- 24 grudnia 2025 nie pracujemy,
- sklepy i placówki handlowe mają obowiązywać te same zasady, co w niedzielę i święta,
- pracownicy zatrudnieni w handlu także mają mieć Wigilię wolną, czyli sklepy i galerie handlowe będą zamknięte.
To duża zmiana, bo do tej pory Wigilia była normalnym dniem pracy, zazwyczaj krótszym i opartym na zwyczaju, a nie przepisach.
Czy zmienią się zwyczaje przedświąteczne? Pojawiły się obawy pracodawców
Jeszcze podczas prac nad ustawą pracodawcy sygnalizowali, że wolna Wigilia może przesunąć przedświąteczny ruch i oczekiwania pracowników. Do tej pory wiele osób pracowało krócej, część brała urlop, a teraz, skoro dzień jest wolny, może pojawić się presja, by wyjeżdżać wcześniej do rodzin, prosić o krótszą pracę w dzień poprzedzający Wigilię, wprowadzać zmiany w grafikach w całych zakładach.
Eksperci zwracają uwagę, że wprowadzenie wolnej Wigilii może wywołać efekt domina. Pracownicy mogą oczekiwać, że 23 grudnia również będzie krótszym dniem.
Co z pracownikami handlu?
Państwowa Inspekcja Pracy przypomina, że Wigilia jest dniem wolnym od pracy dla wszystkich pracowników, także tych zatrudnionych w handlu. PIP podkreśla, że obowiązuje zakaz handlu oraz wykonywania jakichkolwiek czynności związanych z handlem w placówkach handlowych. Dotyczy to nie tylko sprzedaży, ale również powierzania pracownikom zadań związanych z obsługą sklepu.
Inspektorat zaznacza też bardzo wyraźnie: przedsiębiorca, który każe pracować w handlu w Wigilię bez podstawy prawnej, naraża się na karę od 1000 zł do nawet 100 000 zł. Warto dodać, że zakaz pracy w handlu obejmuje nie tylko pracowników zatrudnionych na umowie o pracę, ale również osoby pracujące w sklepach na umowach cywilnoprawnych.
Zakaz nie dotyczy samego przedsiębiorcy. Może on stanąć za ladą sklepu 24 grudnia, a co więcej, może skorzystać z nieodpłatnej pomocy najbliższych, małżonka, dzieci czy rodziców. Warunkiem jest jednak, że na co dzień nie zatrudnia tych osób na etat czy umowę cywilnoprawną.
W związku z tym, że Wigilia jest wolna od handlu w grudniu 2025 roku będą trzy niedziele handlowe poprzedzające Wigilię:
- 7. 12. 2025,
- 14. 12. 202,
- 21. 12. 2025
Ale jest warunek - w grudniu pracownik handlu nie będzie mógł pracować więcej niż dwie niedziele.
Jak to będzie wyglądać w praktyce w 2025 roku?
- 24 grudnia 2025 jest dniem całkowicie wolnym od pracy dla wszystkich pracowników,
- placówki handlowe mają być zamknięte (tak jak w święta),
- pracodawcy muszą wcześniej ustalić grafiki, bo dzień wolny dotyczy również pracy zmianowej,
- pracownik, który w tym dniu miałby pracować według grafiku, po prostu nie pracuje,
- jeśli ktoś będzie musiał pracować 23 grudnia, wiele firm prawdopodobnie skróci ten dzień, ale to już decyzje wewnętrzne, nie ustawowe.
Osobom, dla których 24 grudnia będzie dniem roboczym, pracodawca będzie musiał oddać inny dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego (najczęściej do 31 grudnia).
Dozwolona praca w Wigilię 2025 - lista wyjątków w ustawie
Takie wyjątki określa art. 15110 Kodeksu pracy. Przepis ten przewiduje, że praca w niedziele i święta, w tym w Wigilię, jest dozwolona:
- w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- w ruchu ciągłym,
- przy pracy zmianowej,
- przy niezbędnych remontach,
- w transporcie i w komunikacji,
- w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,
- przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
- w rolnictwie i hodowli,
- przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w: zakładach świadczących usługi dla ludności, gastronomii, zakładach hotelarskich, jednostkach gospodarki komunalnej, zakładach leczniczych podmiotów leczniczych i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę, zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku.