Młodocianym w rozumieniu przepisów prawa pracy jest osoba, która ukończyła 16 lat, ale nie przekroczyła 18 roku życia, zaś osoby poniżej 16 roku życie nie mogą być zatrudniane. Od 1 września 2018 roku, dolna granica która pozwala na zakwalifikowanie osoby jako młodocianej, obniży się do lat 15.W trosce o osoby młodociane kwestie dotyczące ich zatrudniania zostały uregulowane w Kodeksie pracy odrębnie.
Wyjątek od dolnej granicy zatrudnienia
Podmioty prowadzące działalność kulturową, artystyczną, sportową lub reklamową, mogą zatrudniać dzieci poniżej 16 roku życia do pracy lub innych zajęć zarobkowych. W przypadku tego rodzaju zatrudnienia wymagana jest:
- zgoda przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka,
- zezwolenie właściwego inspektora pracy, który bierze pod uwagę, czy praca nie powoduje zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka oraz czy nie zagraża wypełnianiu obowiązku szkolnego przez dziecko.
Zobacz także: Kim jest pracownik młodociany? (art.190)
Zatrudnianie młodocianych w celu przygotowania zawodowego
W przypadku zatrudnienia młodocianych w celu przygotowania zawodowego, a więc nauki zawodu, czy przyuczenia do wykonywania określonej pracy, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu pracy o umowach zawieranych na czas nie określony oraz przepisy szczególne. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna zawierać:
- rodzaj przygotowania zawodowego,
- czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
- sposób dokształcania teoretycznego,
- wysokość wynagrodzenia.
Pracodawca zatrudniający młodocianego w celu przyuczenia do zawodu, ma obowiązek zawiadomić o tym fakcie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego.
Istotnym ograniczeniom podlega rozwiązanie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego z małoletnim. Rozwiązanie za wypowiedzeniem możliwe jest tylko, gdy:
- młodociany nie wypełnia obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
- ogłoszona zostaje upadłość lub likwidacja pracodawcy,
- następuje reorganizacja zakładu pracy uniemożliwiająca kontynuowanie przygotowania zawodowego,
- stwierdzono nieprzydatność młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.
Polecamy serwis: Praca małoletnich
Zatrudnianie młodocianego przy wykonywaniu lekkich prac
Zatrudnienie młodocianego do wykonywania prac lekkich, nie powodujących zagrożenia dla życia, zdrowia, rozwoju psychofizycznego młodocianego oraz nie utrudniająca młodocianemu wypełniania obowiązków szkolnych, jest zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę. Wykaz lekkich prac nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym, a określa go pracodawca po otrzymaniu zgody lekarza medycyny pracy i podlega zatwierdzeniu przez właściwego inspektora pracy. Pracodawca ma obowiązek zapoznać młodocianego z wykazem lekkich prac przed rozpoczęciem przez niego pracy.
Czas pracy młodocianych
Kodeks pracy przewiduje specjalne unormowania dla czasu pracy młodocianych. Dzieci poniżej 16 roku życia nie mogą pracować dłużej niż 6 godzin na dobę, zaś młodociani od 16 roku życia- 8 godzin na dobę. Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, niezależnie od tego, czy odbywa się ona w godzinach czy poza godzinami pracy. W przypadku, gdy dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest zobowiązany zapewnić mu przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut.
Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin, a w dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych 2 godzin. Jeżeli chodzi o pracę młodocianych w okresie wakacji, to nie może trwać ona dłużej niż 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.
Zatrudnianie młodocianego w godzinach nocnych lub nadliczbowych jest bezwzględnie zabronione!
Nieprzestrzeganie ustalonych norm czasu pracy przez pracodawcę stanowi wykroczenie zagrożone karą grzywny.
Zobacz również: Jakie są zasady wynagradzania pracowników młodocianych