Ochrona udzielona oznaczonej kategorii oznaczeń przez przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej zapewnia nie tylko wyłączność używania ich przez uprawnionego, lecz także daje pewne gwarancje, iż znaki korzystające z ochrony nie będą wywoływały konfuzji w obrocie, co do pochodzenia towarów nimi opatrzonych, od określonego przedsiębiorcy.
Niekiedy używaniem jednego znaku jest zainteresowanych kilku przedsiębiorców. Dla takich sytuacji przewidziana została instytucja wspólnego znaku towarowego. Już w podstawowej dla prawa własności przemysłowej Konwencji paryskiej z 1883 r. o ochronie własności przemysłowej została ona przewidziana (art. 7 bis), a następnie przejmowana przez ustawodawstwa krajowe. I tak w polskim systemie prawnym nieobowiązująca już ustawa o znakach towarowych do instytucji tej nawiązywała w art. 32 i następnych. Aktualnie obowiązujące przepisy regulują problematykę związaną z równoległym korzystaniem z danego oznaczenia przez kilka podmiotów, przy czym wyróżnić należy dwie sytuacje faktyczne i prawne. Dalsze uwagi należy rozpocząć od art. 122 ust. 1, zgodnie z którym przepis art. 120 ust. 1 nie wyklucza uznania za znak towarowy oznaczenia przeznaczonego do równoczesnego używania przez kilku przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie, jeżeli używanie takie nie jest sprzeczne z interesem publicznym i nie ma na celu wprowadzenia odbiorców w błąd co do charakteru, przeznaczenia, jakości, właściwości lub pochodzenia towarów (wspólne prawo ochronne). Zasady używania znaku towarowego na podstawie wspólnego prawa ochronnego określa regulamin znaku przyjęty przez przedsiębiorców, o których mowa w ust. 1.
Tak więc przy spełnieniu wskazanych powyżej warunków możliwe jest zarejestrowanie znaku towarowego na rzecz kilku przedsiębiorców. Warunki te są następujące: po pierwsze, wspólne używanie znaku nie pozostaje w sprzeczności z interesem publicznym oraz - po drugie, nie może mieć na celu wprowadzania w błąd odbiorców, w zakresie przykładowo w tym przepisie wskazanym.
Dla uniknięcia ewentualnych kolizji co do sposobu i zakresu używania oraz innych kwestii z tym związanych, przepisy zobowiązują przedsiębiorców do opracowania regulaminu. Jest on niezbędnym elementem procedury zgłoszeniowej (art.138 ust. 3 p.w.p.). Ustęp 4 art. 138 ustawy wskazuje, jaką w każdym razie treść musi on zawierać. Wskazanie to należy traktować jako obligatoryjną część regulaminu. Należy tu: sposób używania znaku, wspólne właściwości towarów, dla których oznaczenie jest przeznaczone, zasady kontroli ich właściwości oraz skutki naruszenia postanowień regulaminu.
Charakterystyczne jest przy tym, iż w powyższy sposób ustawodawca połączył możliwość uzyskania ochrony dla wspólnego znaku z właściwościami towarów, które są dla nich wspólne. De facto są to zatem towary jednorodzajowe, i to kontrolowane pod względem właściwości. A jeśli tak, to obojętne jest dla nabywcy, który z uprawnionych je produkuje. Wprawdzie zachwiana jest tu podstawowa dla znaków funkcja wskazania pochodzenia, jednak dzieje się tak za zgodą i wolą przedsiębiorców, przy zagwarantowaniu ochrony interesu publicznego.
Odrębną od pierwszej kategorią normatywną jest instytucja wspólnego znaku towarowego i wspólnego znaku gwarancyjnego. O pierwszej mowa jest w art. 136 ust. 1 ustawy. Zgodnie z nim organizacja posiadająca osobowość prawną, powołana do reprezentowania interesów przedsiębiorców, może uzyskać prawo ochronne na znak towarowy przeznaczony do używania w obrocie przez tę organizację i przez zrzeszone w niej podmioty (wspólny znak towarowy).
EWA NOWIŃSKA
profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, adwokat