Najważniejszym kapitałem każdej organizacji są ludzie – to oni kształtują kulturę, rozwój i pozycję firmy na rynku. Dobrze dobrany zespół udźwignie ogromne wymagania, często przewyższając pokładane w nich oczekiwania, natomiast niewłaściwie dobrany lub źle zarządzany – może osłabić firmę i jej relacje z klientami. Integralnym elementem dojrzałej kultury organizacyjnej staje się dziś świadome włączanie różnorodności, w tym także osób z niepełnosprawnością.
Kultura organizacji nie jest czymś, co kształtuje i wdraża dział HR, informując pracowników, jak od teraz mają się zachowywać. Tworzą ją ludzie i to oni mają realny wpływ na to, jak wygląda; to ich codzienne decyzje, sposób odnoszenia się do siebie i realizowania wspólnych celów buduje jej unikatowość. Kultura organizacji nie jest hasłem, które dobrze wygląda na stronie internetowej firmy, ale jest czymś, co spaja wszystkich pracowników, niezależnie od ich stanowiska i stażu w danym miejscu. Niedopasowanie kulturowe pracownika, niezależnie od jego wysokich kwalifikacji i kompetencji, znacząco wpływa na jego zaangażowanie i efektywność w miejscu pracy.
Otwarcie się na różnorodność
Jednym z kluczowych wymiarów kultury organizacyjnej jest to, na ile potrafi ona otwierać się na różnorodność i tworzyć przestrzeń dla wszystkich pracowników – także z niepełnosprawnością. Zatrudnienie takich osób to przede wszystkim wartość dla pracodawcy, a nie jedynie obowiązek wynikający z realizacji polityki ESG czy CSR. Takie działanie jest skutecznym sposobem na pozyskanie utalentowanych specjalistów w obszarze, który do tej pory często był pomijany. Według badań różnorodne zespoły wykazują się większą kreatywnością, sprawniej rozwiązują problemy. Osoby z niepełnosprawnością, których proces adaptacji przebiegnie pomyślnie, są bardziej lojalne i dłużej pozostają z danym pracodawcą, co w znaczący sposób wpływa na zmniejszenie kosztów rekrutacji i stabilność zespołów.
Świadome otwieranie się na pracowników z niepełnosprawnością sprawia, że kultura organizacji staje się bardziej otwarta, empatyczna i cechuje ją większa innowacyjność. Inkluzywne miejsca pracy wspierają zaangażowanie pracowników, budując zaufanie do pracodawcy.
Wewnętrzna siła
W swojej praktyce zawodowej wielokrotnie spotykałam klientów, którzy pomimo licznych trudności i niepowodzeń znajdowali w sobie siłę do tego, żeby nadal szukać najlepszego dla siebie pracodawcy, wykazywali się przy tym bardzo dużą odpornością na stres oraz niezwykłą wytrwałością. Często odkrywamy, że taki pracownik wnosi do organizacji unikatowe kompetencje. Wykazuje bardzo duże umiejętności adaptacyjne i niezwykłe podejście do wyzwań, korzystając ze swojego doświadczenia w codziennym pokonywaniu barier. Otwartość i kreatywność osób z niepełnosprawnością wpływają na cały zespół, a determinacja i wytrwałość pokazywane w codziennych sytuacjach dla wielu stają się inspiracją. Dlatego też zatrudnienie takiego pracownika realnie wpływa na dynamikę w całym zespole.
W firmach, które otworzyły się na różnorodnych pracowników, często obserwujemy, że rozwiązanie, które pierwotnie zaprojektowane zostało z myślą o pracownikach z niepełnosprawnością, z czasem staje się usprawnieniem wpływającym na poprawę w innych obszarach wspierających również pozostałych pracowników. Wprowadzenie takich usprawnień często okazuje się korzystne dla całego zespołu, staje się innowacją możliwą do wprowadzenia w całej organizacji.
Organizacje inwestujące w kapitał ludzki i jego różnorodność przyciągają do siebie talenty i zdobywają przewagę konkurencyjną. Inkluzywność wpływa również na zwiększenie atrakcyjności w oczach klientów i kontrahentów.
Niewykorzystany potencjał
Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL)z 2024 r. w obszarze aktywność ekonomicznej osób z niepełnosprawnością w wieku 16–89 lat wskazuje współczynnik aktywności zawodowej na poziomie 18,6 proc. (r./r. spadek o 0,8 pkt proc.) Według Państwowej Inspekcji Pracy w urzędach pracy zarejestrowanych było około 2,9 mln osób z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności lub wskazaniem do ulg i uprawnień. Wskazuje to na ogromny niewykorzystany potencjał w tej grupie. W wielu przypadkach wynika to z niewiedzy, braku świadomości i strachu pracodawców przed zatrudnieniem takiego pracownika.
Walka o najlepsze talenty na rynku wciąż trwa, jednocześnie ciągle istnieje grupa potencjalnych pracowników nieobecnych na rynku pracy. Duża ich część ma wysokie kwalifikacje i gotowość do pracy, wielu, chcąc zwiększyć swoje szanse na zatrudnienie, stale podnosi swoje kompetencje.
Zatrudnienie pracowników z niepełnosprawnością wzbogaca kulturę organizacji, poprawia dynamikę zespołów oraz zaangażowanie współpracowników. Wśród nich jest wiele nieodkrytych talentów, które jeszcze nie miały szansy w pełni pokazać swojego potencjału, a zatrudnienie ich z pewnością przyniesie wiele korzyści każdej organizacji.
Trzeba podkreślić, że pracownik z niepełnosprawnością nie jest stereotypowym „dodatkiem” do zespołu, z którego potrzebami współpracownicy i menedżerowie muszą sobie jakoś poradzić – wręcz przeciwnie, jest bardzo dobrą inwestycją mającą realny wpływ na organizację i jej kulturę.
Anna Łoginow
Artykuł powstał w ramach kampanii społecznej realizowanej przez Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej ze środków finansowych Samorządu Województwa Mazowieckiego.