Zakaz konkurencji, Tajemnica przedsiębiorstwa

Umowa o zakazie konkurencji. Wyjaśniamy, kiedy pracownik narusza umowę o zakazie konkurencji? Jakie jest stanowisko Sądu Najwyższego w tym zakresie? Jakie obowiązki ma pracodawca?

Nie tylko firmom grożą sankcje za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję - przepisy dopuszczają nakładanie kar finansowych do wysokości 2 mln zł także na osoby zarządzające, które umyślnie dopuściły do zawarcia porozumień ograniczających konkurencję.

O odpowiednią ochronę know-how firmy należy zadbać na bardzo wczesnym etapie. W razie wystąpienia problemów pozwoli to na sprawniejsze rozwiązanie potencjalnego kryzysu. Wartości niematerialne są zasadniczą wartością przedsiębiorstwa.

Przepisy Kodeksu pracy wyróżniają dwie odrębne umowy o zakazie konkurencji, którymi może zostać objęty pracownik - w czasie trwania zatrudnienia oraz po jego ustaniu. Z umowy zawartej na czas trwania zatrudnienia co do zasady pracownikowi nie przysługuje zadośćuczynienie za powstrzymywanie się od prowadzenia takiej działalności. Natomiast z tytułu drugiej umowy przepisy przewidują wypłatę odszkodowania w wysokości nie niższej niż 25% wynagrodzenia otrzymywanego przed ustaniem stosunku pracy (ustanowieniem zakazu konkurencji) i przez okres ustalony w tej umowie.

4 września 2018 r. weszła w życie ustawa z 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz niektórych innych ustaw („Ustawa”). Dostosowuje ona polskie regulacje do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskaniem, wykorzystaniem i ujawnianiem.

Zakaz konkurencji chroni interesy spółki, a także interesy pozostałych wspólników. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością ma ograniczony zakres.

Know-how, baza klientów i inne informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa mogą mieć istotną wartość gospodarczą dla przedsiębiorcy. W dobie konkurencyjnej gospodarki zdobycie informacji będących w posiadaniu konkurenta może przynieść nieuzasadnioną przewagę rynkową.

Mnogość dostępnych na rynku produktów sprawia, że trudno oprzeć się wrażeniu, że niektóre z nich są co najmniej podobne do produktów konkurencji. Często jest to spowodowane cechami funkcjonalnymi produktu. Nierzadkie są jednakże również przypadki, gdzie podobieństwo wynika z kopiowania produktów konkurencji. W takich sytuacjach powstaje pytanie, czy naśladownictwo jest w świetle prawa dopuszczalne. Z jednej strony naśladownictwo jest elementem postępu gospodarczego. Z drugiej jednakże strony, naśladownictwo może prowadzić do przejęcia wyników pracy innego przedsiębiorcy. Mamy więc do czynienia z konfliktem dwóch wartości – publicznych (rozwój gospodarki) i prywatnych (ochrona czyjejś pracy).

Wydany w dniu 16 października 2014 r. wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. SK 20/12) potwierdził zgodność przepisu art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (przepis ten jest podstawą żądania zwrotu tzw. opłat półkowych uiszczonych przez dostawców na rzecz sieci handlowych) z Konstytucją.

1 stycznia 2015 r. wejdą w życie przepisy wprowadzające zmiany w przekazywaniu przez firmy danych osobowych do państw trzecich. Będzie to możliwe bez konieczności uzyskania zgody Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Przekazywanie danych w ramach jednej grupy międzynarodowej będzie odbywać się zgodnie z tzw. wiążącymi regułami korporacyjnymi.

Umowa o zakazie konkurencji jest odrębną umową zawieraną między pracodawcą a pracownikiem. Na jej podstawie pracownik zobowiązuje się do nieprowadzenia konkurencyjnej działalności wobec pracodawcy. Możliwe jest jej zawarcie również po ustaniu stosunku pracy. Wówczas pracodawca musi wypłacić byłemu pracownikowi odszkodowanie.

Kontrakt menedżerski jest nową formą zatrudnienia, zwaną także „umową o zarządzanie”. Należy do rodzaju umów cywilnoprawnych, choć Kodeks cywilny wprost tego typu umowy nie statuuje. Jest wygodnym kontraktem zwłaszcza dla osób dynamicznych i kreatywnych.

Według statystyk, jedną z najczęściej wybieranych form prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Wspólnicy takich spółek niejednokrotnie zastanawiają się, czy posiadając nawet niewielką ilość udziałów w spółce z o.o. są oni zobowiązani do przestrzegania zakazu konkurencji.