REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak zabezpieczyć wykonanie umowy

Renata Jęsiak
Wojciech Jęsiak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Zawierając umowę – w szczególności z nieznanym nam podmiotem – warto poświęcić trochę czasu i środków, aby zabezpieczyć transakcję. Dzięki temu, jeśli kontrahent nie będzie chciał bądź nie będzie mógł wywiązać się ze zobowiązania, pozostanie nam alternatywna możliwość zaspokojenia roszczeń z przedmiotu zabezpieczenia.
 
 
Zwróćmy uwagę na wybór odpowiedniego zabezpieczenia, tak aby z jednej strony maksymalnie ograniczyć nasze ryzyko, zaś z drugiej strony, aby nie obciążać nadmiernie kontrahenta, bo mogłoby to doprowadzić do rezygnacji przez niego z transakcji. Ważne jest, aby zabezpieczenia dokonać przed zawarciem umowy, jeśli bowiem dojdzie już do opóźnienia w płatnościach, nasza pozycja negocjacyjna będzie o wiele słabsza, co uniemożliwi nam uzyskanie satysfakcjonującego zabezpieczenia.
Do najpopularniejszych form zabezpieczenia (dzielonych na osobowe i rzeczowe) zaliczamy:
•  weksel in blanco,
•  poręczenie wekslowe,
•  poręczenie cywilne,
•  przewłaszczenie na zabezpieczenie,
•  zastaw,
•  zastaw rejestrowy,
•  hipotekę.
Weksel
Weksel jest papierem wartościowym, w którym wystawca zobowiązuje się uiścić określoną kwotę na rzecz podmiotu uprawnionego (weksel własny) bądź nakazuje osobie trzeciej wypłacenie środków na rzecz uprawnionego (weksel trasowany). Weksel dla swej ważności musi zawierać wymagane przez prawo elementy. Nie musi być natomiast wystawiony na blankiecie urzędowym. Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (Dz.U. nr 37, poz. 282 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2006 r. nr 73, poz. 501) określa, iż weksel trasowany winien zawierać:
•  nazwę „weksel” w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono,
•  polecenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
•  nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata),
•  oznaczenie terminu płatności,
•  oznaczenie miejsca płatności,
•  nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana,
•  oznaczenie daty i miejsca wystawienia weksla,
•  podpis wystawcy weksla.
W wekslu własnym zamiast polecenia zapłaty występuje przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej oraz nie podaje się w nim nazwiska trasata, ponieważ nie występuje on w tym rodzaju zabezpieczenia.
ZAPAMIĘTAJ
Weksel może być płatny:
• za okazaniem,
• w pewien czas po okazaniu,
• w pewien czas po dacie,
• w oznaczonym dniu.
Weksle z innymi terminami płatności lub z kilku następującymi po sobie terminami są nieważne.
Weksel za okazaniem jest płatny przy przedstawieniu. Weksel powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu roku od dnia wystawienia. Wystawca może oznaczyć krótszy lub dłuższy termin. Wystawca może zastrzec, że weksel płatny za okazaniem nie może być przedstawiony do zapłaty przed oznaczonym dniem. W tym przypadku termin do przedstawienia biegnie od tego dnia.
PRZYKŁAD
Deklaracja wekslowa
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 
PRZYKŁAD
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

ZAPAMIĘTAJ
Czynność wystawienia weksla z reguły przekracza zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym, dlatego też, jeśli wystawcą weksla jest osoba pozostająca w związku małżeńskim o ustroju wspólności majątkowej, powinniśmy zadbać o uzyskanie zgody małżonka na dokonanie tej czynności bądź dokonać jej z udziałem małżonka.


Poręczenie wekslowe
Zapłatę weksla można zabezpieczyć poręczeniem wekslowym (awal), co do całości sumy wekslowej lub co do jej części. Należy pamiętać, iż poręczenie winno być umieszczone na wekslu albo na przedłużku (karcie o szerokości weksla doklejonej od spodu do weksla); poręczenie udzielone w oddzielnym dokumencie, nawet zatytułowanym „poręczenie wekslowe”, dołączonym do weksla, nie ma charakteru poręczenia wekslowego.
Poręczenie oznacza się wyrazem „poręczam” lub innym zwrotem równoznacznym; podpisuje je poręczyciel. Sam podpis na przedniej stronie weksla uważa się za udzielenie poręczenia, z wyjątkiem sytuacji, gdy jest to podpis wystawcy lub trasata. Do ważności zobowiązania wekslowego (przy wekslu in blanco) wystarczające jest, aby weksel zawierał podpis wystawcy, akceptanta czy nawet samego poręczyciela. Ustawa nie wiąże ważności zobowiązania wekslowego z koniecznością złożenia podpisów przez uczestników stosunku wekslowego w obecności remitenta (uprawnionego z weksla). Zobowiązanie osób podpisanych na wekslu powstaje z chwilą jego wydania, pod warunkiem że weksel zostanie wypełniony prawidłowo.
Poręczenie winno wskazywać, za kogo je dano. W braku takiej wskazówki uważa się, że poręczenia udzielono za wystawcę. Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył, odpowiada solidarnie z wystawcą weksla.
Należy zwrócić uwagę, iż zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny, z wyjątkiem wady formalnej. Poręczyciel wekslowy, który zapłacił weksel, nabywa prawa, wynikające z weksla, przeciw osobie, za którą poręczył, i przeciw tym, którzy wobec tej osoby odpowiadają z weksla. Ewentualne ograniczenie odpowiedzialności poręczyciela wekslowego musi wynikać nie tylko z deklaracji wekslowej lub innego porozumienia między wierzycielami a poręczycielem, ale przede wszystkim z treści weksla. Poręczyciel wekslowy powinien bowiem na wekslu zaznaczyć ograniczenie udzielonego poręczenia wekslowego, skoro przepis art. 31 prawa wekslowego stanowi, iż poręczenie umieszcza się na wekslu. Brak deklaracji wekslowej, czyli porozumienia w formie pisemnej, nie ma wpływu na ważność zobowiązania wekslowego poręczyciela.
W obrocie gospodarczym często stosuje się poręczenie dokonywane przez członków zarządu. Podpisują oni weksel jako organ reprezentujący spółkę, a jednocześnie poręczają osobiście za spółkę, przez co wywierają wpływ na podmiot zobowiązany.
Poręczenie
Kolejną często spotykaną formą zabezpieczenia jest poręczenie cywilnoprawne. Jest to instytucja zaliczana do osobistych zabezpieczeń wierzytelności uregulowana w kodeksie cywilnym (art. 876-887). Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał - poręczyciel zaciąga własne zobowiązanie, ale wykonując je, spłaca cudzy dług. W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny jak współdłużnik solidarny. Co istotne, oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie, natomiast jego przyjęcie przez wierzyciela może być dokonane w każdej formie.
CO NA TO SĄD?
Do zawarcia umowy poręczenia przez jednego małżonka w czasie trwania wspólności ustawowej wymagana jest zgoda drugiego małżonka wówczas, gdy umowa ta jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym.
Uchwała SN (7) z 25 marca 1994 r., sygn. akt III CZP 182/93, OSN z 1994 r., nr 7-8, poz. 146
 
Na ocenę, czy poręczenie długu przez jednego z małżonków pozostających we wspólności majątkowej stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym - obok takich kryteriów, jak:
1) rozmiar i charakter majątku wspólnego,
2) wysokość zobowiązania w stosunku do wartości majątku wspólnego,
3) doniosłość czynności z punktu widzenia interesu społeczno-gospodarczego rodziny,
4) bezpieczeństwo obrotu
- ma również wpływ wartość majątku odrębnego poręczyciela, do którego może być skierowana egzekucja.

PRZYKŁAD
Jan Kowalski został poproszony przez swojego kuzyna Nowaka o poręczenie umowy (umowa na zakup towaru z odroczonym terminem płatności zawarta ze spółką X na kwotę 150 000 zł). Kowalski i jego żona pracują u jednego pracodawcy, zarabiają po ok. 2000 zł miesięcznie. Żona Kowalskiego nie była obecna przy podpisywaniu przez swego męża umowy poręczenia, nie wyrażała także swojej zgody na piśmie na jej podpisanie. Dlatego też w przypadku, gdy Nowak nie wywiąże się ze zobowiązania wobec spółki X, wierzyciel będzie mógł prowadzić postępowanie egzekucyjne jedynie z majątku osobistego poręczyciela.
 
Na marginesie pragniemy przypomnieć, iż na podstawie art. 33 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2004 r. nr 162, poz. 1691); dalej k.r.o. - do majątku osobistego każdego z małżonków zaliczamy:
•  przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
•  przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
•  prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
•  przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
•  prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
•  przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
•  wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
•  przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
•  prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
•  przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Mając na uwadze ewentualną możliwość przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego z majątku poręczyciela, warto zwrócić uwagę na możliwość spłaty przez niego zadłużenia zarówno z majątku osobistego, jak i z majątku wspólnego.
Kolejne zagadnienie, z którym należałoby się zapoznać, zamierzając zawrzeć umowę poręczenia, wiąże się z akcesoryjnością poręczenia. Cecha ta powoduje, że nieważność długu głównego, np.: w przypadku braku formy wymaganej pod rygorem nieważności, gdy umowa została zawarta pod wpływem podstępu, pociąga za sobą nieważność poręczenia.
W razie poręczenia za dług osoby, która nie mogła się zobowiązać z powodu braku zdolności do czynności prawnych (osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych może dokonywać ze skutkami prawnymi wszelkich czynności prawnych w granicach przysługującej jej zdolności prawnej; nabywa się ją - co do zasady - z chwilą uzyskania pełnoletności), poręczyciel powinien spełnić świadczenie jako dłużnik główny, jeżeli w chwili poręczenia o braku zdolności tej osoby wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć - staje się więc samoistnym dłużnikiem głównym.
Jeśli to my poręczyliśmy cudzy dług, to warto pamiętać, że:
•  o zakresie zobowiązania poręczyciela rozstrzyga każdoczesny zakres zobowiązania dłużnika z zastrzeżeniem, iż czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć naszego zobowiązania,
•  jeśli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien zawiadomić o tym niezwłocznie poręczyciela,
•  poręczyciel może po upływie sześciu miesięcy od daty poręczenia, a jeżeli poręczył za dług przyszły - od daty powstania długu (jeżeli termin płatności długu nie jest oznaczony albo jeżeli płatność długu zależy od wypowiedzenia), żądać, aby wierzyciel wezwał dłużnika do zapłaty albo z najbliższym terminem dokonał wypowiedzenia. Jeżeli wierzyciel nie uczyni zadość powyższemu żądaniu, zobowiązanie poręczyciela wygasa,
•  dłużnik jest zobowiązany zawiadomić poręczyciela o wykonaniu zobowiązania; gdyby tego nie uczynił, poręczyciel, który zaspokoił wierzyciela, może żądać od dłużnika zwrotu tego, co wierzycielowi zapłacił, chyba że działał w złej wierze,
•  poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika, wzywając go do wzięcia udziału w sprawie,
•  poręczyciel powinien niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył; gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił, chyba że dłużnik działał w złej wierze.
Przewłaszczenie na zabezpieczenie
Jednym z najpopularniejszych sposobów zabezpieczenia roszczenia jest przewłaszczenie na zabezpieczenie. Wynika to z faktu, że jest to forma, z której można skorzystać bez żadnych przygotowań - wystarczy dobra wola potencjalnego dłużnika. Nie wymaga także większych nakładów środków i jest stosunkowo mało uciążliwe dla podmiotu dokonującego przewłaszczenia. Przewłaszczenie na zabezpieczenie należy do umów warunkowych (pod warunkiem rozwiązującym lub zawieszającym) oraz opartych na konstrukcji powiernictwa. Polega na przeniesieniu przez właściciela - dłużnika rzeczy ruchomej z zastrzeżeniem, iż po dokonaniu zapłaty nastąpi zwrotne przeniesienie własności na właściciela. Istotnym i decydującym o popularności przewłaszczenia elementem jest fakt, iż właściciel nie traci posiadania rzeczy, które cały czas pozostają w jego władaniu i z których może korzystać.
Należy zwrócić uwagę, iż przewłaszczenie na zabezpieczenie jest umową nienazwaną, nieuregulowaną przez przepisy prawa, funkcjonuje na zasadzie swobody umów.
CO NA TO SĄD?
Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest to umowa kauzalna, w której przyczynę bezwarunkowego przeniesienia własności stanowi zabezpieczenie wierzytelności (causa cavendi). Wobec tego ewentualny brak przyczyny zawarcia takiej umowy z powodu nieważności umowy o kredyt pociągałby za sobą także nieważność umowy przewłaszczenia, jako zawartej bez istnienia odpowiedniej causy (art. 156 k.c.).
Wyrok SN z 25 sierpnia 2004 r., sygn. akt IV CK 589/03, niepublikowany
 
Umowa o przewłaszczenie na zabezpieczenie stanowi tzw. fiducjarne (powiernicze) przeniesienie własności, polegające na zabezpieczeniu wierzytelności przez przeniesienie na wierzyciela prawa rzeczy ruchomej z jednoczesnym ustanowieniem zobowiązania wierzyciela dla korzystania przez dłużnika z prawa własności w granicach ustalonych przez strony. Przeniesienie własności na podstawie takiej umowy jest dopuszczalne, gdyż znajduje oparcie w przepisach art. 155 k.c., a w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego i poglądów wyrażonych w doktrynie umowy tego rodzaju są bardzo skuteczną formą zabezpieczenia kredytu.
Wyrok SN z 10 stycznia 1997 r., sygn. akt III KKN 56/96, niepublikowany
 
Do przedmiotowo istotnych elementów konstruujących umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie (essentialia negotii) należy zamieszczenie w jej treści zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu własności na przewłaszczającego przez wierzyciela, w razie spłaty długu.
Wyrok SN z 19 lipca 2001 r., sygn. akt III CKN 1225/98, niepublikowany
 
Określone w umowie przewłaszczenia rzeczy na zabezpieczanie wierzytelności, sposób i warunki zaspokojenia się wierzyciela z przewłaszczonej rzeczy wiążą strony. W razie braku postanowień umownych w tym względzie wierzyciel może zaspokoić się - według swego wyboru - w każdy sposób, który nie jest sprzeczny z treścią stosunku prawnego łączącego strony, umową lub zasadami współżycia społecznego. W każdym wypadku zaspokojenia się wierzyciela z przewłaszczonej rzeczy następuje ono nie z chwilą nabycia przez wierzyciela własności rzeczy, ale z chwilą dokonania czynności powodującej zaspokojenie się wierzyciela z tej rzeczy prowadzącej do umorzenia w całości lub części zabezpieczonej wierzytelności.
Wyrok SN z 27 czerwca 1995 r., sygn akt I CR 7/95, niepublikowany
 
Jeśli właściciel rzeczy - dłużnik - nie wywiąże się ze zobowiązania, to nie ziści się warunek pozwalający na zwrotne przeniesienie własności rzeczy. W tym momencie powinno nastąpić przekazanie posiadania rzeczy wierzycielowi.

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Zastaw
W celu zabezpieczenia wierzytelności (także przyszłej lub warunkowej) można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne.
Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem rzeczy a wierzycielem oraz - co do zasady - wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły, co przesądza o fakcie, że zastaw jest instytucją chętnie wykorzystywaną przez wierzycieli, ponieważ mają oni kontrolę nad przedmiotem zastawu. Natomiast jeśli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela przed podpisaniem umowy, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa. Dłużnikowi (zastawcy) przysługuje prawo sprzedaży przedmiotu zastawu, pomimo to, że przedmiot ten znajduje się w posiadaniu wierzyciela (zastawnika). Co więcej, prawa tego nie można wyłączyć nawet poprzez dokonanie takiego zastrzeżenia w umowie pomiędzy stronami.
Zastaw należy do ograniczonych praw rzeczowych uregulowanych w kodeksie cywilnym, w którym zawarto szczegółowe zasady odnoszące się do tego prawa. I tak, jeśli w chwili ustanowienia zastawu rzecz jest już obciążona innym prawem rzeczowym, zastaw powstały później ma pierwszeństwo przed prawem powstałym wcześniej, chyba że zastawnik działał w złej wierze. Ważnym aspektem zastawu jest tryb zaspokojenia, które dokonuje się według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym.
Istotne jest także, że przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem nie narusza uprawnienia zastawnika do uzyskania zaspokojenia z rzeczy obciążonej (jednak przepisu tego nie stosuje się do roszczenia o odsetki lub inne świadczenia uboczne). W związku z tym, że przedmiot zastawu jest w posiadaniu zastawnika, ustawodawca nałożył na niego szereg obowiązków, między innymi zobowiązany jest: czuwać nad jej zachowaniem stosownie do przepisów o przechowaniu za wynagrodzeniem, po wygaśnięciu zastawu powinien zwrócić rzecz zastawcy, jeżeli rzecz obciążona zastawem przynosi pożytki, zastawnik powinien - w braku odmiennej umowy - pobierać je i zaliczać na poczet wierzytelności i związanych z nią roszczeń, zaś po wygaśnięciu zastawu obowiązany jest złożyć zastawcy rachunek.
Ustawodawca w kodeksie cywilnym uregulował także instytucję zastawu na prawach, do którego mają zastosowanie przepisy dotyczące zastawu na rzeczach ruchomych. Przedmiotem zastawu mogą być prawa, jeżeli są zbywalne, np. wierzytelności, akcje udziały. Do ustanowienia zastawu na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa. Umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z datą pewną (poświadczoną w dokumencie urzędowym, dokonanie wzmianki na dokumencie przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza), chociażby umowa o przeniesienie prawa nie wymagała takiej formy.
ZAPAMIĘTAJ
Jeżeli ustanowienie zastawu na wierzytelności nie następuje przez wydanie dokumentu ani przez indos, do ustanowienia zastawu potrzebne jest pisemne zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez zastawcę.
Zastaw rejestrowy
Ustawą z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. nr 149, poz. 703 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2005 r. nr 183, poz. 1538) wprowadzono kolejny typ zabezpieczenia, tj. zastaw rejestrowy. O atrakcyjności zastawu rejestrowego stanowi fakt, iż przedmiot zastawu może być pozostawiony w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej wskazanej w umowie o ustanowienie zastawu rejestrowego, jeżeli wyraziła ona na to zgodę. Umowa między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) - umowa zastawnicza - jest niezbędna do ustanowienia tego zabezpieczenia i powinna być pod rygorem nieważności zawarta na piśmie. Ponadto konieczny jest wpis do rejestru zastawów (wniosek o dokonanie wpisu zastawu rejestrowego powinien być złożony przez zastawnika lub zastawcę w terminie miesiąca od daty zawarcia umowy zastawniczej pod rygorem odrzucenia wniosku).
Umowa zastawnicza powinna określać co najmniej:
•  datę zawarcia umowy,
•  imię i nazwisko (nazwę) oraz miejsce zamieszkania (siedzibę) i adres zastawnika, zastawcy oraz dłużnika, jeżeli nie jest on zastawcą,
•  przedmiot zastawu w sposób odpowiadający jego właściwościom,
•  wierzytelność zabezpieczoną zastawem - przez oznaczenie jej wysokości oraz stosunku prawnego, z którego ta wierzytelność wynika, lub najwyższą sumę zabezpieczenia, jeżeli zabezpieczana jest wierzytelność przyszła lub warunkowa o wysokości nieustalonej w chwili zawarcia umowy zastawniczej.
Warto zauważyć, że zastaw rejestrowy obejmuje przysługujące zastawcy roszczenia o odszkodowanie z tytułu utraty, zniszczenia, uszkodzenia lub obniżenia wartości przedmiotu zastawu rejestrowego, chyba że umowa zastawnicza stanowi inaczej.
CO NA TO PRAKTYKA?
Nieuprawniony podmiot
Praktyka życia gospodarczego wskazuje, iż czasami podmiot rozporządzający przedmiotem zastawu jest do tego nieuprawniony. W takim wypadku do ochrony zastawnika działającego w dobrej wierze stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie nabywcy rzeczy ruchomej w dobrej wierze (nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie), a wpis zastawu rejestrowego do rejestru zastawów jest równoznaczny z wydaniem rzeczy. Należy także pamiętać o tym, że obciążenie rzeczy zastawem rejestrowym pozostaje w mocy bez względu na zmiany, którym może ona ulegać w toku przetwarzania, a w razie połączenia lub pomieszania rzeczy obciążonej z innymi rzeczami ruchomymi w taki sposób, że przywrócenie stanu poprzedniego byłoby niemożliwe albo związane z nadmiernymi trudnościami lub kosztami, zastaw rejestrowy obciąża całość rzeczy połączonych lub pomieszanych. Natomiast jeśli rzecz ruchoma obciążona zastawem rejestrowym stała się częścią składową nieruchomości, to zastaw rejestrowy wygasa. Jednak w takim wypadku zastawnik może żądać od właściciela nieruchomości ustanowienia hipoteki na tej nieruchomości do wysokości wartości rzeczy przyłączonej.
 
Przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być rzeczy ruchome, a także prawa majątkowe, jeżeli są zbywalne, w szczególności:
•  rzeczy oznaczone co do tożsamości,
•  rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku,
•  zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny,
•  wierzytelności,
•  prawa na dobrach niematerialnych,
•  prawa z papierów wartościowych,
•  prawa z niebędących papierami wartościowymi instrumentów finansowych,
•  rzeczy lub prawa, które zastawca nabędzie dopiero w przyszłości - w takim przypadku obciążenie tych rzeczy lub praw staje się skuteczne z chwilą ich nabycia przez zastawcę.
Ustawa określa, że jeśli umowa zastawnicza nie stanowi inaczej, zastawca: może korzystać z przedmiotu zastawu zgodnie z jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, powinien dbać o zachowanie przedmiotu zastawu w stanie nie gorszym niż wynikający z prawidłowego używania, w wyznaczonym przez zastawnika stosownym terminie obowiązany jest umożliwić mu zbadanie stanu przedmiotu zastawu.


ZAPAMIĘTAJ
W razie ustanowienia zastawu rejestrowego na pojeździe mechanicznym podlegającym rejestracji, zastaw ten zostaje również odnotowany w dowodzie rejestracyjnym pojazdu.
Zbycie przedmiotu zastawu rejestrowego powoduje wygaśnięcie tego zastawu, jeżeli:
•  nabywca nie wiedział i przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o istnieniu zastawu rejestrowego w chwili wydania mu rzeczy lub przejścia na niego prawa obciążonego zastawem rejestrowym albo
•  rzecz obciążoną zastawem rejestrowym zalicza się do rzeczy zbywalnych zwykle w zakresie działalności gospodarczej zastawcy i rzecz ta została wydana nabywcy, chyba że nabywca nabył rzecz w celu pokrzywdzenia zastawnika.
W umowie zastawniczej - odmiennie, niż ma to miejsce w zastawie uregulowanym w k.c.
- dopuszczalne jest zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, że przed wygaśnięciem zastawu rejestrowego nie dokona zbycia lub obciążenia przedmiotu zastawu. Niedotrzymanie tego zapisu skutkuje możliwością żądania przez zastawnika natychmiastowego zaspokojenia wierzytelności zabezpieczonej tym zastawem. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku zastawu uregulowanego w k.c., zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu rejestrowego następuje - co do zasady - w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego.
Warto zwrócić uwagę, iż umowa zastawnicza może przewidywać zaspokojenie zastawnika przez przejęcie przez niego na własność przedmiotu zastawu rejestrowego (które następuje po upływie terminu wykonania zobowiązania zabezpieczonego zastawem), jeśli:
•  zastaw rejestrowy ustanowiony został na instrumentach finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych,
•  przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy występujące powszechnie w obrocie towarowym,
•  przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy, wierzytelności i prawa, których wartość została ściśle oznaczona w umowie zastawniczej.
Umowa zastawnicza może przewidywać, że zaspokojenie zastawnika nastąpi przez sprzedaż przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego, który przeprowadzi notariusz lub komornik, w terminie 14 dni od dnia złożenia przez zastawnika wniosku o dokonanie sprzedaży.
Bezpośrednio przed podjęciem czynności mających na celu zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu zastawnik powinien na piśmie zawiadomić zastawcę o zamierzonym podjęciu działań zmierzających do zaspokojenia jego roszczeń wynikających z zastawu rejestrowego.
CO NA TO PRAKTYKA?
Opłaty w postępowaniu sądowym
W postępowaniu sądowym dotyczącym zastawu rejestrowego pobierane są następujące opłaty:
•  od wniosku o wpis zastawu rejestrowego do rejestru zastawów - 200 zł,
•  od wniosku o zmianę wpisu w rejestrze zastawów - 100 zł,
•  od wniosku o wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów - 50 zł.
Opłatę należy wnieść na rachunek bieżący dochodów sądu lub do kasy sądu, do którego składany jest wniosek. Należy zwrócić uwagę, że wniosek nieopłacony prawidłowo podlega zwróceniu.
Hipoteka
Hipoteka - uregulowana w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1361 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2004 r. nr 172, poz. 1804) jest najpopularniejszą formą zabezpieczenia rzeczowego. Jej istota polega na tym, że w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przedmiotem hipoteki może być także użytkowanie wieczyste (w tym wypadku hipoteka obejmuje również budynki i urządzenia na użytkowanym terenie, stanowiące własność wieczystego użytkownika). Przedmiotem hipoteki mogą być także:
•  własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego,
•  spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
•  prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
•  wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
Do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej. Zgodnie z art. 42 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167, poz. 1398 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2007 r. nr 21, poz. 123), od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego pobiera się opłatę stałą w kwocie 200 zł. Hipoteka zabezpiecza jedynie wierzytelności pieniężne i może być wyrażona tylko w oznaczonej sumie pieniężnej. Zabezpiecza także roszczenia o odsetki nieprzedawnione oraz o przyznane koszty postępowania. Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z nieruchomości następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym, chyba że z nieruchomości dłużnika jest prowadzona egzekucja przez administracyjny organ egzekucyjny.
Hipoteka zwykła (umowna) jest najczęściej spotykanym rodzajem hipoteki. Niezbędny do jej ustanowienia jest zgodny wniosek stron (oświadczenie dłużnika powinno być sporządzone w formie aktu notarialnego) oraz wpis w księdze wieczystej. Natomiast hipoteka kaucyjna zabezpiecza wierzytelności o wysokości nieustalonej do oznaczonej sumy najwyższej (w jej ramach mogą być również zabezpieczone odsetki oraz koszty postępowania). Hipoteka kaucyjna może w szczególności zabezpieczać istniejące lub mogące powstać wierzytelności z określonego stosunku prawnego albo roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz nieobjęte z mocy ustawy hipoteką zwykłą.
ZAPAMIĘTAJ
Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczenia o odsetki.
PRZYKŁAD
Spółka ZETPOL S.A. kupuje od Spółki TORIMET S.A. materiały instalacyjne. 9 stycznia 2007 r. zaciągnęła zobowiązanie w wysokości 240 000 zł. Tego samego dnia spółka złożyła zamówienie na kolejne dostawy towaru w marcu i kwietniu 2007 r., podając orientacyjnie ich wielkość. Zabezpieczeniem transakcji jest hipoteka umowna na nieruchomości dłużnika, której wartość oszacowano na kwotę 800 000 zł. W umowie strony jako kwotę wierzytelności obecnej i przyszłej (z tytułu dostaw w marcu i kwietniu) wskazały 720 000 zł.
 
Hipoteka przymusowa to kolejny rodzaj hipoteki, którą może uzyskać wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym. Ponadto hipotekę przymusową można uzyskać także na podstawie tymczasowego zarządzenia sądu, postanowienia prokuratora, na mocy przepisów szczególnych na podstawie decyzji, chociażby decyzja nie była ostateczna, albo zarządzenia zabezpieczenia dokonanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Zgodnie z prawem
art. 65 ustawy o księgach wieczystych i hipotece
1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).
2. Część ułamkowa nieruchomości może być obciążona hipoteką, jeżeli stanowi udział współwłaściciela.
2a. (uchylony).
3. Przedmiotem hipoteki może być także użytkowanie wieczyste. W tym wypadku hipoteka obejmuje również budynki i urządzenia na użytkowanym terenie, stanowiące własność wieczystego użytkownika.
4. Przedmiotem hipoteki mogą być także:
1) własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego,
2) spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
3) prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
4) wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
5. Do hipotek określonych w ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio przepisy o hipotece na nieruchomości.

Postanowienia umowne w służbie wierzyciela
 
Przed niekorzystnymi następstwami ewentualnego działania bądź zaniechania naszego kontrahenta możemy zabezpieczyć się także w zawieranej z nim umowie poprzez wprowadzenie do niej odpowiednich klauzul. Są one pomocne w uzyskaniu dodatkowych świadczeń obok należności głównej bądź w uzyskaniu zaspokojenia od podmiotu trzeciego.
W przypadku opóźniania się przez dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jednakże od zaległych odsetek nie można żądać odsetek za opóźnienie. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. W ten sposób zwiększa się kwota należności głównej, od której liczone są odsetki. Wprowadzając stosowną klauzulę do umowy, gwarantujemy sobie możliwość naliczania odsetek od wyższej należności głównej. Jest to szczególnie istotne w przypadku, gdy dłużnik przedłuża postępowanie sądowe, ponieważ większa należność główna niejako rekompensuje nam utratę wartości pieniądza w czasie.
PRZYKŁAD
Spółka ZETPOL S.A. nie wywiązała się w terminie z zapłaty 240 000 zł. Po powstaniu zaległości zawarto umowę, w której zamieszczono klauzulę dotyczącą zaliczania zaległych odsetek do sumy dłużnej w comiesięcznych transzach. W ten sposób po upływie miesiąca zadłużenie ZETPOL zwiększyło się o 2268 zł - należność główna wynosi więc 242 268 zł.
Instytucją dość skutecznie mobilizującą strony umowy do działania zgodnie z jej zapisami są kary umowne. Ich idea polega na tym, że można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy, przy czym dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się ze zobowiązania przez zapłatę kary umownej. Należy pamiętać, iż kara umowna może być zastrzeżona tylko w odniesieniu do świadczenia niepieniężnego oraz że niezbędną przesłanką jej dochodzenia jest tylko takie niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Wierzyciel, dochodząc kary umownej, nie musi udowadniać zarówno faktu istnienia szkody, jak i jej wysokości. To na dłużniku spoczywa ciężar dowodu zupełnego braku szkody wierzyciela.
PRZYKŁAD
Biuro projektowe „Pro-Art” zawarło ze spółką „Izolex” S.A. umowę na wykonanie dokumentacji technicznej do umowy, którą „Izolex” zawarł z podmiotem trzecim. Dokumentacja ta była niezbędnym elementem do rozpoczęcia prac budowlanych przez „Izolex”, dlatego też zawarto w umowie klauzulę, iż w przypadku niewywiązania się przez „Pro-Art” z umowy w terminie 2 miesięcy od dnia zawarcia umowy, firma ta będzie zobowiązana uiścić karę umowną w wysokości 200 000 zł. „Pro-Art” ze swojej winy nie wykonał dokumentacji w terminie, dlatego też „Izolex” będzie uprawniony do dochodzenia kary umownej. W tym celu jednak nie musi udowadniać, że poniósł jakąkolwiek szkodę bądź też jej wysokości.
 
W umowie możemy także uregulować prawo do odstąpienia od niej. I tak, jeśli uprawnienie do odstąpienia od umowy wzajemnej (obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej) zostało zastrzeżone na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie ściśle określonym, strona uprawniona może w razie zwłoki drugiej strony odstąpić od umowy bez wyznaczenia terminu dodatkowego. To samo dotyczy wypadku, gdy wykonanie zobowiązania przez jedną ze stron po terminie nie miałoby dla drugiej strony znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Należy pamiętać, iż zastrzeżenie uprawnienia wierzyciela do odstąpienia na wypadek niewykonania zobowiązania w terminie musi wyraźnie wynikać z umowy - samo ścisłe określenie terminu spełnienia świadczenia nie jest wystarczające.
Instytucją często wykorzystywaną w praktyce życia gospodarczego jest także potrącenie, z którego możemy skorzystać, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami. W takim wypadku każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Nie mogą być umorzone przez potrącenie wierzytelności:
•  nieulegające zajęciu,
•  dotyczące dostarczenia środków utrzymania,
•  wynikające z czynów niedozwolonych,
•  co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne.
Sens trzech kolejnych instytucji, tj. przelewu wierzytelności (cesja), przejęcia długu oraz przystąpienia do długu, polega na zmianie wierzyciela lub dłużnika bądź poszerzeniu grona dłużników. Zgodnie z art. 509 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Należy jednak pamiętać, iż warunkiem otrzymania należności przez nabywcę długu jest udowodnienie, że takie prawo przysługiwało pierwotnemu wierzycielowi. Cesja jest często stosowana przez firmy windykacyjne, które w ten sposób stają się wierzycielami podmiotów, których windykacją są zainteresowane. Z kolei przejęcie długu polega na tym, że osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony. Może ono nastąpić:
•  przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron,
•  przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.
Przystąpienie do długu jest umową nienazwaną, nieuregulowaną w kodeksie cywilnym. Polega na poszerzeniu grona dłużników, poprzez zawarcie umowy pomiędzy przystępującym a dłużnikiem bądź wierzycielem. Kolejną umową nienazwaną jest factoring. Polega on na tym, że świadczący (faktor) kupuje od wierzyciela (faktoranta) niewymagalne wierzytelności. Dodatkowo wykonuje na rzecz wierzyciela określone w łączącej je umowie usługi, np. księgowo-finansowe. Factoring dzielimy na właściwy - faktor przyjmuje na siebie ryzyko wypłacalności dłużnika, oraz niewłaściwy - nie przyjmuje na siebie tego ryzyka - w przypadku więc braku zapłaty ze strony dłużnika wierzyciel zobowiązany jest zwrócić faktorowi wyłożone przez niego środki.
CO NA TO SĄD?
Brak w tzw. umowie factoringu niewłaściwego warunku rozwiązującego tej treści, że niespłacenie wierzytelności przez dłużnika powoduje jej powrót do faktoranta (cedenta), nie eliminuje uprawnienia faktora do dochodzenia przelanej wierzytelności od dłużnika. Uprawnienia tego nie podważa zamieszczenie w umowie factoringu klauzuli, która daje możliwość faktorowi zaspokojenia wierzytelności od faktoranta w razie niespłacenia przez dłużnika całości lub części wierzytelności (tzw. klauzula gwarancyjna lub regresowa).
Wyrok SN z 18 grudnia 2003 r., sygn. akt CK 7/03, OSNC z 2005 r. nr 1, z. 16, str. 92
Zgodnie z prawem
art. 498 k.c.
§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
 
Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA