REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Konta czasu pracy - dozwolone czy nie

Michał Culepa
Michał Culepa

REKLAMA

Rozliczanie czasu pracy metodą tzw. banku lub kont czasu pracy na podstawie przepisów Kodeksu pracy nie jest możliwe. Pracodawca może próbować wprowadzać takie metody rozliczeniowe pod warunkiem zawarcia porozumienia ze związkami zawodowymi.

Pomysł tworzenia kont czasu pracy pojawił się w momencie, gdy kryzys finansowy zaczął poważnie zagrażać pracodawcom. Przepisy kodeksowe przewidują, że pracownik może być zatrudniony w różnych systemach czasu pracy, ale pracodawcy muszą przestrzegać obowiązujących norm czasu pracy. W efekcie nie można planować pracy w nadgodzinach - dobowych czy średniotygodniowych. W danym okresie rozliczeniowym pracodawca musi ustalić dokładnie taki wymiar czasu pracy, jaki wynika z przepisów art. 129 i 135 k.p. Zaplanowana praca poza godzinami wynikającym z norm kodeksowych jest zabroniona i naraża pracodawcę na odpowiedzialność za wykroczenie z art. 281 pkt 5 k.p.

REKLAMA

Czym są konta czasu pracy

REKLAMA

Tworzenie kont czasu pracy polega na tym, że każdemu pracownikowi nalicza się pulę godzin, w których nie świadczył pracy (np. ze względu na brak zamówień). W okresie niewykonywania pracy, jeżeli pracownik był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 81 § 1 k.p.). W efekcie w czasie zmniejszenia produkcji tworzy się określona liczba „pustych godzin”, za które już wypłacono wynagrodzenie. Te godziny są z kolei odbierane przez pracodawcę w sytuacji, gdy koniunktura się odwróci i liczba zamówień będzie tak duża, że pracodawca będzie miał zapotrzebowanie na pracę pracowników ponad obowiązujące ich normy czasu pracy.

Inaczej mówiąc, mamy do czynienia z odwrotną sytuacją niż określona w Kodeksie pracy. Normalnie najpierw występują nadgodziny, a dopiero później pracodawca ma prawo udzielić pracownikom czasu wolnego. W przypadku zastosowania metody kont czasu pracy sytuacja się odwraca. Najpierw mamy do czynienia z czasem wolnym (opłaconym przez pracodawcę), a następnie z pracą przekraczającą normy wskazane w Kodeksie pracy. Przy zastosowaniu kont czasu pracy pracodawca nie musiałby płacić pracownikom ani dodatków za nadgodziny, ani za pracę ponadnormatywną. Natomiast czas wolny w okresie braku zamówień miałby bilansować pracę w okresie zwiększonej produkcji.

Przykład

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Pracownik X w okresie od stycznia do marca miałby do przepracowania łącznie 504 godziny. Według systemu kont czasu pracy w tym okresie ze względu na sezonowe obniżenie produkcji przepracował jedynie 104 godziny, wykonując także inne prace nakazane przez pracodawcę. Przez pozostałe 400 godzin był zwolniony z obowiązku wykonywania pracy, otrzymując za ten okres normalne wynagrodzenie według stawki osobistego zaszeregowania. W kolejnych kwartałach zakład zatrudniający pracownika X odnotował znaczne zwiększenie zamówień. Pracodawca mógłby więc nakazać pracownikowi pracę poza jego normalnymi godzinami pracy. Od kwietnia do czerwca pracownik X miał do przepracowania 496 godzin. Zwiększenie produkcji spowodowało konieczność zatrudnienia w nadgodzinach. W kwietniu pracownik wypracował 80 godzin nadliczbowych, w maju - 60, w czerwcu - 75. Łącznie w II kwartale pracownik wypracował 215 godzin nadliczbowych. Z jego konta czasu pracy, na którym zgromadzono 400 godzin, zostało odjęte 215 przepracowanych nadgodzin. Na miesiące do końca roku pozostało więc do wypracowania już tylko 185 godzin.

Takie rozwiązania są już stosowane w krajach UE, zwłaszcza w Niemczech w branży motoryzacyjnej. Zasady stosowania kont czasu pracy są tam jednak szczegółowo określone, zazwyczaj w przepisach układów zbiorowych pracy.

 

Konta w układzie lub porozumieniu zbiorowym

Obowiązujące przepisy Kodeksu pracy nie przewidują możliwości wprowadzania systemu rozliczania czasu pracy metodą kont czasu pracy. Jeżeli u pracodawcy działają związki zawodowe i zostanie zawarte porozumienie zbiorowe lub układ zbiorowy pracy, to istnieje pewna możliwość wprowadzenia takiej metody, jeśli zapisy te są korzystne dla pracowników.

Sąd Najwyższy w wyroku z 17 lutego 2000 r. wskazał, że postanowienia zbiorowego porozumienia zawarte między pracodawcą a zakładowymi organizacjami związkowymi, niemające oparcia w ustawie, mogą być źródłem zobowiązań w stosunku do pracowników, jeśli korzystniej kształtują treść indywidualnych stosunków pracy, niż wynika to z przepisów ogólnych prawa pracy (I PKN 541/99).

Ostatecznie w wyroku z 7 maja 2008 r. (II PK 331/07) Sąd Najwyższy poruszył kwestię rozliczania czasu pracy metodą indywidualnych kont czasu pracy. Sprawa ta dotyczyła firmy będącej spółką-córką jednego z koncernów niemieckich z branży motoryzacyjnej. Spółka zawarła porozumienie zbiorowe ze związkami zawodowymi, wprowadzając tzw. bank godzin pracy. W firmie tej rozliczanie czasu pracy było przeprowadzane w ten sposób, że odpracowywanie odbywało się w stosunku 1 godzina pracy do 1,5 godziny nieprzepracowanej w okresie braku zamówień. W dodatku za okresy niewykonywania pracy pracownikom przysługiwało pełne wynagrodzenie. W swoim orzeczeniu Sąd Najwyższy bezpośrednio nie ocenił, czy porozumienie było zgodne z Kodeksem pracy. Jednak w uzasadnieniu podkreślił, że źródłem wprowadzenia takiej metody rozliczania czasu pracy były przepisy prawa pracy - porozumienie zbiorowe zawarte między pracodawcą a związkami zawodowymi. Bank godzin pracy był bowiem ustalony w porozumieniu zbiorowym, które zawarły wszystkie związki zawodowe działające w spółce, a pracownicy nie protestowali przeciwko zasadom rozliczania godzin pracy określonym w porozumieniu. Skutki takiego porozumienia były niewątpliwie korzystne. Przede wszystkim zachowano miejsca pracy, a przelicznik godzin przepracowanych do tych nieprzepracowanych jest zdecydowanie korzystniejszy.

WAŻNE!

Warunkiem ustalenia kont czasu pracy jest wprowadzenie ich wyłącznie przepisami zbiorowego prawa pracy, tj. porozumienia lub układu zbiorowego pracy, zawartymi skutecznie i zgodnie z prawem.

Oznacza to, że samodzielne wprowadzenie takich kont przez pracodawcę (np. w umowie o pracę lub w regulaminie pracy) jest niedopuszczalne i może skutkować np. odpowiedzialnością za planowanie nadgodzin.

Wprowadzenie kont w układzie lub porozumieniu zbiorowym nie wyklucza interwencji inspekcji pracy. Jednak solidne porozumienie pracodawcy ze związkami zawodowymi jest poważnym argumentem przeciwko uznaniu z góry takiego systemu za nielegalny.

Michał Culepa 

Podstawa prawna:

• art. 81, 129, 135, art. 281 pkt 5 Kodeksu pracy.

Orzecznictwo:

• wyrok SN z 17 lutego 2000 r. (I PKN 541/99, OSNP 2001/14/464),

• wyrok SN z 7 maja 2008 r. (II PK 331/07, OSNP 2009/17-18/230).

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA