REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona stosunku pracy w razie zwolnienia grupowego

Maciej Królikowski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Ochrona stosunku pracy podczas grupowego zwolnienia podlega znacznym ograniczeniom. Podobnie jest w razie zwolnień indywidualnych z przyczyn niedotyczących pracowników. Niektórym pracownikom można wypowiedzieć umowę o pracę, innym pracodawca może jedynie złożyć wypowiedzenie zmieniające.

Przepisy ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 z późn.zm.), zwanej dalej „ustawą o zwolnieniach grupowych”, wprowadzają ograniczenia w stosowaniu norm chroniących stosunek pracy, zawartych w kodeksie pracy i przepisach szczególnych. Ograniczenie to jest zróżnicowane w zależności od poszczególnych grup pracowników, których stosunki pracy podlegają szczególnej ochronie, oraz od tego, czy mamy do czynienia ze zwolnieniami grupowymi czy zwolnieniami indywidualnymi.

REKLAMA

Ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy

Jak wynika z treści art. 5 ust. 5 ustawy o zwolnieniach grupowych, z ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych z przyczyn niedotyczących pracowników korzystają następujący pracownicy:

- o których mowa w art. 39 i 177 k.p., a więc pracownicy w wieku przedemerytalnym, czyli ci, którym brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia im nabycie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, a także pracownice w ciąży i na urlopie macierzyńskim oraz ojcowie w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego (z wyjątkiem tych w okresie próbnym, nieprzekraczającym jednego miesiąca);

- członkowie rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego;

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- członkowie zarządu zakładowej organizacji związkowej;

- członkowie zakładowej organizacji związkowej, upoważnieni do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy;

- członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej;

- członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawiciele pracowników w spółce europejskiej;

- członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawiciele pracowników w spółdzielni europejskiej;

- członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego, zespołu przedstawicielskiego albo przedstawiciele pracowników w radzie nadzorczej spółki powstałej w wyniku połączenia transgranicznego spółek;

- społeczni inspektorzy pracy;

- powołani do odbycia czynnej służby wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego;

REKLAMA

- członkowie rady pracowników lub określeni w porozumieniu, o którym mowa w art. 24 ustawy z 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz.U. Nr 79, poz. 550 z późn.zm.), przedstawiciele pracowników uprawnieni do uzyskiwania od pracodawcy informacji i prowadzenia z nim konsultacji.

Wyżej wymienionym pracownikom, w okresie objęcia szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, pracodawca może jedynie wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy. Oznacza to, że pracodawca może w drodze wypowiedzenia zmieniającego zmienić ich warunki pracy, np. przez zaproponowanie innego stanowiska bądź wynagrodzenia. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy lub płacy spowoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom tym przysługuje, do końca okresu, w którym korzystaliby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy obliczony według zasad wynikających z kodeksu pracy. Należy przypomnieć, że zasady obliczania tego dodatku określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62 poz. 289 z późn.zm.).

Przykład

Na skutek światowego kryzysu finansowego „Auto-Metal” Sp. z o.o. straciła dotychczasowych odbiorców produkowanych przez siebie zaworów silnikowych. Z tego powodu spółka zmuszona była do przeprowadzenia zwolnienia grupowego. Wypowiedzenie umowy o pracę otrzymał pan Grzegorz W. Pan Grzegorz wniósł pozew do sądu pracy. Powołując się na art. 39 k.p. wskazywał w pozwie, że w chwili wręczenia mu wypowiedzenia umowy o pracę brakowało mu dwóch lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, a jego okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. W związku z powyższym pan Grzegorz domagał się przywrócenia do pracy. Sąd po ustaleniu, że Grzegorz W. spełnia warunki określone w art. 39 k.p., przywrócił go do pracy.

Inni pracownicy chronieni

REKLAMA

Warto jeszcze wspomnieć o pewnej szczególnej grupie pracowników, o której mowa w art. 41 k.p. Są to pracownicy nieobecni w pracy z przyczyn usprawiedliwionych - podczas urlopu lub podczas innej usprawiedliwionej nieobecności, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia zgodnie z art. 53 k.p.

Wypowiedzenie tym pracownikom warunków pracy i płacy w razie zwolnienia grupowego jest dopuszczalne niezależnie od okresu trwania urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. Wobec nich pracodawca może w każdym czasie zastosować wypowiedzenie zmieniające, a w razie obniżenia przez to ich wynagrodzenia pracownicy ci nie mają prawa do dodatków wyrównawczych.

Wypowiedzenie pracownikom stosunków pracy w sytuacjach, o których mowa w art. 41 k.p., jest dopuszczalne w czasie urlopu trwającego co najmniej trzy miesiące, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli upłynął już okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

W razie zwolnienia grupowego wypowiedzenie stosunków pracy jest dopuszczalne także wobec innych pracowników szczególnie chronionych przed wypowiedzeniem. Chodzi tu np. o pracowników będących nieetatowymi członkami kolegium izb obrachunkowych, czy będących członkami rady naukowej w jednostce badawczo-rozwojowej i innych, którzy nie zostali wymienieni w art. 5 ust. 5 ustawy o zwolnieniach grupowych. Wynika to z art. 5 ust. 1, który generalnie wyłącza stosowanie przepisów odrębnych dotyczących szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy.

Umowy zawarte na czas określony oraz umowy na czas wykonywania określonej pracy cechują się trwałością i zasadniczo powinny trwać, dopóki nie nadejdzie termin, do którego zostały zawarte. Takie unormowanie byłoby niekorzystne dla pracodawców przeprowadzających zwolnienia grupowe, dlatego też wprowadzono możliwość rozwiązywania tego rodzaju umów za wypowiedzeniem. Oznacza to, że w ramach zwolnień grupowych, umowy o pracę zawarte na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy mogą być rozwiązane przez każdą ze stron za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Dotyczy to wszystkich umów zawartych na czas określony bez względu na czas ich trwania. Stanowi to istotne ułatwienie dla pracodawcy, który nie musi czekać na upływ terminów, do których były zawarte te umowy.

Przykład

Przedsiębiorstwo Budowlane „Alfa-Bet” na skutek braku zamówień było zmuszone przeprowadzić zwolnienie grupowe. Pracownik tego przedsiębiorstwa, Andrzej F. podczas korzystania z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 dni otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę. Andrzej F. odwołał się od tego wypowiedzenia do sądu pracy podnosząc, że nie upłynął jeszcze okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Sąd uwzględnił powództwo Andrzeja F., uznając, że pracodawca nie był uprawniony do wypowiedzenia mu umowy o pracę.

Wszelka szczególna ochrona stosunku pracy jest uchylona w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Oznacza to, ze pracodawca nie jest w żaden sposób limitowany przy dokonywaniu wypowiedzeń, gdyż może je wręczyć każdemu.

Przykład

Paulina S. była pracownikiem „Minos” Sp. z o.o. Spółka ta ogłosiła upadłość i przeprowadziła zwolnienie grupowe. W związku powyższym Paulina S., mimo że była w szóstym miesiącu ciąży, otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę. Nie zgadzając się z tym wniosła pozew do sądu, powołując się na fakt, że otrzymała wypowiedzenie podczas ciąży. Sąd nie uwzględnił pozwu Pauliny S. i jej umowa o pracę uległa rozwiązaniu.

Zwolnienie indywidualne

Ochrona stosunku pracy podczas zwolnień indywidualnych, którego tryb określa art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych, jest ukształtowana nieco odmiennie niż w przypadku zwolnienia grupowego.

Otóż w razie zwolnień indywidualnych pracodawca może w drodze wypowiedzenia rozwiązać stosunki pracy z osobami, których zatrudnienie podlega z mocy odrębnych przepisów szczególnej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem i wobec których jest dopuszczalne wypowiedzenie w ramach grupowego zwolnienia. Warunkiem jest niezgłoszenie sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. Jeżeli zakładowa organizacja związkowa nie wniesie sprzeciwu w tym terminie, pracodawca podejmuje decyzję samodzielnie. Jeżeli wniesie sprzeciw, to pracodawca nie może rozwiązać stosunków pracy, ale przysługuje mu prawo zmiany tym pracownikom warunków zatrudnienia w drodze wypowiedzenia zmieniającego, jeżeli pozostawienie ich na dotychczasowych stanowiskach nie będzie możliwe. W takiej sytuacji w grę będzie wchodził art. 38 k.p. Oznacza to, że każdy zamiar wypowiedzenia zmieniającego pracodawca będzie musiał skonsultować z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową.

Przykład

Marcin Z. był pracownikiem Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowego „Meble Dla Każdego”. Po upływie trzech miesięcy korzystania z półrocznego urlopu bezpłatnego przez pracownika pracodawca wypowiedział mu umowę o pracę ze względu na brak zamówień na usługi świadczone przez przedsiębiorstwo. Marcin Z. wniósł powództwo do sądu pracy, w którym domagał się zasądzenia odszkodowania od pracodawcy. Sąd pracy uwzględnił powództwo pracownika, ponieważ pracodawca nie wystąpił do zakładowej organizacji związkowej z zawiadomieniem o planowanym wypowiedzeniu.

W przypadku gdy skutkiem dokonanego wypowiedzenia zmieniającego jest niższe wynagrodzenie, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający sześć miesięcy.

Należy zauważyć, że przy zwolnieniach indywidualnych prawo do dodatku wyrównawczego nie będzie przysługiwało pracownikom, których szczególna ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę wynika z art. 41 k.p., czyli przebywającym na urlopie bądź na innej usprawiedliwionej nieobecności (np. zwolnienie lekarskie).

SŁOWNIK TERMINOLOGICZNY

Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony - każda ze stron stosunku pracy może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony. Rozwiązanie umowy następuje z upływem okresu wypowiedzenia. Jest on uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi: 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy; 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy; 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata. Do okresu zatrudnienia wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 k.p., a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika. Jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że w przypadku, gdy okres zatrudnienia u danego pracodawcy jest krótszy niż 6 miesięcy okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, a w przypadku gdy okres zatrudnienia u danego pracodawcy wynosi co najmniej 6 miesięcy - okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące. Strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy; ustalenie takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę. Jeżeli wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony następuje z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca może, w celu wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę, skrócić okres trzymiesięcznego wypowiedzenia, najwyżej jednak do 1 miesiąca. W takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia. W okresie co najmniej dwutygodniowego wypowiedzenia umowy o pracę dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje zwolnienie na poszukiwanie pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Wymiar zwolnienia wynosi: 2 dni robocze - w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia; 3 dni robocze - w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia, także w przypadku jego skrócenia z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników.

Maciej Królikowski 

Podstawa prawna:

ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90 poz. 844 z późn.zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Troska i zrozumienie w kontakcie z pacjentami – klucz do profesjonalnej opieki zdrowotnej
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    REKLAMA

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    REKLAMA

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    REKLAMA