REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nawiązanie stosunku pracy

Anna G. Dębińska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Świadczenie pracy z reguły odbywa się na podstawie umowy o pracę. Przepisy prawa pracy przewidują również inne formy zatrudnienia pracownika.

Istotą nawiązania stosunku pracy jest zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, natomiast pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 k.p.).

REKLAMA

Pracownikiem, czyli osobą pozostającą w stosunku pracy, jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 k.p.).

WaŻne!

Pracownikami w rozumieniu prawa pracy nie są żołnierze zawodowi czy funkcjonariusze Policji.

W przypadku policjantów oraz żołnierzy zawodowych wykonywane przez nich czynności odbywają się w ramach stosunku służby, nie zaś stosunku pracy (tj. stosunku administracyjnego - zawiązanego w postępowaniu administracyjnym; wyrok NSA z 5 czerwca 1991 r., II SA 35/91, ONSA 1991/3-4/64).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rodzaje umowy o pracę

W praktyce najczęściej występuje umowa o pracę. Została ona również priorytetowo potraktowana przez ustawodawcę, który kompleksową regulację w tym zakresie wpisał do Kodeksu pracy.

Wyróżniamy następujące rodzaje umów o pracę:

• zawartą na czas nieokreślony,

• zawartą na czas określony (ze szczególną jej postacią - umową o pracę na czas zastępstwa nieobecnego pracownika),

• umowę o pracę zawartą na czas wykonania określonej pracy,

• zawartą na okres próbny, która może stanowić samodzielną, jednostkową umowę o pracę bądź też poprzedzać każdy inny rodzaj wymienionych powyżej umów (art. 25 k.p.).

Swego rodzaju odmianą umowy pracowniczej jest również świadczenie pracy w formie telepracy, wprowadzonej do Kodeksu pracy 16 października 2007 r. (praca jest wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej). Choć w istocie zawiera ona wszystkie elementy zatrudnienia pracowniczego, to jednak jej zawarcie obwarowane zostało dodatkowymi warunkami (art. 675-6717 k.p.).

Przedwstępna umowa o pracę

Na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego do powyższego zbioru umów możemy włączyć również przedwstępną umowę o pracę, regulowaną art. 389 i nast. k.c. w związku z art. 300 k.p. Możliwość zawierania takich umów potwierdził też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13 maja 1977 r. (I PZ 23/77, PiZS 1980/2/77). Charakterystycznym odstępstwem od tradycyjnego sposobu zawarcia umowy o pracę jest dopuszczalność zawarcia przedwstępnej umowy o pracę w dowolnej formie, np. ustnej. Znajdują tu zastosowanie ogólne zasady składania oświadczeń woli wskazane w Kodeksie cywilnym (oczywiście dla celów dowodowych postuluje się formę pisemną).

Przykład

W marcu podczas rozmowy kwalifikacyjnej w przedsiębiorstwie X panu Jaworskiemu zaproponowano zawarcie umowy o pracę. Był jednak zatrudniony u innego pracodawcy, ale zobowiązał się, że po upływie wiążącego go okresu wypowiedzenia podejmie zatrudnienie w przedsiębiorstwie X. Ponieważ okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące, do zabezpieczenia się przed ewentualnym rozmyśleniem się pracodawcy X, pan Jaworski wystąpił z propozycją zawarcia umowy przedwstępnej, określającej wszystkie niezbędne elementy przyszłej umowy o pracę oraz termin jej zawarcia.

Roszczenia o zawarcie przyrzeczonej umowy o pracę należą do spraw z zakresu prawa pracy (wyrok SN z 19 stycznia 1998 r., I PKN 482/97, OSNP 1998/23/686).

Alternatywą do zawarcia umowy przedwstępnej jest zawarcie właściwej umowy o pracę ze wskazaniem późniejszej daty rozpoczęcia pracy.

Inne formy zatrudnienia pracowniczego

Praca może być świadczona także na podstawie powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę.

REKLAMA

Stosunek pracy na podstawie powołania jedynie w zdawkowy sposób został uregulowany w Kodeksie pracy. Do jego zawarcia dochodzi w sytuacjach określonych w odrębnych przepisach. Regulacja dotyczy przede wszystkim pracowników sfery budżetowej. Pracownik zatrudniony na tej podstawie może być niezwłocznie lub w określonym terminie odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał.

Nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. W ten sposób zatrudniani są głównie członkowie różnych jednostek organizacyjnych, np. fundacji. Objęcie mandatu jest równoznaczne z nawiązaniem stosunku pracy z tą jednostką. Stosunek pracy z wyboru jest zbliżony do umowy na czas określony, ponieważ jest zawierany na okres trwania mandatu.

Zatrudnienie na podstawie mianowania jest innym rodzajem pozakodeksowego stosunku pracy. Na tej podstawie zatrudnieni są przede wszystkim nauczyciele, pracownicy służby cywilnej i wymiaru sprawiedliwości.

REKLAMA

Z kolei stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę reguluje ustawa - Prawo spółdzielcze, a przepisy Kodeksu pracy stosuje się jedynie posiłkowo. Spółdzielczą umowę o pracę zawiera spółdzielnia pracy z jej członkiem. Ten rodzaj zatrudnienia charakteryzuje się ścisłym powiązaniem z członkostwem w danej spółdzielni. W razie jego ustania stosunek pracy wygasa. W specyficzny sposób zostały uregulowane przesłanki wypowiedzenia pracownikowi spółdzielczej umowy o pracę, np. w razie przyznania członkowi prawa do emerytury. Oprócz wynagrodzenia pracownikowi przysługuje, jako członkowi spółdzielni, prawo do udziału w części nadwyżki bilansowej przeznaczonej do podziału między członków zgodnie z zasadami ustalonymi w statucie.

Uregulowaną poza Kodeksem pracy formą zatrudnienia jest świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę nakładczą. Osoby wykonujące pracę nakładczą świadczą ją w okolicznościach zbliżonych do pracowników w rozumieniu przepisów kodeksowych (rozporządzenie Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą - DzU z 1976 r. nr 3, poz. 19 ze zm.).

Zatrudnienie cywilnoprawne

Pracownikami w rozumieniu prawa pracy nie są natomiast osoby, które świadczą pracę odpłatnie na podstawie umów cywilnoprawnych (np. na podstawie umowy o dzieło czy umowy zlecenia).

Niekiedy jednak zdarza się, że umowy cywilne bardzo przypominają umowy pracownicze, a jedyne, co je odróżnia to nazwa. Ustawodawca wyszedł jednak temu naprzeciw, wprowadzając w art. 22 § 11 k.p. zasadę, w myśl której zatrudnienie w warunkach, jakie powinna spełniać umowa o pracę, jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest również dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu wskazanych w art. 22 § 1 k.p. warunków wykonywania pracy.

Anna G. Dębińska

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Wskaźnik koniunktury GUS. Gastronomia i zakwaterowanie z największym wzrostem

    Zakwaterowanie i gastronomia znalazły się wśród branż, w których notowany był do tej pory dodatni wskaźnik koniunktury (informacja i komunikacja oraz finanse i ubezpieczenia).

    Troska i zrozumienie w kontakcie z pacjentami – klucz do profesjonalnej opieki zdrowotnej

    Empatia jest kluczowa w relacjach między personelem medycznym a pacjentami, będąc nieodzownym fundamentem wysokiej jakości opieki zdrowotnej. W obecnych czasach, gdy pacjenci mają coraz większe oczekiwania, a zmiany w medycynie są nieustanne, zdolność do empatii wyróżnia się jako jeden z głównych czynników wpływających na poziom świadczonych usług. Nawet w czasach, gdy technologie medyczne rozwijają się dynamicznie, to właśnie empatyczny kontakt między pacjentem a personelem zdrowotnym ma zasadnicze znaczenie. Umiejętność wczucia się w położenie innej osoby jest kluczowa, tworząc solidną podstawę dla profesjonalnej i skutecznej opieki nad pacjentami.

    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    REKLAMA

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    REKLAMA

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA