REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zasady prowadzenia działalności gospodarczej w Portugalii

Anna Lewandowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Portugalia jest państwem przyjaznym rozwojowi biznesu, o ogromnym potencjale gospodarczym. Sprzyja temu stosunkowo ograniczona liczba formalności, z którymi związane jest rozpoczęcie biznesu. Z drugiej jednak strony - obciążenia podatkowe są porównywalne z istniejącymi w Polsce, a przy pewnym poziomie dochodów nawet wyższe niż w Polsce.

Należy jednak pamiętać, że przedsiębiorcy zagraniczni są traktowani tak jak Portugalczycy - nie muszą uzyskiwać szczególnych pozwoleń ani dodatkowo rejestrować działalności. Do tego cudzoziemcy mogą swobodnie nabywać nieruchomości i ziemię w Portugalii, co jest z pewnością dużym ułatwieniem dla inwestorów zagranicznych.

REKLAMA

Obywatele krajów Unii Europejskiej (w tym Polacy) jeśli chcą pracować w tym kraju dłużej niż trzy miesiące, muszą otrzymać w Portugalii pozwolenie na pobyt. Pozwolenie takie uzyskać trzeba w lokalnym oddziale Urzędu do spraw Cudzoziemców i Granic. Nie muszą - z racji członkowstwa Polski w Unii Europejskiej - uzyskiwać wizy i pozwolenia na pracę.

Cały proces zakładania przedsiębiorstwa może być przeprowadzony w jednym miejscu (tzw. one-stop-shop), którym jest Centrum Formalności Przedsiębiorcy (Centro de Formalidades das Epresas, CFE)2.

Na terytorium Portugalii CFE funkcjonuje m.in. w: Lizbonie (2 centra), Porto, Combra, Braga. Centrum składa się z przedstawicieli wszystkich publicznych instytucji i urzędów odpowiedzialnych za formalny proces rejestracji nowej firmy w poszczególnych etapach rozpoczynania działalności gospodarczej. W tym samym budynku znajduje się również biuro informacji dla przedsiębiorców (a help desk). Proces zakładania przedsiębiorstwa jest jednym z najprostszych w Europie. Wprowadzenie CFE pozwoliło zredukować czas zakładania firmy o 90 proc. (porównując rok 1996 i 2003)3.

W skład Centrum Formalności Przedsiębiorcy wchodzi4:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- grupa techniczna obsługi (IAPMEI),

- odział krajowego rejestru osób prawnych (DGRN),

- biuro notarialne (DGRN),

- odział głównego urzędu podatkowego (DGCI),

- odział instytutu zarządzania finansowego ubezpieczeń społecznych,

- gabinet wsparcia dot. rejestru handlowego (DGRN),

- gabinet pozwoleń (Ministerstwo Gospodarki),

- odział banku Caixa Geral de Depósitos.

W zakresie czynności CFE znajduje się tworzenie następujących rodzajów spółek handlowych:

- spółki udziałowe z ograniczoną odpowiedzialnością (sociedade por quotas),

- spółki udziałowe jednoosobowe (sociedade unipessoal por quotas),

- spółki akcyjne (sociedade anonima),

- spółki komandytowe (sociedade em comandita),

- spółki w imieniu zbiorowym (sociedade em nome colectivo).

Pierwszym krokiem jest uzyskanie zaświadczenia o dopuszczeniu nazwy firmy do obrotu gospodarczego. W tym celu należy w gabinecie krajowego rejestru osób prawnych (RNPC) funkcjonującym w ramach CFE złożyć wypełniony druk model 11. Nazwa spółki powinna być na tyle odmienna, by nie myliła się z innymi, już zarejestrowanymi nazwami, a elementy, które tworzą nazwę firmy, powinny być prawdziwe i nie mogą prowadzić do ewentualnego błędu w identyfikacji.

Rysunek 1. Procedura rejestracji spółki w Portugalii

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Źródło: K. Wach, Jak założyć firmę w Unii Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005, s. 285.

Ponadto, należy złożyć druk model 10 w celu uzyskania tymczasowej karty z numerem identyfikacyjnym osoby prawnej. Przy składaniu tych formalności należy przedstawić dowód wniesienia stosownych opłat w wysokości ok. 40 euro (w tym: 29,93 euro koszt zaświadczenia i 9,98 euro - koszt prowizorycznej karty).

Wydane zaświadczenie o dopuszczeniu firmy zachowuje ważność 180 dni w celu rejestracji, natomiast po spisaniu aktu notarialnego jest ważne przez 1 rok.

W biurze notarialnym działającym w ramach CFE ustala się wstępnie datę sporządzenia jawnego aktu założenia spółki. Wymagane dokumenty to:

• zaświadczenie o dopuszczeniu firmy do obrotu gospodarczego (nazwy),

• tymczasowa karta z numerem identyfikacyjnym osoby prawnej,

• kserokopie dokumentów tożsamości przyszłych wspólników (osoby fizyczne: dowód osobisty i NIP; osoby prawne: wpis do rejestru, karta identyfikacyjna osoby prawnej, dokumenty dotyczące osoby reprezentującej spółkę).

Jeżeli nieruchomość stanowi wkład do kapitału spółki, wymagany jest również dokument potwierdzający wniesienie opłaty „SISA” (podatek od przekazania/zakupu nieruchomości). Gdy rodzaj działalności tego wymaga, należy złożyć stosowne zezwolenie lub koncesje na prowadzenie określonej działalności gospodarczej.

Co najmniej na 24 godziny przed podpisaniem jawnego aktu notarialnego należy złożyć do depozytu bankowego dokument potwierdzający wniesienie kapitału zakładowego.

Następnym krokiem jest zgłoszenie rozpoczęcia działalności w gabinecie głównego urzędu podatkowego, funkcjonującego w ramach CFE. W tym celu wymagane są dokumenty:

• 3 egzemplarze formularza 1698 INCM zawierającego informacje dotyczące technika księgowości z odpowiednimi uprawnieniami,

• tymczasowa karta identyfikacji osoby prawnej,

• kserokopia jawnego aktu notarialnego,

• kserokopie dokumentów tożsamości i NIP wspólników i techników księgowości.

Formalności tych należy dokonać przed rozpoczęciem działalności lub w ciągu 90 dni liczonych od daty wpisu do krajowego rejestru osób prawnych (RNPC), czyli od chwili wydania tymczasowej karty.

Następnie w gabinecie rejestru handlowego w CFE należy złożyć podanie o wpis do rejestru handlowego. Gabinet zajmie się wysyłką całej dokumentacji do kompetentnego Urzędu Rejestrów Handlowych (w rejonie siedziby spółki).

Dokumenty wymagane przy składaniu podania o wpis do rejestru to:

• jawny akt notarialny utworzenia spółki,

• zaświadczenie o dopuszczeniu nazwy firmy do obrotu gospodarczego,

• deklaracja rozpoczęcia działalności.

REKLAMA

Z wpisem do rejestru wiąże się obowiązek podania tego faktu do wiadomości publicznej. W zależności od rodzaju spółki przedsiębiorca powinien umieścić ogłoszenie w Dzienniku Rządowym (spółki udziałowe, akcyjne lub komandytowe akcyjne) lub w lokalnej gazecie w rejonie siedziby spółki (spółki udziałowe lub akcyjne - opcja).

Gabinet rejestru handlowego pobiera opłaty przeznaczone na obowiązkową publikację, które w późniejszym czasie razem z gotowym tekstem zostaną przekazane odpowiedniemu urzędowi, który zajmie się ich publikacją.

Formalności te powinny być dokonane w terminie 90 dni po podpisaniu umowy spółki. Trzeba przy tym wnieść 3 odrębne opłaty (do urzędu rejestrów handlowych, krajowego rejestru osób prawnych i INCM - Mennicy Państwowej).

Wpis do systemu ubezpieczeń społecznych to kolejny krok do własnej firmy w Portugalii. Instytucją kompetentną jest okręgowy oddział ubezpieczeń społecznych (CRSS), funkcjonujący w ramach CFE.

Dokumenty wymagane do wpisu to:

• karta identyfikacji podatkowej,

• jawny akt notarialny o założeniu spółki (umowa spółki),

• karta identyfikacyjna osoby prawnej (karta identyfikacyjna spółki),

• akta dotyczące nominacji członków organów statutowych wraz z podaniem formy wynagradzania,

• kserokopie kart podatnika członków organów statutowych spółki,

• dokument podatkowy dotyczący rozpoczęcia działalności.

Wpis do zakładu ubezpieczeń społecznych powinien być dokonany w terminie 30 dni, licząc od daty rozpoczęcia działalności.

Ostatnim krokiem jest złożenie podania o wpis do kartoteki handlowej lub przemysłowej w generalnej dyrekcji handlu i konkurencji lub oddziale okręgowym Ministerstwa Gospodarki w rejonie siedziby spółki.

W tym celu należy złożyć wypełniony druk generalnej dyrekcji handlu i konkurencji (w 2 egzemplarzach) lub druk okręgowego oddziału ministerstwa gospodarki (w 2 egzemplarzach). Wpis do kartoteki handlowej lub przemysłowej powinien być dokonany w terminie 30 dni, licząc od chwili otwarcia placówki lub rozpoczęcia pracy.

Dodatkowe zgłoszenia rejestracyjne oraz uzyskanie licencji wymagane jest między innymi w wypadku prowadzenia działalności przemysłowej, handlowej i budowlanej.

Formy organizacyjno-prawne prowadzenia działalności gospodarczej

Zgodnie z portugalskim prawem gospodarczym działalność gospodarczą można prowadzić w jednej z następujących form:

- spółka akcyjna (sociedade anonima, SA),

- spółka udziałowa, tj. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sociedade por quotas, LDA),

- spółka udziałowa jednoosobowa (sociedade unipessoal por quotas),

- spółka komandytowa (sociedade em comandita simples),

- spółka komandytowo-akcyjna (sociedade em comandita por accoes),

- spółka jawna (sociedade em nome colectivo),

- jednoosobowa działalność gospodarcza (empresario em nome individual),

- spółka w imieniu zbiorowym (sociedade em nome colectivo).

W prawie portugalskim występują również: joint venture (contrato de consorcio), spółdzielnia (sociedade cooperativa, SCRL), holding (sociedade gestora de partipacoes, SGPS) oraz ugrupowanie przedsiębiorców (agrupamento complementar de empresas, ACE).

Jednoosobowa działalność gospodarcza

Procedura rejestracji w przypadku działalności gospodarczej na zasadzie samozatrudnienia jest znacznie uproszczona. Wymagana jest jedynie rejestracja w urzędzie skarbowym odpowiednim dla miejsca zamieszkania. Przedsiębiorca rozpoczynający działalność powinien również przedstawić zaświadczenie o numerze identyfikacji podatkowej lub uzyskać taki numer. Prawo portugalskie dopuszcza jednoosobowe przedsiębiorstwo prywatne z ograniczoną odpowiedzialnością, jednak ta forma wymaga rejestracji w rejestrze handlowym5. Odpowiedzialność przedsiębiorcy jest wtedy ograniczona do zarejestrowanego kapitału.

Spółka udziałowa - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

REKLAMA

Jedną z chętniej zakładanych spółek udziałowych jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Sociedade por quotas, LDA). Minimalny kapitał zakładowy wynosi 5000 euro. Podzielony jest on na udziały - każdemu wspólnikowi przypada udział początkowy przy założeniu spółki. Minimalny udział nie może być mniejszy niż 2 proc. minimalnego kapitału zakładowego, czyli 100 euro. Wspólnicy solidarnie odpowiadają za wkłady uzgodnione w umowie spółki. Zaletą tej formy spółki jest jej odpowiedzialność za zobowiązania tylko majątkiem spółki. Jednak w przypadku zobowiązań wobec Skarbu Państwa (podatki dochodowe, ubezpieczenia społeczne, VAT) przedsiębiorcy odpowiadają całym swoim majątkiem. Nazwa tej spółki to nazwiska wszystkich lub tylko niektórych wspólników, dowolna nazwa lub oba te elementy i dodany do nich odpowiedni zwrot „LDA” („z o.o.”).

Istnieje również możliwość założenia jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Utworzona przez jedynego wspólnika (osobę fizyczną lub prawną), który jest posiadaczem całości kapitału spółki (minimum 5000 euro), lub powstała w rezultacie koncentracji udziałów kapitałowych spółki w rękach jedynego wspólnika,  niezależnie od  powodu takiej koncentracji. Firmę określa wyrażenie „Spółka Jednoosobowa” lub „Jednoosobowa” przed słowem „z ograniczoną odpowiedzialnością” lub „z o.o.”. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest tylko do wysokości kapitału spółki.

Spółka akcyjna

Spółka akcyjna (sociedade anonima) jest odpowiednią formą organizacyjno-prawną dla większych przedsiębiorców. Minimalny kapitał nominalny wynosi 50 000 euro. Kapitał spółki podzielony jest na akcje, a odpowiedzialność każdego wspólnika ogranicza się do wartości posiadanych przez niego akcji. Wszystkie akcje mają taką samą wartość nominalną, która nie może być niższa od jednego eurocenta (1/100 euro). Do założenia spółki akcyjnej wymaganych jest minimum 5 wspólników. Nazwę spółki tworzy nazwisko lub firma jednego lub kilku wspólników albo nazwa własna lub połączenie obu, do którego należy dołączyć wyrażenie „spółka akcyjna” lub „SA”. Aport rzeczowy nie jest akceptowany przy zakładaniu spółki akcyjnej w Portugalii. Do jej założenia wymagana jest umowa w formie aktu notarialnego oraz statut spółki.

Warunki prowadzenia działalności gospodarczej

Portugalski podatek dochodowy od osób fizycznych - PIT(Imposto sobre o Rendimento de Pessoas Singularis - IRS) jest podatkiem progresywnym, który dodatkowo jest uzależniony od rodzaju uzyskanego dochodu. W prawie portugalskim wyróżnia się sześć rodzajów dochodów osób fizycznych:

a) dochody z pracy najemnej,

b) dochody z działalności gospodarczej i zawodowej,

c) dochody z kapitałów,

d) dochody z wynajmu budynków,

e) dochody z przyrostu majątku,

f) emerytury.

W celu podjęcia zatrudnienia niezbędne jest uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej NIF (odpowiednik polskiego NIP). Aby otrzymać NIF, trzeba złożyć podanie w odpowiednim wydziale finansowym.

Portugalskim rezydentem podatkowym, a więc osobą posiadającą miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Portugalii pracownik staje się, gdy jego pobyt przekroczy 183 dni w roku podatkowym (który, tak samo jak w Polsce, pokrywa się z rokiem kalendarzowym).

Istnieje możliwość, że pracownik wyjeżdżający z Polski do pracy w Portugalii w świetle przepisów prawa portugalskiego uzyska tam rezydencję, a jednocześnie pozostanie nadal polskim rezydentem podatkowym; wówczas konieczne staje się zastosowanie odpowiednich norm wynikających z umowy zawartej pomiędzy Polską a Portugalią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania6.

Nierezydenci podlegają podatkowi dochodowemu tylko od dochodu osiągniętego na terenie Republiki Portugalii. Wszelkie zarobki, pensje i innego rodzaju wynagrodzenia otrzymane przez nierezydenta za pracę wykonywaną w Portugalii są opodatkowane zryczałtowaną stawką podatkową w wysokości 25 proc.

Prawo portugalskie zawiera bardzo dużo odliczeń i zwolnień podatkowych, które mogą znacznie obniżyć kwotę podatku i niwelują wysokie progi podatkowe.

Stawki podatku dochodowego od osób fizycznych w Portugalii w 2008 r. przedstawiają się następująco:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Źródło: Stawki podatków w krajach Unii Europejskiej, Portal INFOR.pl.

Osoby pracujące na własny rachunek - wystawiające tzw. zielone rachunki (recibos verdes) - w pierwszym roku działalności są zwolnione z odprowadzania VAT i podatku dochodowego. W następnych latach mogą być zwolnione z odprowadzania VAT, w sytuacji gdy łączna kwota ich przychodów nie przekroczy 9975,96 euro rocznie po okazaniu wszystkich rachunków (recibos verdes), wystawionych za usługi świadczone w ramach prowadzonej działalności.

Podatek dochodowy od osób prawnych - CIT (Imposto sobre o Rendimento de Pessoas Colectivas - IRC) nałożony jest na dochody portugalskich przedsiębiorstw-rezydentów. Stawka CIT wynosi, co do zasady, 25 proc. Należy jeszcze pamiętać o dodatkowym gminnym podatku, który efektywnie może podwyższyć stawkę podstawową do 26,5 proc.

Spółki posiadające siedzibę na terytorium Azorów lub Madery korzystają z obniżonych stawek IRC - pomiędzy 17,5 a 22,5 proc. w zależności od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej i roku, w którym działalność została rozpoczęta. Możliwe są różnego rodzaju odliczenia pomniejszające podstawę opodatkowania, m.in. wydatki związane z prowadzoną działalnością, odsetki od kredytów, różnice kursowe, odpisy amortyzacyjne, strat.

Termin do złożenia deklaracji dotyczących CIT upływa ostatniego roboczego dnia maja roku następującego po roku podatkowym. W trakcie roku podatkowego natomiast podatnicy wpłacają zaliczki (w lipcu, wrześniu i grudniu) oszacowane na podstawie wysokości przychodów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym.

Zgodnie z portugalskim prawem, podatkiem od towarów i usług - VAT (Imposto sobre Valor Acrescentado - IVA) objęte są: dostawa towarów, świadczenie usług, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów oraz eksport i import towarów. Na kontynencie stawka podstawowa wynosi 21 proc. (w przypadku archipelagów Madera i Azory - 15 proc.), stawka zredukowana 5 proc. (Madera i Azory - 4 proc.) i stawka pośrednia 12 proc. (Madera i Azory - 8 proc.).

Stawkę zredukowaną 5-proc. stosuje się do towarów m.in. do produktów rolno-żywnościowych, prasy, lekarstw, sprzętu medycznego, transportu pasażerskiego), natomiast stawkę pośrednią 12-proc. stosuje się do niektórych produktów żywnościowych jak konserwy mięsne, rybne i owocowo-warzywne, tłuszcze roślinne i zwierzęce, wina, rośliny ozdobne. Zaś do pozostałych towarów i usług (stanowiących większość) stosuje się stawkę podstawową 21 proc.

Podatek od nieruchomości (Imposto Municipal sobre Imovies) nakładany jest na wszystkie typy nieruchomości. Stawka tego podatku wynosi 0,8 proc. - na terenach rolniczych i od 0,8 do 1,0 proc. - na terenach miejskich.

Składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane od wynagrodzenia pracownika wynoszą w Portugalii 34,75 proc., z czego 23,75 proc. to składki, które odprowadza pracodawca ze swoich funduszy. Natomiast 11 proc. jest potrącane pracownikowi według podobnych zasad jak w Polsce.

Portugalscy przedsiębiorcy mają obowiązek przechowywania dokumentacji księgowej i podatkowej przez dziesięć lat. Po upływie trzech lat można uzyskać zgodę od właściwego organu skarbowego na przechowywanie tych danych w formie cyfrowej.

Wsparcie finansowe dla przedsiębiorców7

Głównym celem funduszy strukturalnych przewidzianych dla Portugalii w okresie 2007-2013 jest promowanie trwałego wzrostu gospodarczego, wspieranie przedsiębiorczości oraz rozwijanie kwalifikacji zawodowych społeczeństwa.

Wsparcie finansowe, o wartości 21,5 mld euro, dostępne będzie w ramach 14 programów operacyjnych (PO), w tym trzech programów tematycznych realizowanych na poziomie krajowym, dziewięciu regionalnych oraz dwóch programów pomocy technicznej8. Z punktu widzenia przedsiębiorcy, najatrakcyjniejszymi programami tematycznymi wdrażanymi na poziomie krajowym będą 2 programy: PO Czynniki Konkurencyjności oraz PO Potencjał Ludzki.

W ramach PO Czynniki Konkurencyjności wspierane będą głównie projekty wdrażające średnio i wysoko zaawansowane technologie oraz prowadzące do wzbogacenia oferty o innowacyjne, nowe lub znacząco ulepszone produkty lub usługi. Dofinansowaniem objęte zostaną również przedsięwzięcia promujące współpracę przedsiębiorstw z jednostkami naukowymi, rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz internacjonalizację portugalskich przedsiębiorstw.

Projekty promujące innowacyjne technologie, zastosowanie wyników badań naukowych w przedsiębiorstwach czy wykorzystanie odnawialnych źródeł energii wspierane będą również na poziomie regionalnym, w ramach siedmiu PO: Azory, Alentejo, Algarve, Centro, Lizbona, Madera i Norte.

Beneficjentami pomocy publicznej w ramach wymienionych PO mogą być wszystkie przedsiębiorstwa: na poziomie krajowym średnie i duże przedsiębiorstwa, zaś na poziomie regionalnym - co do zasady - mikro i małe. Wielkość dofinansowania uzależniona będzie od poziomu rozwoju regionu, w którym zlokalizowana zostanie inwestycja, oraz wielkości przedsiębiorstwa. Intensywność pomocy dla dużych przedsiębiorstw w okresie 1 stycznia 2007 r.-31 grudnia 2010 r. wahać się będzie od 10 proc. (region Lizbona, z wyłączeniem miasta stołecznego) do 52 proc. kosztów kwalifikowanych (region Azory i Madera). W wypadku przedsiębiorstw z sektora małych i średnich (MSP) poziom wsparcia ulega podwyższeniu - o 10 pkt proc. w przypadku średnich i o 20 pkt proc. w przypadku małych przedsiębiorstw. W okresie 1 stycznia 2011 r.-31 grudnia 2013 r. poziom wsparcia w niektórych regionach zostanie ograniczony.

PO Potencjał Ludzki, finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), obejmie swym zakresem wszystkie regiony Portugalii położone na kontynencie. Autonomiczne regiony Azorów i Madery korzystać będą z odrębnych, regionalnych PO, również finansowanych ze środków EFS. Programy te wspierać będą projekty mające na celu podnoszenie kwalifikacji pracowników portugalskich przedsiębiorstw poprzez szkolenia, tworzenie nowych miejsc pracy, jak również wyrównywanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Beneficjentami pomocy będą zarówno duże przedsiębiorstwa, jak i firmy z sektora MSP.

Szczegółowych informacji na temat funduszy strukturalnych dostępnych w Portugalii w latach 2007-2013 należy szukać na stronach internetowych: www.qren.pt, www.pofc.qren.pt, www.poph.qren.pt, gdzie znajdują się również dane teleadresowe instytucji udzielających informacji na temat poszczególnych PO.

Więcej informacji na temat zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w Portugalii można znaleźć na następujących stronach:

• Ambasada RP w Portugalii,

www.emb-polonia.pt.

• Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP w Lizbonie,

www.negociosnapolonia.com.

• Centra Zakladania Firm (Centros de Formalidades das Empresas),

www.cfe.iapmei.pt.

• Instytut Wspierania Średnich i Małych Przedsiębiorstw CFE Lisboa I IAPMEI (Instituto de Apoio as Pequenas e Médias Empresas) Av. Columbano Bordalo Pinheiro, n° 86 1070-065 Lisboa, telefone: 21 723 23 00.

Anna Lewandowska

 

1 Materiał opracowany na podstawie publikacji Poradnik biznesmena, Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP w Lizbonie oraz K. Wach, Jak założyć firmę w Unii Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005.

2 Centra formalności dla przedsiębiorstw (CFE) są centrami usługowymi w zakresie obsługi i udzielania informacji klientom, jednostkami działającymi w celu ułatwienia przebiegu procesu tworzenia, przekształcenia lub likwidacji przedsiębiorstw, jak również innych operacji w tym zakresie.

3 K. Wach, Jak założyć firmę..., op. cit., s. 285.

4Jak założyć działalność gospodarczą, Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP w Lizbonie, www.negociosnapolonia.com.

5 K. Wach, Jak założyć firmę w Unii Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005, s. 291.

6 Od 1999 r. między Portugalią a Polską obowiązuje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. Konwencja między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Portugalską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzona w Lizbonie 9 maja 1995 r. (Dz.U. z 1998 r. Nr 48, poz. 304).

7 E. Rutczyńska, Na jakie dotacje może liczyć przedsiębiorca w Portugalii, „Gazeta Prawna” z 25 grudnia 2007 r. - www.gazetaprawna.pl.

8 Komisja Europejska - Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej, http://ec.europa.eu/regional_policy/index_pl.htm.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Ksiegowosc.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA