REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

REKLAMA

Co jest niedozwolone we wzajemnych relacjach między przedsiębiorcami oraz jak się bronić przed zakazanymi praktykami?

Podstawowym aktem prawnym, regulującym zagadnienia z zakresu nieuczciwej konkurencji, jest ustawa z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. nr 153, poz. 1503 z późn. zm.). Warto orientować się w jej zapisach, by móc bronić się przed zakazanymi praktykami, naruszającymi dobra firmy.

REKLAMA

Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta (art. 3 ust. 1).

Kogo dotyczą zapisy?

REKLAMA

Ogólnie w ustawie tej chodzi o nieuczciwe czyny przedsiębiorców wobec innych przedsiębiorców. Zgodnie z zapisami wykładni, przedsiębiorcą jest każda osoba (fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej), która prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową, uczestniczy w działalności gospodarczej.

W pewnych przypadkach za osobę, której mogą dotyczyć przepisy ww. ustawy, można uznać np. pracownika firmy (por. art. 11, 12 i 14 ustawy), obowiązuje konieczność zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa przez 3 lata od ustania stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, na podstawie którego był zatrudniony (chyba że informacja przestała być poufna lub gdy umowa z pracownikiem stanowi inaczej).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z roszczeniami mogą występować także krajowe lub regionalne instytucje, których zadaniem jest ochrona interesów przedsiębiorców lub konsumentów (np. prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów).

W przypadku kwestii dotyczących reklamy, o niedozwolony czyn może zostać także oskarżona agencja reklamowa lub twórca zakazanej reklamy (nie tylko reklamujący dany towar/usługę przedsiębiorca).

Katalog zakazanych praktyk

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wymienia przykłady działań, które są zaliczane do czynów nieuczciwej konkurencji. Uważa się za nie:

REKLAMA

• Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa - nazwa firmy, godło, skrót literowy/inny symbol nie mogą wprowadzać osób trzecich w błąd co do tego, z jaką firmą mają do czynienia, np. sugerując, że dotyczą innego przedsiębiorstwa. W przypadku likwidacji, podziału lub przekształcenia przedsiębiorstwa należy ustalić takie oznaczenie firmy, które nie będzie mylące.

• Fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług lub brak odpowiednich oznaczeń - w odniesieniu do miejsca pochodzenia danego towaru lub usługi (szczególnie, jeśli korzystają one z regionalnej ochrony ze względu na szczególne cechy lub właściwości - np. szampan z Szampanii).

• Wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług - szczególnie w zakresie: pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy (nie można np. zatajać ryzyka związanego z korzystaniem z towaru/usługi), konserwacji lub innych ważnych dla konsumentów cech. Dotyczy to także oznaczeń pojawiających się w toku prowadzenia samej działalności handlowej, np. na drukach firmowych czy rachunkach.

• Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa - dot. przekazania, ujawnienia lub wykorzystania informacji o gospodarczej wartości, poufnych, nieujawnionych publicznie lub nabywanie ich od nieuprawnionych osób - o ile takie działanie zagraża/narusza interes danego przedsiębiorcy. Mogą to być np. dane techniczne, opisy technologii czy rozwiązań organizacyjnych.

• Nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy - częste bywa np. nakłanianie pracowników lub klientów do przejścia do konkurencyjnej firmy lub niewykonania/niewłaściwego wykonania obowiązków zawartych w łączącej ich z danym przedsiębiorcą umowie. Tego typu proceder jest bezprawny, o ile dane działanie ma przynieść korzyść namawiającemu (lub osobom trzecim), natomiast zaszkodzić innemu przedsiębiorcy; nie dotyczy to związków zawodowych, o ile działają zgodnie z przepisami o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.

• Naśladownictwo produktów - zabronione jest nie tyle kopiowanie samych funkcjonalności produktów znajdujących się na rynku (np. rozwiązania gwarantującego skuteczność danego środka chemicznego), ile kopiowanie zewnętrznej postaci produktu/usługi, które wprowadza w błąd co do tego, kto jest ich producentem (zwykle tego typu nadużycia wiążą się z wykorzystaniem znaku graficznego łudząco podobnego do znaku innej firmy, np. pisanie Adibas, co kojarzy się z marką Adidas).

• Pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie - gdy dany przedsiębiorca rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje na temat swojej lub innej firmy/produktów/usług (najczęściej dotyczy to plotek o sytuacji finansowej czy gospodarczej innej firmy, albo np. informowanie o wynikach badań, które SA nierzetelne czy posługiwanie się nieprawdziwymi stopniami, choćby naukowymi, pracowników, sugerującymi ich wyższe od prawdziwych kwalifikacje). Dochodzić swoich roszczeń można wtedy, gdy takie działanie przysparza strat pomawianemu przedsiębiorcy i korzyści pomawiającemu (lub innym podmiotom).

• Utrudnianie dostępu do rynku - np. w wyniku stosowania cen dumpingowych (sprzedawania towarów/usług po zaniżonej cenie - poniżej kosztów ich pozyskania) lub sprzedaży towarów/usług po cenach nieuwzględniających marży handlowej (dot. głównie sklepów wielkopowierzchniowych, oskarżanych o utrudnianie dostępu do rynku mniejszym pomiotom). Nie dotyczy to wyprzedaży towarów, których termin minimalnej trwałości/przydatności do spożycia zbliża się ku końcowi, wyprzedaży z konieczności (likwidacja obiektu - maks. 3 m-ce trwania wyprzedaży; likwidacja sieci handlowej - maks. 1 rok trwania wyprzedaży) ani tzw. posezonowych wyprzedaży dwa razy do roku trwających nie dłużej niż miesiąc każda); ponadto nakłanianie osób trzecich (np. hurtowników) do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom lub namawianie klientów do niekorzystania z oferty innych przedsiębiorców. Zakazane jest także nieuzasadnione i nierówne traktowanie klientów (np. oferowanie lepszych rabatów bardziej lubianym, mimo że zamawiają tyle samo towaru co inni), a także pobieranie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży (tzw. opłaty za końcówkę regału). Dodatkowo nie wolno narzucać/wymuszać na odbiorcach skorzystania z oferty innego kontrahenta, uzależniając od tego zajście sprzedaży ani stwarzać warunków sugerujących konieczność skorzystania z oferty konkretnego przedsiębiorcy (z którym np. dany przedsiębiorca jest powiązany gospodarczo).

• Przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną - dotyczy osób fizycznych będących przedsiębiorcami lub działających na rzecz konkretnych przedsiębiorców (muszą mieć stosowne uprawnienia - do reprezentowania, kontroli nad firmą lub podejmowania decyzji w imieniu danego przedsiębiorcy) lub takich, którym prawo do podejmowania decyzji udzieliły osoby działające na rzecz danego przedsiębiorcy.

• Nieuczciwa lub zakazana reklama - sprzeczna z przepisami prawa (jakiejkolwiek dziedziny), dobrymi obyczajami (co bywa problematyczne), uchybiająca godności człowieka, ingerująca w jego sferę prywatności (dot. np. nagabywania w miejscach publicznych lub wysyłania niezamówionych przesyłek na koszt odbiorcy, także wysyłania spamu), wprowadzająca klientów w błąd (co może wpłynąć na ich decyzje odnośnie nabycia danej usługi lub towaru, np. gwarantując możliwość rzucenia palenia), reklama nierzeczowa (odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci), reklama „ukryta” (sprawiająca wrażenie neutralnej wypowiedzi/informacji) typowa dla teledysków lub filmów, w których np. główny bohater ma na ręce zegarek znanej marki.

• Organizowanie systemu sprzedaży lawinowej - tzw. piramid finansowych ('łańcuszków'), polegających na proponowaniu określonych towarów/usług poprzez obietnice uzyskania szczególnych korzyści, o ile dany konsument nakłoni kolejne osoby do takiego zakupu. Proceder jednak może być zgodny z prawem, jeżeli korzyści materialne uzyskiwane z uczestnictwa w systemie pochodzą ze środków uzyskiwanych w wyniku zakupu/sprzedaży dóbr i usług po rynkowej cenie oraz o ile osoba rezygnująca z udziału w takim systemie ma prawo do odsprzedania organizatorowi systemu wszystkich kupionych (i nadających się do sprzedaży) towarów/materiałów/próbek za minimum 90% ceny ich zakupu, nabytych w ciągu 6 miesięcy od daty rezygnacji złożonej organizatorowi systemu.

• Prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym - chodzi tu o organizowanie tzw. systemów argentyńskich, zabronionych w Polsce od 3 czerwca 2004 r. (mają zakaz zawierania nowych umów - zawarte po tej dacie są nieważne; stare obowiązują na dotychczasowych zasadach), w ramach których osoby przystępujące do systemu wzajemnie się finansują (np. sprzedają mieszkania i udzielają na nie pożyczki).

 

Zakazanym czynem nieuczciwej konkurencji jest także wysyłanie imiennie wystawionych pism, noszących cechy oficjalnych przesyłek, w których informuje się odbiorców o rzekomych wygranych, a także łudzenie klientów wygraną (o ile np. kupią określony towar w konkretnej ilości czy wpłacą daną kwotę na wskazane konto).

Innym częstym, choć nienazwanym czynem nieuczciwej konkurencji jest żerowanie na cudzej renomie (nazywane pasożytnictwem) w celu uzyskania korzystnej sytuacji rynkowej. Przykładem może być wykorzystanie we własnej reklamie wizerunku lub sloganu obcej, wysoko pozycjonowanej marki (np. pojawienie się w tle hotelu Hilton).

Niedozwolone są także wybrane formy sprzedaży premiowanej (np. udzielanie nieodpłatnych premii w postaci towarów/usług innych niż przedmiot sprzedaży).

Budzącym spore kontrowersje wśród wielu przedsiębiorców jest zakazane wprowadzanie do obrotu przez sklepy dyskontowe tzw. marek własnych, w ilości przekraczającej 20%. Wątpliwości rodzi np. termin 'dyskontowy' (nie wiadomo, które sklepy można za takowe uznać).

Kiedy można zgłaszać roszczenia?

Żeby można było stwierdzić, że doszło do popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji, muszą jednocześnie zostać spełnione 3 warunki:

1. dane zachowanie musi nastąpić w toku działalności gospodarczej;

2. czyn musi być sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami (rozumianymi jako pożądane oraz właściwe moralnie i zwyczajowo zachowania przedsiębiorców w działalności gospodarczej, które są nastawione na uczciwe konkurowanie na rynku);

3. działanie musi zagrażać/naruszać gospodarczy interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

W praktyce należy poszukać związku między danym naruszeniem prawa a stosunkami rynkowymi powstałymi w wyniku tego czynu, z punktu widzenia zasad uczciwej walki konkurencyjnej.

Ustawa przewiduje tzw. odwrócony ciężar dowodu - tzn. udowodnienie prawdziwości, np. treści reklamy czy oznaczeń/informacji umieszczanych na towarach lub ich opakowaniach, spoczywa na oskarżonym.

Czyny nieuczciwej konkurencji opisane w ww. ustawie, są rozumiane według przepisów kodeksu cywilnego jako delikty, czyli czyny niedozwolone (stanowią tzw. przepisy szczególne - lex specialis - w stosunku do art. 415 i n. kc). Dlatego jeśli nie ma podstaw do zastosowania przepisów ww. ustawy (np. jeżeli czyn zajdzie poza obrotem gospodarczym, nie godzi w interesy innego przedsiębiorcy, dotyczy konsumentów), stosuje się przepisy kodeksu cywilnego (ew. inne, np. dotyczące nieuczciwych praktyk rynkowych - o tym w następnym wydaniu) jako podstawę prawną dochodzenia własnych roszczeń.

Odpowiedzialność cywilna

Przedsiębiorcy, których interes został naruszony lub chociażby zagrożony w wyniku dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, mogą dochodzić swoich roszczeń:

• majątkowych (naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na zasadach ogólnych, wpłacenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego);

• niemajątkowych (zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia ich skutków, złożenia jedno- lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i formie - co może być niezwykle kosztowne, szczególnie w przypadku ogólnopolskich, poczytnych mediów).

Instytucje reprezentujące zbiorowe interesy konsumentów lub konkurencji mają nieco węższy zakres roszczeń. Mogą występować o zasądzenie sumy pieniężnej na cel społeczny lub z roszczeniami niemajątkowymi.

O wydanie odpowiedniego zarządzenia można wystąpić do sądu, w którego okręgu znajduje się mienie pozwanego podmiotu lub w miejscu wystąpienia niedozwolonego czynu.

Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji przedawniają się po 3 latach (bieg przedawnienia liczy się osobno w stosunku do każdego naruszenia) i po 10 latach od momentu zdarzenia wyrządzającego szkodę. Dotyczy to także szkód wynikłych ze zbrodni lub występku, bez względu na to, kiedy powód dowiedział się o danym fakcie i jej sprawcy.

Odpowiedzialność karna

Ustawa przewiduje nie tylko odpowiedzialność cywilną, ale także karną za popełnione czyny nieuczciwej konkurencji. I tak:

kara aresztu lub grzywny grozi np. za brak oznaczeń towarów lub błędne oznaczenia, niepoinformowanie o ryzyku związanym z korzystaniem z danego produktu, czyny nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy, sprzedaży premiowanej, loterii promocyjnej, rozpowszechnianie nieprawdziwych informacje o swoim lub innym przedsiębiorstwie;

kara pozbawienia wolności grozi m.in. za organizowanie i kierowanie systemem sprzedaży lawinowej (od 6 miesięcy do 8 lat), prowadzenie i organizowanie systemu argentyńskiego (od 3 miesięcy do 5 lat lub - jeśli wartość zgromadzonego w ten sposób mienia jest znacząca - od 6 miesięcy do 8 lat);

• kara grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do 2 lat grozi za bezprawne wykorzystanie poufnej informacji (postrzeganej za tzw. tajemnicę przedsiębiorstwa), podobnie za produkowanie tzw. podróbek innych towarów.

Ściganie przestępstw następuje na wniosek, a wykroczeń - na żądanie pokrzywdzonego lub instytucji chroniących zbiorowe interesy przedsiębiorców lub konsumentów.

oprac. cg/ma

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Twój Biznes

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA