REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jak wykonawca zamówienia może uniknąć straty wskutek podwyżki VAT?

Tomasz  Piotrowski
Prawnik, aplikant radcowski.
Jak przedsiębiorca może uniknąć straty wskutek podwyżki VAT?
Jak przedsiębiorca może uniknąć straty wskutek podwyżki VAT?

REKLAMA

REKLAMA

1 stycznia 2011 r. weszły w życie przepisy zmieniające stawki podatku od towarów i usług (VAT). Wysokość podatku wzrosła. W związku z tymi zmianami wykonawcy zamówień publicznych mogą stracić duże pieniądze. Jakie uprawnienia przysługują w takiej sytuacji wykonawcy i zamawiającemu? Przeczytaj.

Cena brutto

Zgodnie z przepisami prawa zamówień publicznych cena w postępowaniu o udzielenie zamówienia jest ceną brutto. Wskazuje na to treść art. 2. pkt 1. ustawy Prawo zamówień publicznych, który definiuje cenę, odsyłając do ustawy o cenach. Ten drugi z kolei akt prawny wyraźnie stwierdza, że w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru lub usługi podlega obciążeniu tym podatkiem. W praktyce oznacza to, że wykonawca ma obowiązek wliczenia w oferowaną cenę podatku VAT.

REKLAMA

Cena jest elementem oferty składanej przez wykonawcę, często elementem decydującym o atrakcyjności tej oferty. Zwykle jest ona z góry ustalona, a odpowiednia kwota zostaje umieszczona w umowie o wykonanie zamówienia.

REKLAMA

W sytuacji, w której umowa o wykonanie zamówienia publicznego zawarta została przed dniem wejścia w życie regulacji podwyższających stawkę podatku VAT, a strony w umowie nie przewidziały takiego obrotu wydarzeń, to wykonawca będzie ponosił straty związane z podwyżką podatku VAT.

W umowie o wykonanie zamówienia publicznego zawartej w roku 2010 ustalono wynagrodzenie wykonawcy w wysokości 122 tysięcy złotych brutto. W wynagrodzeniu zawarty jest podatek VAT w wysokości 22 % od wysokości netto wynagrodzenia (100 tys. złotych), wynoszący 22 tysiące złotych. Strony umówiły się przy tym, że wynagrodzenie zostanie wypłacone po wykonaniu zamówienia, co ma nastąpić w roku 2011 r. - już po zmianie stawek VAT. Wykonawca będzie obowiązany wystawić fakturę opiewającą na kwotę brutto czyli 122 tysiące złotych - jak ustalono w umowie. Wystawiając fakturę - zgodnie z umową - w roku 2011, wykonawca będzie musiał także posłużyć się nową, wyższą stawką podatku VAT - 23 %. W konsekwencji, rzeczywiste wynagrodzenie netto osiągnie wysokość 99 tysięcy złotych. Wzrośnie podatek, który wykonawca będzie miał obowiązek odprowadzić, lecz nie wzrośnie ilość otrzymanych od wynajmującego pieniędzy.

Polecamy: Jak uzyskać informacje o postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Przy zamówieniach o niższej wartości, jak to podane w przykładzie, strata zasadniczo nie jest przytłaczająca. Jednakże w przypadku zamówień wartych miliony złotych, np. dotyczących robót budowlanych, negatywne skutki zmiany stawek VAT będą dla przedsiębiorców odczuwalne z całą mocą. Przy zamówieniu wartym pięć milionów złotych, strata przedsiębiorcy będzie wynosić pięćdziesiąt tysięcy, a w realiach tego typu zamówień jest to duża część należnej wykonawcy marży.

Wysokość podatków jest zmienna. Przedsiębiorcy spotykali się już z podobnym problemem. Niekorzystne dla wykonawców rozstrzygnięcie zapadło w wyroku Sądu Najwyższego z 21 lipca 2006 r. SN w tym orzeczeniu stwierdził, że podwyższenie stawek podatku od towarów i usług nie uzasadnia - bez zmiany uprzednio zawartej umowy o wykonanie zamówienia - obowiązku zamawiającego zapłaty wynagrodzenia netto powiększonego o podatek VAT według podwyższonej stawki.

Jak można się zabezpieczyć?

Urząd Zamówień Publicznych przedstawia trzy ścieżki postępowania, które mogą pozwolić uniknąć negatywnych dla przedsiębiorcy skutków zmiany podatku VAT:

  • Aneksowanie umowy

O możliwości dodania aneksu do umowy czyli dokonania zmiany jej postanowień rozstrzyga art. 144. ust. 1. ustawy Prawo zamówień publicznych. Przepis ten zakazuje wprowadzania istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz określił warunki takiej zmiany.

Zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego jest więc możliwa w dwóch przypadkach:

A. Gdy zmiany umowy nie mają istotnego charakteru w stosunku do treści oferty.

Oceny istotności będą dokonywać strony umowy. Jeżeli jednak wprowadzone zmiany okażą się być istotne (a zamawiający tego nie przewidział), zostaną one unieważnione, co może nastąpić na wniosek Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.

Nie można jednoznacznie stwierdzić, czy zmiana stawek podatku VAT narzuci konieczność wprowadzenia istotnych bądź nieistotnych zmian w umowie. To zależy od wielu czynników, z których szczególnie ważnym będzie okoliczność, czy w chwili składania ofert wykonawcy wiedzieli o planowanych zmianach w ustawodawstwie podatkowym. Jeżeli wykonawcy mogli posiadać informacje o planowanej zmianie stawek podatku, to zmiana będzie wykluczona, ponieważ ich obowiązkiem było wkalkulowanie w cenę oferty wysokości przyszłego podatku od towarów i usług. Zmiana umowy w takich okolicznościach stanowiłaby złamanie zasad uczciwej konkurencji kosztem wykonawców, którzy podali wyższe ceny, biorąc pod uwagę mające nadejść zmiany w podatkach.

Zgodnie z opinią UZP, zmiana umowy polegająca na dokonaniu zmiany wynagrodzenia wykonawcy w związku z podwyższeniem stawki podatku VAT (np. o 1%) nie prowadzi do zaburzenia równowagi ekonomicznej stron umowy na korzyść wykonawcy i w konsekwencji nie stanowi istotnej zmiany.

B. Gdy zamawiający przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o zamówieniu lub w SIWZ oraz określił warunki takiej zmiany.

Chodzi o podanie przez zamawiającego informacji, że dopuszcza on zmianę wynagrodzenia wykonawcy o kwotę wynikającą ze zmienionych stawek podatku VAT obowiązujących w dniu powstania obowiązku podatkowego w czasie trwania umowy.

  • Klauzule waloryzacyjne w umowie

Już na wstępie należy zaznaczyć, iż zastosowanie w umowie postanowień waloryzujących wynagrodzenie wykonawcy będzie możliwe, jeżeli zostało to przewidziane przez zamawiającego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

Umieszczenie w umowie o wykonanie zamówienia klauzul waloryzacyjnych polega na postanowieniu w niej, że wynagrodzenie należne wykonawcy będzie podlegać automatycznej waloryzacji (tj. ustaleniu wysokości) odpowiednio o kwotę podatku VAT, która wynika ze stawki tego podatku obowiązującej w chwili powstania obowiązku podatkowego. Oznacza to, że wysokość wynagrodzenia wykonawcy będzie ustalana każdorazowo przy uwzględnieniu aktualnej stawki podatku od towarów i usług.

Dniem powstania obowiązku podatkowego będzie dzień wystawienia przez wykonawcę faktury.

W przypadku posłużenia się klauzulą waloryzacyjną, do zmiany wysokości należnego przedsiębiorcy wynagrodzenia nie będą potrzebne żadne dodatkowe oświadczenia stron umowy. Wystarczą postanowienia umowy o wykonanie zamówienia.

Jak już zostało wyżej podkreślone, zastosowanie w umowie klauzuli waloryzacyjnej będzie możliwe tylko, gdy zamawiający przewidział taką możliwość i umieścił informację o tym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Podobnie rzecz się ma do dopuszczenia przez zamawiającego możliwości aneksowania umowy. Niestety, zamawiający raczej unikają tego typu deklaracji lub po prostu nie przewidują możliwości zmian podatku VAT.

Przyjęcie przez zamawiającego możliwości zastosowania w umowie postanowień waloryzacyjnych oznacza przyjęcie przez niego ciężaru ewentualnych zmian w przepisach podatkowych. Będzie to czynione tym bardziej niechętnie, z uwagi na fakt, iż zgodnie z przepisami prawa zamówień publicznych zamawiający ma obowiązek podać do publicznej wiadomości kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Musi to nastąpić bezpośrednio przed otwarciem ofert. Oznacza to, że zamawiający może dysponować tylko ściśle określonym budżetem.

Polecamy: Jakie są zasady udzielania zamówień publicznych?

  • Orzeczenie sądu

Przepisy prawa zamówień publicznych są uregulowaniami szczególnymi względem przepisów Kodeksu cywilnego, co oznacza, że w kwestiach nieuregulowanych w pzp stosuje się przepisy kc.

Możliwa jest zatem zmiana treści umowy w drodze orzeczenia sądu na podstawie art. 3571 kc. W myśl tego przepisu, jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy.

Przyjęte zostało, że zmiana stanu prawnego może być uważana za nadzwyczajną zmianę stosunków w rozumieniu ww. przepisu. Może to być także zmiana stawek podatkowych, co zostało potwierdzone orzeczeniem SN. Musi się z tą nadzwyczajną zmianą łączyć określone w przepisie zagrożenie interesów jednej ze stron. Przepis będzie mieć zastosowanie jedynie wtedy, gdy strony nie mogły przewidzieć zmiany stosunków. Oczywiście ocena tych wszystkich okoliczności będzie należeć do sądu orzekającego w konkretnej sprawie.

Należy śledzić zmiany w prawie

Co robić w przypadku, gdy planowane zmiany stawek podatkowych są przedsiębiorcom znane? Należy je oczywiście uwzględniać, przy ustalaniu ceny w ofercie. Jak wspomniano wyżej, w sytuacji, gdy w chwili składania ofert wiadomym było, że nastąpią zmiany w prawie podatkowym, wykonawca nie może liczyć na zmianę umowy i uniknięcie strat. Wobec tego konieczne jest uważne śledzenie planów ustawodawcy. W innych przypadkach inicjatywa leży po stronie zamawiających, bo to od ich deklaracji zależy możliwość posłużenia się klauzulami waloryzacyjnymi w umowie lub możliwość jej zmiany.

Czy zmieni się stan prawny?

Nawet przy skrupulatnym śledzeniu zmian w prawie, nie zawsze możliwe jest przewidzenie działań rządzących. Wobec tego wypada sformułować pod adresem ustawodawcy żądanie stworzenia odpowiednich mechanizmów ustawowych, które pozwalałyby na automatyczną korektę ceny w zamówieniach publicznych w przypadku wprowadzenia zmian stawek podatkowych. Byłoby to zgodne z duchem prawa UE, które wyraźnie stwierdza, że VAT jest podatkiem konsumpcyjnym i jako taki nie może obciążać przedsiębiorców. Jak na razie jednak przedsiębiorcy są zmuszeni płacić za niefrasobliwość ustawodawcy.

Polecamy: Czym cechuje się licytacja elektroniczna?

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA