REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Uznanie długu jako okoliczność przerywająca bieg terminu przedawnienia

uznanie długu a przedawnienie
uznanie długu a przedawnienie
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Co do zasady, wszelkie roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Znaczy to tyle, iż - pomimo upływu terminu przedawnienia - roszczenia te nadal pozostają wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem, jednakże po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, podnosząc właśnie zarzut przedawnienia.

REKLAMA

„Przepisy te mają też charakter dyscyplinujący strony stosunków prawnych; potencjalne zagrożenie skutkami przedawnienia ma na celu mobilizację wierzyciela, by wykonał swoje prawo podmiotowe, poprzez realizację przysługującego mu roszczenia, doprowadzając tym samym do zgodności stanu faktycznego z obowiązującym prawem.” (Adam Jedliński „Komentarz do art. 117 Kodeksu cywilnego”  [w:] „Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część Ogólna.”, WKP, 2012)

REKLAMA

Patrząc z punktu widzenia dłużnika, instytucja przedawnienia jest pożądana, a czasem wręcz zbawienna w skutkach. Z drugiej strony, patrząc z pozycji wierzyciela, przewidziane prawem terminy przedawnienia w praktyce zaskakująco szybko upływają sprawiając, iż wierzyciel staje przed nie lada ryzykiem - czy próbować dochodzić roszczenia i narażać się na zarzut przedawnienia i przegrania w procesu całości? W takich sytuacjach należy dokonać analizy przepisów z art. 123 Kodeksu cywilnego dotyczących przerwania biegu przedawnienia.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Instytucja przerwania biegu przedawnienia spełnia dwie podstawowe funkcję: po pierwsze, z chwilą zaistnienia określonych okoliczności powodujących przerwanie, termin przedawnienia przestaje upływać i dalej nie biegnie przez cały czas trwania tej okoliczności, po drugie natomiast, po ustaniu tej okoliczności termin przedawnienia biegnie od początku, w całej swej długości, tak jakby wcześniej w ogóle nie upływał.

Przerwanie biegu terminu przedawnienia ma zatem przede wszystkim skutek niweczący w stosunku do biegu tego terminu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z przepisami art. 123 k.c. przerwanie biegu terminu przedawnienia następuje:

1)  przez każdą czynność dokonaną przed właściwymi organami powołanymi do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2)  przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciw której ono przysługuje,

3)  przez wszczęcie mediacji.

REKLAMA

Okoliczność wymienioną w pkt 1) stanowi przerwanie biegu przedawnienia przez aktywność osoby, przeciwko której roszczenie przysługuje - czyli de facto przez aktywność wierzyciela, który nie czeka bezczynnie, tylko działa aktywnie i podejmuje różne kroki, w tym prawne, celem wyegzekwowania przysługujących mu należności. Jeśli zaś chodzi o okoliczność wymienioną w pkt 3) jest dosyć nowa, gdyż weszła w życie z dniem 10 grudnia 2005 r. Ponadto, okoliczność ta może wystąpić w wyniku aktywności zarówno wierzyciela jak i dłużnika.

Natomiast okoliczność wymieniona pkt 2) zależy tak naprawdę tylko i wyłącznie od działań podejmowanych przez samego dłużnika. Uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje, określane jest jako uznanie długu. Chodzi o taką „[...] aktywność dłużnika, która - z jednej strony - stanowi potwierdzenie długu, dzięki czemu powstaje dowód jego istnienia, i która - z drugiej strony - rodzi po stronie wierzyciela uzasadnione oczekiwanie na dobrowolne spełnienie świadczenia, co z kolei usprawiedliwia jego bezczynność. Jeśli w konkretnym przypadku spełnione są te warunki, wystąpienie skutku w postaci przedawnienia roszczenia byłoby krzywdzące dla wierzyciela i zdecydowanie nieetyczne.” (Małgorzata Pyziak-Szafnicka „Komentarz do art. 123 kodeksu cywilnego” [w:] „Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz.”, LEX, 2009).

Powszechne jest przekonanie, że do przerwania biegu przedawnienia wystarczy uznanie roszczenia co do zasady (np. uznanie swej odpowiedzialności za szkodę), bez konieczności uznawania go co do wysokości. (J. Ignatowicz (w:) System prawa cywilnego, t. I, s. 836).

Terminy przedawnienia roszczeń majątkowych

Według zgodnego stanowiska orzecznictwa i doktryny uznanie długu obejmuje dwie postacie uznania: uznanie właściwe i niewłaściwe.

Uznanie właściwe jest po prostu umową (jednostronnie zobowiązującą), zawartą między dłużnikiem a wierzycielem, w której to dłużnik potwierdza swe zobowiązanie. Uznanie takie nie jest wprost uregulowane w prawie polskim, jednakże jest jak najbardziej dopuszczalne w ramach swobody umów. „Stanowi pewną figurę prawną, mogącą się nałożyć na niektóre rodzaje umów, a mianowicie umowy, w których logiczną przesłanką ich teoretycznej konstrukcji, a w praktyce - warunkiem ich zawarcia, jest istnienie zobowiązania. Klasyczne przypadki to odnowienie (art. 506) i ugoda (art. 917), w których uznanie własnego długu musi stanowić punkt wyjścia dla dalszych ustaleń. Uznanie występuje też w “czystej” postaci. Jest nim m.in. uznanie powództwa, które - na tle obecnych przepisów - co do zasady wiąże sąd (art. 213 § 2 k.p.c.). Oczywiście o uznaniu roszczenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 2 można mówić tylko w przypadku powództw o świadczenie.” (Małgorzata Pyziak-Szafnicka „Komentarz do art. 123 kodeksu cywilnego” [w:] „Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz.”, LEX, 2009).

Obecnie zdaje się dominować pogląd, zgodnie z którym niewłaściwe uznanie długu jest oświadczeniem wiedzy. Jest to o tyle doniosłe, gdyż dłużnik składając oświadczenie wiedzy nie musi mieć wcale zamiaru ani nawet świadomości wywołania skutków prawnych.

Polski ustawodawca nie daje niestety przykładów okoliczności będących uznaniem roszczenia przerywających jednocześnie bieg przedawnienia.

Przedawnienie odsetek w obrocie gospodarczym

Jednakże, klasycznym przykładem uznania niewłaściwego jest prośba dłużnika o zwolnienie z długu. Co ciekawe, „[...] wola dłużnika jest bowiem skierowana wyraźnie na uwolnienie się od zobowiązania, a skutek jej wyrażenia jest przeciwny, gdyż zobowiązanie, dzięki przerwaniu biegu przedawnienia, umacnia się.” (Małgorzata Pyziak-Szafnicka „Komentarz do art. 123 kodeksu cywilnego” [w:] „Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz.”, LEX, 2009).

Powszechnie uważa się również, iż zapłata części długu, zapłata odsetek, udzielenie zabezpieczenia stanowią okoliczności przerywające bieg przedawnienia. To samo dotyczy wszelkich próśb i wniosków dłużnika skierowanych do wierzyciela o rozłożenie na raty, odroczenie terminu płatności lub zwolnienie z odsetek lub długu (por. J. Ignatowicz (w:) System prawa cywilnego, t. I, s. 836). Na podobnym stanowisku stoi Sąd Najwyższy, zgodnie z którym “zwrócenie się przez dłużnika do wierzyciela o rozłożenie należności głównej na raty i zwolnienie z obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie może stanowić uznanie roszczenia (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.) także wtedy, gdy proponowane porozumienie między stronami nie doszło do skutku”. (Wyrok SN z dnia 19 września 2002 r., II CKN 1312/00). Za niewłaściwe uznanie roszczenia uważa się również potrącenie, które choć dokonywane jest przez wierzyciela, jest również uznaniem własnego długu tego wierzyciela.

Windykacja przedawnionego długu

Ujmując rzecz z innego punktu widzenia, należy powiedzieć, że zachowanie dłużnika, oceniane według powszechnie przyjętych reguł znaczeniowych, powinno uzasadniać oczekiwanie wierzyciela na dobrowolne spełnienie świadczenia (por. P. Machnikowski (w:) Kodeks cywilny…, red. E. Gniewek, t. I, s. 428; B. Kordasiewicz (w:) System Prawa Prywatnego, t. II, s. 617).

Reasumując, bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje. Uznanie to może zostać dokonane przez wyraźnie złożenie oświadczenia woli przez dłużnika w formie jednostronnie zobowiązującej umowy (uznanie właściwe) lub przez jakąkolwiek czynność faktyczną lub zachowanie dłużnika, z którego w sposób wyraźny lub dorozumiany wynika jego świadomość bycia dłużnikiem (uznanie niewłaściwe).

Autor: Piotr Dziurla

Niniejszy wpis jest przedmiotem praw autorskich Kancelarii Prawnej Renata Urowska i Wspólnicy sp.k.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Troska i zrozumienie w kontakcie z pacjentami – klucz do profesjonalnej opieki zdrowotnej

    Empatia jest kluczowa w relacjach między personelem medycznym a pacjentami, będąc nieodzownym fundamentem wysokiej jakości opieki zdrowotnej. W obecnych czasach, gdy pacjenci mają coraz większe oczekiwania, a zmiany w medycynie są nieustanne, zdolność do empatii wyróżnia się jako jeden z głównych czynników wpływających na poziom świadczonych usług. Nawet w czasach, gdy technologie medyczne rozwijają się dynamicznie, to właśnie empatyczny kontakt między pacjentem a personelem zdrowotnym ma zasadnicze znaczenie. Umiejętność wczucia się w położenie innej osoby jest kluczowa, tworząc solidną podstawę dla profesjonalnej i skutecznej opieki nad pacjentami.

    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    REKLAMA

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    REKLAMA

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    REKLAMA