REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zatrudnienie członka zarządu na umowę o pracę utrudnia jego zwolnienie

Katarzyna Żaczkiewicz-Zborska

REKLAMA

Z kodeksu spółek handlowych trzeba wykreślić przepis pozwalający na zatrudnianie członków zarządów na podstawie umowy o pracę - uważają eksperci. Sąd Najwyższy zdecydował jednak, że umowa o pracę na czas pełnienia funkcji prezesa zarządu spółki handlowej jest umową o pracę na czas wykonywania określonej pracy.

Co oznacza wyrok SN

REKLAMA

TERESA ROMER

- Ze względu na istotę prawa pracy świadczenie pracy w ramach stosunku pracy jest uważane za optymalne pod względem ochrony prawnej osoby, która pracę wykonuje. Podstawa prawna świadczenia pracy jest pozostawiona swobodnej decyzji stron. Ta zasada dotyczy także członków zarządu spółki prawa handlowego. Nie można mówić o tendencji orzecznictwa do przyjmowania, w przypadku prezesa spółki prawa handlowego, że zawsze pełni swoją funkcję w ramach stosunku pracy. Tego rodzaju ocena prawna zależy od konkretnych okoliczności sprawy.

ANDRZEJ PATULSKI

- Nie znam uzasadnienia tego orzeczenia, ale na pierwszy rzut oka, w tej sytuacji zupełnie rozchodzi się prawo handlowe i prawo pracy. Pozycja takiego prezesa paradoksalnie będzie lepsza niż szeregowego pracownika, któremu można wypowiedzieć umowę o pracę, jeśli ma umowę na czas określony. Proszę pamiętać, że umowa na czas wykonania określonej pracy jest umową terminową, nie może zatem zakończyć się automatycznie z chwilą odwołania z funkcji. Odwołanie bowiem jest zdarzeniem przyszłym i niepewnym. Jest zatem warunkiem, a nie terminem w rozumieniu kodeksu cywilnego. Prezesowi w związku z odwołaniem mandat wygaśnie, ale na jakiej podstawie rozwiązać umowę o pracę?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

DAWID ZDEBIAK

- To orzeczenie ma jednak całkowicie odwrotny skutek. Pozbawia całkowicie ochrony tego prezesa. Wynika z niego, że z chwilą odwołania członka zarządu kończy się wykonywanie pracy i umowa automatycznie rozwiązuje się na podstawie art. 30 par. 1 pkt 5 k.p. Pracodawca może tego pracownika-prezesa odwołać i umowa się kończy. Rozwiązanie umowy na czas wykonywania określonej pracy, rozumianej w ten sposób, że wykonanie pracy następuje z chwilą odwołania, zależy wyłącznie od woli organów spółki.

ANDRZEJ PATULSKI

- Zasadniczą kwestią jest, czy konstrukcja umowy na czas wykonywania określonej pracy w ogóle pasuje do funkcji prezesa.

DAWID ZDEBIAK

- SN przyjął, że ta umowa nie musi być zawarta dla wykonania pracy wynikowej. Nie musi być zawarta na taki rodzaj wykonywanej pracy, który prowadzi do rezultatu końcowego. I to jest teza najbardziej kontrowersyjna. SN uznał, że koniec tej pracy nie zależy od rodzaju pracy, ale wynika z funkcji.

WALDEMAR GUJSKI

- Wyrok jest zaskakujący, bo zarządzanie spółką nigdy się nie kończy. Dopóki spółka trwa, trwa i praca. Innymi słowy praca polegająca na zarządzaniu nigdy nie jest wykonana. Tymczasem sąd powiedział, że prezes wykonał określoną pracę. Gdyby okazało się, że prezes był zatrudniony, aby zrestrukturyzować firmę, opracować program naprawczy - to rozumiem. Status pracowniczy członków zarządów jest statusem pozornym.

Kontrakt czy umowa o pracę

ANDRZEJ PATULSKI

- W 2007 roku wspólnie z mecenasem Grzegorzem Orłowskim zrobiliśmy badania wśród 200 odwołanych członków zarządu (w 90 proc. spółek akcyjnych, w tym giełdowych). Tylko jeden z nich był zatrudniony na umowie cywilnoprawnej o zarządzanie. W pozostałych kilkunastu przypadkach były to umowy terminowe na okres kadencji z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia, reszta to były umowy na czas nieokreślony. Przy wypowiedzeniu z umową cywilnoprawną problemu nie było, w pozostałych przypadkach osoby te, uciekając przed zwolnieniem z pracy, szły na zwolnienia lekarskie, brały urlopy na żądanie, a po nich zwolnienia lub dni wolne na opiekę nad dzieckiem. Zdarzyły się też dwa przypadki nagłego objęcia przez członka zarządu funkcji w związkach zawodowych, jeden - wyboru na senatora i jeden przypadek wyboru na posła.

WALDEMAR GUJSKI

- Do naszej kancelarii zgłosił się właśnie prezes zarządu spółki, który rozpoczął drugi miesiąc ochrony przedemerytalnej. Oznacza to, że firma będzie musiała mu płacić i nie wolno mu wypowiedzieć umowy przez 46 miesięcy. Czy na tym ma polegać ochrona prezesa zarządu? Przykładów takich są dziesiątki.

TERESA ROMER

- Przypomnijmy, że u zarania prawo pracy nazywało się prawem robotniczym czy prawem fabrycznym, i służyło przede w wszystkim ochronie najniżej usytuowanych pracowników. Stąd też pojawiła się funkcja ochronna prawa pracy. Prawo pracy ze wszystkimi jego podstawowymi zasadami ma aktualnie zastosowanie do wszystkich pracowników bez względu na ich status. W obecnym stanie prawnym, gdy wybór podstawy prawnej, na jakiej praca jest świadczona, należy do stron, a obejście prawa nie wchodzi w grę, nie ma możliwości wyeliminowania zatrudniania członków zarządów spółek prawa handlowego w oparciu o przepisy kodeksu pracy. Naruszałoby to zasadę wolności umów.

ANDRZEJPATULSKI

- Kodeks spółek handlowych stanął w pewnym rozkroku: z jednej strony przejął z kodeksu handlowego zasadę, że podstawą angażowania członków zarządu może być zarówno stosunek pracy, jak i inny stosunek cywilnoprawny, z drugiej strony wprowadził zakaz wydawania członkom zarządu poleceń przez radę nadzorczą w spółce z o.o. i akcyjnej (tu zarówno rada nadzorcza, jak i walne zgromadzeni nie może wydawać poleceń). A więc k.s.h. wyłączył element, który odróżnia stosunek pracy od umowy cywilnoprawnej, czyli podporządkowanie pracownika pracodawcy.

WALDEMAR GUJSKI

- Kodeks zachwiał w istocie konstrukcją stosunku pracy członka zarządu spółki handlowej zakazując wydawania wiążących poleceń co do prowadzenia spraw spółki.

Która umowa zabezpiecza interesy firmy

ANDRZEJ PATULSKI

- Prawo pracy nie pasuje do stosunków zatrudnieniowych członków zarządów z tego względu, że mamy do czynienia z pracownikami kluczowymi w przedsiębiorstwach. W koncepcji zarządzania zasobami ludzkimi podkreśla się, że jeżeli chodzi o top menedżerów, to bezpieczeństwo finansowe, a nie zatrudnieniowe powinno mieć pierwszeństwo. Menedżerowie posiadają bowiem aktywa rynkowe (np. know-how), które pozwalają im na negocjowanie ich pozycji prawnoorganizacyjnej. Prawo pracy pasuje do ludzi, którzy tych aktywów nie mają i ustawodawca musi im te aktywa zagwarantować.

WALDEMAR GUJSKI

- Istotą kontraktu menedżerskiego jest płacenie za wyniki. Właściciel zatrudnia menedżera nie dlatego, aby pracował on sumiennie i starannie. Nie chodzi o dyscyplinę formalną, tylko problem polega na tym, że część ryzyka, które właściciel ponosi, chce przerzucić na barki menedżera. W stosunku pracy się tego nie da zrobić, gdyż w stosunku pracy cechą charakterystyczną jest ryzyko pracodawcy. Menedżer nie dostanie wynagrodzenia, jeśli nie przewidzi zagrożenia rynkowego i firma padnie. A pracownikowi na umowie o pracę pensja się należy. Pracownik może poskarżyć się do inspekcji pracy, a menedżer nie. Menedżer nie musi dostawać wynagrodzenia miesięcznego, a pracownik musi, płaca pełni tu rolę alimentacyjną. Prawo pracy ma chronić pielęgniarkę, a nie człowieka, który zarabia 200 tys. zł miesięcznie.

ANDRZEJ PATULSKI

- Pracownik ponadto jest objęty przepisami ochronnymi, np. przy odpowiedzialności materialnej za wyrządzoną szkodę z winy nieumyślnej. Odpowiada przy tym do wysokości swego trzymiesięcznego wynagrodzenia. Członek zarządu odpowiada za pełną szkodę, bez ograniczeń.

DAWID ZDEBIAK

- Pojawiają się też na tym tle problemy proceduralne. Zdarzało się, że do sądu pracy kierowano przeciwko członkom zarządu roszczenie o odszkodowanie. Sąd pracy uznawał, że po stronie członka zarządu nie ma winy umyślnej, ale zasądzał pełne odszkodowanie, wskazując jako podstawę odpowiedni przepis k.s.h. Sąd apelacyjny wtedy stwierdzał, że jeśli orzeka się na podstawie przepisów nienależących do prawa pracy, to trzeba wydać wyrok w innym składzie i przekazywał roszczenia sądowi cywilnemu. W efekcie dochodziło do wydłużenia postępowania i pomieszania porządków kodeksowych. Na szczęście zmieniły się przepisy k.p.c.

TERESA ROMER

- Od wielu już lat występują umowy, w których zawarte są elementy prawa cywilnego i prawa pracy. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że gdy umowa ma równocześnie cechy charakterystyczne dla zatrudnienia na podstawie umowy o pracę i umów cywilnoprawnych, to w ocenie łączącego strony stosunku prawnego decydujące jest ustalenie, które z tych cech mają charakter przeważający. Nie jest możliwe wykonywanie tych samych zadań i obowiązków pracowniczych częściowo na podstawie umowy o pracę, a częściowo na podstawie umowy o dzieło czy innej umowy prawa cywilnego.

WNIOSKI

• Trzeba wyłączyć w kodeksie spółek handlowych zatrudnianie członków zarządów na podstawie umowy o pracę

albo

• Wprowadzić w kodeksie pracy specyficzną umowę dla członków zarządów, np. umowę o zarządzanie z wykreśleniem przepisów ochronnych i przerzuceniem ryzyka na menedżera, ale z zachowaniem pewnych elementów prawa pracy.

Zdjęcia Wojciech Górski

Notowała KATARZYNA ŻACZKIEWICZ-ZBORSKA

Podstawa prawna

• Wyrok Sądu Najwyższego z 25 stycznia 2007 r. (I PK 213/06).

• Art. 25, art. 114 - 122 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

• Art. 361 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

• Art. 203 par. 1, art. 370 par. 1 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Troska i zrozumienie w kontakcie z pacjentami – klucz do profesjonalnej opieki zdrowotnej
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    REKLAMA

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    REKLAMA

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    REKLAMA