REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Uproszczenia w Kodeksie spółek handlowych od 2018 r.

Uproszczenia w Kodeksie spółek handlowych w 2018 r. /shutterstock.com
Uproszczenia w Kodeksie spółek handlowych w 2018 r. /shutterstock.com
www.shutterstock.com

REKLAMA

REKLAMA

Przygotowany przez rząd projekt zmian w Kodeksie spółek handlowych zakłada m.in. uregulowanie skutków nabycia (objęcia) udziału (lub akcji) ze środków pochodzących z majątku wspólnego, w sytuacji gdy stroną czynności prawnej jest tylko jeden z małżonków, doprecyzowanie zasad reprezentacji spółki w likwidacji, a także doprecyzowanie kwestii następstwa procesowego przy podziale spółki kapitałowej. Nowe regulacje mają wejść w życie w 2018 r.

REKLAMA

Wprowadzenie zmian w Kodeksie spółek handlowych, ale także szeregu innych aktów prawnych zakłada projekt ustawy z dnia 27 września 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym.

Głównych celem projektowanych regulacji jest uproszczenie i ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Propozycja zawiera ponad 50 uproszczeń, które mają sprawić, jak zapewnia wicepremier, minister rozwoju i finansów Mateusz Morawiecki, że w kieszeniach przedsiębiorców zostanie przez 10 lat przynajmniej 3,8 mld zł. Jednym z zaproponowanych rozwiązań jest wprowadzenie kilku uproszczających zmian w Kodeksie spółek handlowych.

Proponowane zmiany zakładają:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- jednoznaczne wskazanie komu i w jaki sposób członkowie zarządu  oraz członkowie rady nadzorczej spółki kapitałowej powinni składać oświadczenie o swojej rezygnacji,

- uregulowanie skutków nabycia (objęcia) udziału (lub akcji) ze środków pochodzących z majątku wspólnego, w sytuacji gdy stroną czynności prawnej jest tylko jeden z małżonków,

- doprecyzowanie zasad reprezentacji spółki w likwidacji,

- doprecyzowanie skutków czynności prawnej dokonanej albo przez rzekomy organ osoby prawnej albo przez organ osoby prawnej, lecz z przekroczeniem umocowania,

- doprecyzowanie pojęcia „dnia dywidendy” w odniesieniu do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,

- doprecyzowanie reguł zmiany umowy spółki z o.o. w organizacji,

- określenie reguł zwrotu przez wspólników zaliczek wypłaconych w poczet dywidendy w sytuacji, w której spółka  w danym roku obrotowym poniosła stratę,

- określenie podmiotu właściwego do odwołania zgromadzenia wspólników oraz mechanizmu jego odwołania,

- doprecyzowanie kwestii następstwa procesowego przy podziale spółki kapitałowej i kwestii odpowiedzialności spółki dzielonej za jej zobowiązania po wydzieleniu,

- określenie wprost w przepisach możliwości umożliwienie powołania do zarządu spółki partnerskiej osoby niebędącej jej partnerem,

- umożliwienie pisemnego podejmowania uchwał przez udziałowców poza zgromadzeniem wspólników (tzw. „tryb obiegowy”),

- wprowadzenie elastyczniejszych zasad dysponowania agio,

- doprecyzowanie wybranych kwestii o charakterze językowo-legislacyjnym oraz usunięcie przepisów, które nie mogą znaleźć zastosowania w praktyce w odniesieniu do spółek osobowych,

- składanie pełnomocnictw na posiedzeniach organów właścicielskich spółek.

Zmiany w ustawie o rachunkowości przewidziane w tym projekcie mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

Zobacz: Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym

W Kodeksie spółek handlowych modyfikacji ulegną przepisy art. 12. Szczegółowe rozwiązania zawarte w projekcie są następujące:

- Art. 12 pkt 1 - dodanie Art. 41

REKLAMA

Dopuszczalność potwierdzania wadliwych czynności organów spółek handlowych wzbudza w obecnym stanie prawnym liczne kontrowersje zarówno w doktrynie prawa cywilnego jak i w orzecznictwie. Nierozstrzygnięta jednoznacznie pozostaje kwestia czy czynność dokonana przez osobę niebędącą organem spółki lub dokonana z przekroczeniem kompetencji organu jest nieważna z mocy prawa, czy też można ją w późniejszym czasie potwierdzić. W orzecznictwie Sądu Najwyższego prezentowane są dwa wzajemnie wykluczające się poglądy odnośnie sankcji, jaką należy zastosować do czynności prawnej dokonanej w imieniu osoby prawnej z przekroczeniem kompetencji przez organ (lub przez „fałszywego” piastuna organu). Pierwsza z nich dopuszcza odpowiednie stosowanie przepisów o czynnościach dokonanych przez pełnomocnika z przekroczeniem zakresu umocowania, „fałszywego” pełnomocnika (art. 103 KC), druga zakłada bezwzględną nieważność takich czynności.[1]

Stan niepewności prawnej wywołany niejednolitą linią orzeczniczą w ww. zakresie jest jedną z największych i najcięższych do przezwyciężenia barier z jakimi borykają się przedsiębiorcy w toku prowadzenia działalności gospodarczej. Mnogość orzeczeń w przedmiotowej kwestii ilustruje skalę problemu z jakim mierzą się przedsiębiorcy, przy czym praktyka obrotu wskazuje na  potrzebę sanacji wadliwych czynności prawnych dokonanych przez organ spółki („fałszywy” organ). Owa wadliwość może mieć swoje źródło np. w zmniejszeniu składu organu poniżej ustawowego lub statutowego minimum, wygaśnięciu mandatu zarządu lub części jego członków spowodowanego niejasnością ustawy lub umowy (statutu). W sytuacji gdy dana czynność jest uzasadniona gospodarczo i nie stoi w sprzeczność do uregulowań wynikających z ustaw szczególnych, jej potwierdzenie jest równie uzasadnione jak w razie przekroczenia kompetencji lub działania bez umocowania przez pełnomocnika[2], szczególnie w sytuacji gdy spółce jak i jej kontrahentowi zależy na utrzymaniu czynności prawnej w mocy. Słusznie podnosi się, że funkcjonalnie brak jest uzasadnienia dla różnicowania konsekwencji prawnej dokonania wadliwej czynności przez pełnomocnika („fałszywego” pełnomocnika) i organ osoby prawnej („fałszywy” organ), bowiem obydwie instytucje pełnią bardzo podobną funkcję.

Celem przepisu, w zaproponowanym brzmieniu, jest jednoznaczne umożliwienie potwierdzania czynności dokonanych przez organ spółki z przekroczeniem zakresu umocowania („fałszywy” organ), odwołując się w tym zakresie do przepisów umożliwiających potwierdzanie czynności przez pełnomocnika działającego poza zakresem umocowania („fałszywego” pełnomocnika). W ocenie projektodawcy, zaproponowane rozwiązanie przyczyni się do poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej, m.in. poprzez usunięcie wątpliwości interpretacyjnych wpływających na proces decyzyjny przedsiębiorcy oraz pozwoli uniknąć wielu sporów sądowych.

Wprowadzana przedmiotowym przepisem regulacja nie stoi przy tym w sprzeczności z normą wynikającą z art. 17 KSH. Art. 41,w proponowanym brzmieniu, wprowadza ogólną zasadę, która doznaje ograniczenia w szczególnym przypadku, jakim jest sankcja nieważności czynności prawnej w przypadku gdy organ nie uzyskał na nią wymaganej ustawą zgody innego organu spółki. Odmienna wykładnia tych dwóch przepisów doprowadziłaby do nieuprawnionego pominięcia normy wynikającej z art. 17 KSH, co w żadnej mierze nie jest celem wprowadzanej regulacji.

- Art. 12 pkt 2 i 4 - uchylenie  w art. 251 § 2 oraz w art. 109  § 2

Proponowana zmiana ma na celu wyeliminowanie zbędnego (logicznie sprzecznego) przepisu, bowiem nie ma on w praktyce obrotu zastosowania. Spółka osobowa uzyskuje zdolność prawną dopiero w momencie wpisu do rejestru przedsiębiorców, dlatego też nie jest prawnie dopuszczalne działanie w jej imieniu po zawiązaniu a przed wpisem do rejestru.

- Art. 12 pkt 3 - dodanie w art. 97 § 3

W obecnym stanie prawnym powstają wątpliwości, czy w skład zarządu spółki partnerskiej mogą wchodzić, oprócz partnerów, także osoby trzecie. Proponowane rozwiązanie ma na celu jednoznaczne wskazanie, że w skład zarządu spółki partnerskiej mogą wchodzić także osoby trzecie. Rozwiązanie to ma na celu zapewnienie efektywnej organizacji prac spółki oraz jej reprezentacji na zewnątrz, bez konieczności ciągłego angażowania w sprawy spółki partnerów, zajmujących się przede wszystkim działalnością zawodową. Niemniej, mając na uwadze osobowy charakter spółki partnerskiej zasadne jest, by w zarządzie spółki był co najmniej jeden partner.

- Art. 12 pkt 5 - uchylenie w art. 149 § 1

W obecnym stanie prawnym, wobec braku właściwych postanowień w statucie spółki, komplementariusz może zostać „uwięziony” w spółce, co stanowi w ocenie projektodawcy zbyt restrykcyjne ograniczenie jego swobody. Przepis w proponowanym brzmieniu ma na celu sformułowania ustawowego uprawnienia komplementariusza do wypowiedzenie umowy spółki lub wystąpienia z niej, na zasadach ogólnych.

- Art. 12 pkt 6 i 7 – zmiana art. 154 oraz dodanie art. 1541

REKLAMA

W obecnym stanie prawnym, w razie obejmowania udziałów po cenie wyżej niż nominalna, wspólnicy muszą dokonać przelewu nadwyżki na kapitał zapasowy. Jest to uregulowanie zbyt restrykcyjne. Podwyższanie kapitału zakładowego ma stanowić mechanizm finansowania spółki, co nie jest wykonalne, gdy ustawowo wprowadza się obowiązek przeznaczania nadwyżki na kapitał zapasowy. Pojęcie kapitału rezerwowego zostało zdefiniowane w uregulowaniach dotyczących spółki akcyjnej (mimo że jest używane również w przepisach dot. sp. z o.o. – m.in.  art. 191, 192, 233, 260 KSH). Zgodnie z art. 396 § 4 KSH jego utworzenie przez spółkę akcyjną jest fakultatywne, środki na nim gromadzone mogą być przeznaczone na dowolny cel, przy czym o ich użyciu decyduje walne zgromadzenie.

Przepisy w zaproponowanym brzmieniu nawiązują do regulacji przyjętej dla spółek akcyjnych w zakresie definicji kapitału rezerwowego i trybu korzystania z niego. Celem projektodawcy jest „uwolnienie” agio, poprzez dopuszczenie do korzystania przez spółkę z nadwyżki pieniężnej, a nie „zamrożenie” jej w kapitale zapasowym. Realizację ww. celu ma zapewnić umożliwienie (odmiennie niż jest to uregulowane w spółce akcyjnej) zawarcia w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mechanizmu polegającego na scedowaniu uprawnienia do użycia kapitału rezerwowego ze zgromadzenia wspólników np. na zarząd lub na radę nadzorczą. Jednocześnie proponowana regulacja zapewnia wspólnikom spółek z o.o. daleko idącą elastyczność. Zastosowanie spójnika „lub” w proponowanym art. 154 § 3 umożliwia jednoczesne zagospodarowanie części nadwyżki na podwyższenie kapitału zakładowego, części na wpłatę na kapitał rezerwowy, a części na wpłatę na kapitał zapasowy (wedle uznania właścicieli spółki).

Skutkiem wprowadzenia przedmiotowego przepisu będzie zwiększenie możliwości rozwoju spółki oraz inwestycji w jej dalszą działalność, wskutek „uwolnienia” kapitału.

- Art. 12 pkt 8 - dodanie w art. 161 § 4

W praktyce obrotu gospodarczego powstają wątpliwości, w jakiej formie powinna zostać dokonana zmiany umowy spółki z o.o. w organizacji. Zaproponowany przepis ma jednoznacznie unormować przedmiotową kwestię, bowiem sposób i forma zmiany umowy spółki z o.o. w organizacji jest zagadnieniem niezwykle ważnym w toku prowadzenie działalności spółki w jej wczesnej fazie. Przepis w proponowanym kształcie oparty jest na rozwiązaniu wskazanym w postanowieniu SN z dnia 25 lutego 2009 r., sygn. II CSK 489/08. Zmiana umowy spółki w organizacji powinna nastąpić w drodze zmiany samej umowy wspólników. Uzasadniając konieczność zachowania umownego trybu zmiany umowy spółki, wskazuje się, że zmiana ta może wpłynąć w istotny sposób na pozycję wspólnika w spółce, może ona dotyczyć min. jego udziału w kapitale zakładowym, udziale w zyskach i innych prawach majątkowych, może też zmienić cel, jaki wspólnicy zobowiązali się realizować, zawierając umowę spółki. Względy te przesądzają o tym, że zmiana umowy spółki przed rejestracją wymaga jednomyślności wszystkich wspólników, a zatem powinna być dokonana według ogólnych reguł KC przewidzianych dla zmiany umowy. Proponowany przepis ma charakter szczególny, wyłączając w regulowanym zakresie stosowanie art. 255 § 1 w zw. z art. 11 § 2 KSH.

- Art. 12 pkt 9 i 18 - dodanie w art. 1831§ 2 oraz 3321 § 2

Skutki prawne nabycia udziałów przez jednego z małżonków dokonane w zamian za składniki z majątku wspólnego są przedmiotem kontrowersji w literaturze i orzecznictwie. W obecnym stanie prawnym wobec treści art. 31 § 1 KRO, powinny one wchodzić do majątku wspólnego a prawa z nich powinny być wykonywane przez małżonków wspólnie. Niemniej, Sąd Najwyższy w swoich rozstrzygnięciach prezentuje kilka odmiennych stanowisk w przedmiotowej kwestii.

 W postanowieniu z dnia 3 grudnia 2009 r., sygn. II CSK 273/09,[3] skład orzekający stanął na stanowisku, że w przypadku nabycia udziałów za środki pochodzące z majątku wspólnego małżonków, wchodzą one w skład tego majątku, a wspólnikiem staje się tylko małżonek będący stroną czynności prowadzącej do nabycia udziałów. W ocenie Sądu Najwyższego, gdy czynność prawna została dokonana przez jednego z małżonków, stroną tej czynności jest tylko ten małżonek, który złożył oświadczenie woli kreujące (w przypadku nabycia pochodnego akcji) lub współkształtujące (w przypadku złożenia o objęciu akcji przy zakładaniu spółki lub podwyższeniu kapitału zakładowego) dany stosunek prawny.

W wyroku z dnia 5 października 2005 r., IV CK 99/05, SN stanął na stanowisku, że udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, nabyty przez jednego z małżonków ze środków z majątku wspólnego, może stać się składnikiem tego majątku, gdy małżonkowie tak postanowili.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

W wyroku z dnia 21 stycznia 2009 r., II CSK 446/08, skład orzekający SN uznał, że akcje nabyte przez małżonka ze środków pochodzących z majątku wspólnego wchodzą w skład tego majątku, a akcjonariuszem staje się tylko małżonek uczestniczący w czynności ich nabycia. Podkreślił, że za dopuszczalnością koncepcji rozdzielenia sfery zewnętrznej, czyli stosunków pomiędzy akcjonariuszem a spółką, oraz sfery wewnętrznej pomiędzy współmałżonkami przemawiają zmiany kodeksu spółek handlowych wprowadzone ustawą z dnia 23 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, polegające na wprowadzeniu nowych przepisów art. 1831 oraz 3321 KSH.

Konsekwencją przyjęcia rozwiązań proponowanych w ww. wyrokach jest „rozszczepienie” udziału/akcji, bowiem prawa majątkowe (w wypadku nabycia go za środki pochodzące z majątku wspólnego) przysługują obydwu małżonkom, natomiast prawa korporacyjne tylko jednemu z nich. Taka wykładania stoi w sprzeczności z zasadą, że udział jako prawo podmiotowe stanowi nierozerwalną całość. Pogląd ten jest szeroko akceptowany w doktrynie i został wyrażony w innych wyrokach SN[4].

Celem projektowanej regulacji jest jednoznaczne uregulowanie kwestii, który z małżonków jest wspólnikiem, w sytuacji gdy wkład za udział pochodzi ze środków objętych wspólnością, a umowa spółki zawiera ograniczenia w tym przedmiocie.

Regułą jest, że udziały w spółce nabywa/obejmuje jedna osoba, nawiązując w ten sposób stosunek członkostwa ze spółką. Wyłom od tej zasady wprowadza art. 31 § 1 KRO. Niemniej, skład osobowy wspólników jest istotny dla istnienia i funkcjonowania spółki. Poprzez wykonywania praw korporacyjnych i majątkowych wspólnicy decydują o kształcie prowadzonej działalności, dlatego też należy skutecznie umożliwić wykonywanie praw i obowiązków udziałowych jednemu z małżonków. Ze względu na ww. zależność, przedmiotowa kwestia powinna być uregulowana w sposób szczególny. Wprowadzana norma ma umożliwić wejście do spółki tylko jednemu małżonkowi, przy jednoczesnym zapewnieniu wyrównania uszczerbku w majątku wspólnym, wywołanego finansowaniem udziału z majątku wspólnego (w sytuacji gdy umowa spółki zawiera postanowienie wyłączające możliwość wstąpienia małżonka wspólnika do spółki). Jak podnoszono w piśmiennictwie, dotychczasowe uregulowanie pozwalało na swoiste „wywłaszczenie” małżonka wspólnika, nie przyznając mu prawa do spłaty, tak jak umożliwia to art. 183 KSH[5]. Przedmiotowy przepis formułuje roszczenie o kompensację uszczerbku względem majątku wspólnego. Jego przedawnienie podlega regułom ogólnym. Niemniej, dopiero spłata drugiego małżonka będzie skutkowała przeniesieniem udziałów do majątku osobistego małżonka zobowiązanego do spłaty.

_________________

[1] Zob. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 12 maja 2000 r., V CKN 1029/00, i z dnia 5 lipca 2007 r., II CSK 162/07, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2001 r., III CZP 55/01, wyroki z dnia 12 grudnia 1996 r., I CKN 22/96; z dnia 26 czerwca 1997 r., I CKN 130/97; z dnia 15 lutego 2002 r., III CKN 494/00; z dnia 14 stycznia 2004 r., I CK 54/03; z dnia 8 października 2004 r., V CK 76/04; z dnia 22 lipca 1998 r., I PKN 223/98 oraz uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 14 września 2007 r., III CZP 31/07).

[2] S. Sołtysiński, Glosa do uchwały SN z dnia 14 września 2007 r., III CZP 31/07, OSP 2008/5/56.

[3]  Zob. także postanowienie SN z dnia 31 stycznia 2013 r., sygn. II CSK 349/12, LEX/el.

[4] Zob. m.in. w wyroki SN z dnia 19 stycznia 2011 r., sygn. V CSK 223/10, oraz z dnia 21 stycznia 2005 r., sygn. I CK 528/04, LEX/el.

[5] A. Szumański, Status prawny małżonka wspólnika w spółce kapitałowej w sytuacji, gdy objęcie albo nabycie praw  udziałowych w spółce jest finansowane z majątku wspólnego małżonków, dodatek Monitor Prawniczy 7/2015.


- Art. 12 pkt 10 - zmiana art. 193 § 4

Treść art. 193 § 4 KSH w obecnym brzmieniu budzi wątpliwości co do terminu, w jakim zysk przeznaczony do podziału powinien zostać wypłacony wspólnikom. Przepis nie zawiera ograniczenia czasowego – brak jest wskazania jaki dzień powinien stanowić ostatni dzień wypłaty dywidendy. Brak też regulacji na wypadek, gdy ani wspólnicy ani zarząd nie podejmą decyzji o faktycznej wypłacie dywidendy zatwierdzonej do wypłaty.

Wobec powyższych wątpliwości, na tle prawa podatkowego w praktyce funkcjonuje następujący pogląd. W przypadku określenia w uchwale wspólników daty wypłaty zysku, niezależnie na jak odległy dzień została ona wskazana, za dzień wymagalności roszczenia o wypłatę dywidendy należy uznać datę podjęcia uchwały. Zaakceptowanie takiego stanowiska na tle prawa cywilnego, w tym prawa spółek, nie wydaje się być dopuszczalne. Wspólnicy bowiem wraz z podjęciem uchwały zwyczajnego walnego zgromadzenia o przeznaczeniu zysku do podziału nabywają roszczenie o wypłatę dywidendy.

Jednoznaczne określenie terminu, w którym zarząd musi dokonać wypłaty, uniemożliwi zbyt dalekie odkładanie wypłaty w przyszłość. Ani wspólnicy ani zarząd nie powinni mieć bowiem kompetencji do uniemożliwienia realizacji roszczenia o wypłatę dywidendy poprzez niepodejmowanie uchwały określającej dzień jej wypłaty.

Proponowana regulacja pozostawia pewną swobodę uregulowania przedmiotowej kwestii wspólnikom, a w drugiej kolejności – zarządowi, przy jednoczesnym zapewnieniu wspólnikom aktualizacji roszczenia o wypłatę dywidendy.

- Art. 12 pkt 11 - dodanie w art. 195 § 11

Przepis art. 195 w obecnym brzmieniu nie reguluje wprost skutków prawnych wypłacenia zaliczki na poczet dywidendy w sytuacji gdy po zakończeniu roku obrotowego spółka odnotowała stratę albo osiągnęła zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek. O ile wypłata zaliczek została dokonana zgodnie z postanowieniami umowy oraz zgodnie z wymaganiami z art. 194 i 195 KSH, nie można żądać zwrotu wypłaconych wspólnikom świadczeń na podstawie art. 198 KSH. Na gruncie obowiązującego stanu prawnego, brak jednoznacznej podstawy do żądania przez spółkę „uzupełnienia” funduszy. Poprzez wprowadzenie niniejszego uregulowania, wyposaża się spółkę w możliwość żądania zwrotu zaliczki, gdy spółka odnotowała stratę, bądź zysk mniejszy niż pierwotnie przewidywano.

- Art. 12 pkt 12 i 19 - dodanie w art. 202 § 2 oraz art. 369 § 7

Zaproponowana zmiana stanowi rozstrzygnięcie toczącego się w doktrynie i orzecznictwie sporu  o adresata oświadczenia o rezygnacji członka zarządu spółki kapitałowej. Częściowe rozwiązanie tego problemu zostało wskazane przez SN w uchwale z 31 marca 2016 r., sygn. III CZP 89/15. Omawiany projekt legislacyjny polega na implementowaniu ww. rozwiązania do ustawy oraz na jego dopasowaniu do potrzeb obrotu gospodarczego. Szczególnego uregulowania wymaga procedura składania oświadczeń o rezygnacji przez jedynego członka zarządu lub wszystkich członków zarządu jednocześnie. Zaproponowana w tym zakresie przez SN wykładnia budzi istotne problemy praktyczne.

Zasadnicze rozstrzygnięcie zawarte w ww. uchwale SN jest następujące. Skład orzekający wskazał, że rezygnacja jest jednostronnym oświadczeniem członka zarządu. Wobec czego nie istnieje norma prawna, która nakazywałaby przyjęcie oświadczenia członka organu osoby prawnej w tej materii przez spółkę w jakiś konkretny sposób. Prowadzi to do wniosku, że zgodnie z art. 205 § 2 i 373 § 2 KSH, członek zarządu spółki kapitałowej składa rezygnację (z wyjątkiem przewidzianym w art. 210 § 2 i art. 379 § 2 KSH dotyczącym spółek jednoosobowych), spółce. Rozstrzygnięcie w tym zakresie jest słuszne. Zaproponowana wykładania rodzi jednak problemy praktyczne, w sytuacji gdy rezygnację składa jedyny członek zarządu, bądź wszyscy członkowie zarządu jednocześnie. Zdaniem SN nie ma przeszkód by „wykonywanie reprezentacji biernej spółki w przypadkach złożonego na piśmie lub w postaci elektronicznej oświadczenia o rezygnacji z funkcji jedynego członka zarządu lub wszystkich członków zarządu, rezygnujących jednocześnie, przez samego tego członka zarządu, który złożył rezygnację[6]. Taka interpretacja obowiązujących przepisów, prowadzić może do pozostawienie spółki bez organu zarządzającego, co z oczywistych względów może skutkować poniesieniem przez spółkę szkody.

Rozwiązanie zaproponowane przez SN należy uzupełnić o obowiązek powiadomienia sądu rejestrowego o złożonej rezygnacji przez jedynego członka zarządu (lub wszystkich członków zarządu jednocześnie). Jego celem jest rozwiązanie kilku kwestii – ma zapobiec istnieniu osoby prawnej bez organów właściwych do jej reprezentowania/przyjmowania oświadczeń oraz sytuacji „uwięzienia” członka organu w spółce, jak również ma zabezpieczyć interesy spółki (bowiem niewykonanie tego obowiązku może stanowić podstawę odpowiedzialności deliktowej członka zarządu za wyrządzoną szkodę).

- Art. 12 pkt 14 - uchylenie w art. 231 § 4

Zgodnie z art. 227 § 1, uchwały wspólników podejmowane są na zgromadzeniu wspólników. Paragraf 2 przedmiotowego artykułu wskazuje, że uchwały wspólników mogą być podjęte poza zgromadzeniem, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne (tzw. „tryb obiegowy”). W realiach obrotu gospodarczego ten wyjątek stał się regułą, co znacznie upraszcza funkcjonowanie spółek z o.o. Niemniej jednak, zgodnie z treścią art. 231 § 4, niemożliwe jest  przegłosowanie w trybie obiegowym uchwał, które powinny być podjęte na zwyczajnym zgromadzeniu (zgodnie z art. 231 § 2 KSH przedmiotem uchwał podejmowanych przez zwyczajne zgromadzenie wspólników jest: rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarządu oraz sprawozdania finansowego, podział zysku albo pokrycie straty, udzielenie absolutorium). Stanowi to praktyczne utrudnienie dla przedsiębiorców, które nie odnajduje żadnego praktycznego uzasadnienia. Skorzystanie z trybu obiegowego (pisemnego) wymaga zgody wszystkich wspólników i to bez względu na udział w kapitale, jaki na nich przypada. Oznacza to, że choćby nawet jeden wspólnik uznał, że podjęcie konkretnej decyzji wymaga dyskusji podczas zgromadzenia bądź z innego względu nie nadaje się do trybu obiegowego, wówczas taka sprawa zostanie rozstrzygnięta podczas zgromadzenia. W ocenie projektodawcy jest to wystarczający mechanizm zabezpieczający interesy wszystkich udziałowców.

- Art. 12 pkt 15 - dodanie w art. 235 § 4

Brak przepisu jednoznacznie wskazującego kto jest uprawniony do odwołania zwołanego zgromadzenia wspólników rodzi w tym zakresie spory korporacyjne. W doktrynie przyjmuje się, że zgromadzenia wspólników mogą być odwoływane, brak natomiast zgody co do mechanizmu prawnego takiego odwołania. Zgodnie z jednym ze stanowisk, odwołanie zgromadzenia może zostać dokonane tylko przez podmiot, który je zwołał, a dodatkowo musi on dokonać tego w takim samym trybie jak wcześnie zwołał zgromadzenie. Według innego, bardziej restrykcyjnego stanowiska, zwołanie zgromadzenia przez spółkę stanowi złożenie przez nią oświadczenia woli. Oświadczenie woli może zostać odwołane tylko w trybie uregulowanym w art. 61 zdanie drugie KC. Odwołanie powinno więc po pierwsze dotrzeć do adresata jednocześnie lub wcześniej od oświadczenia o zwołaniu zgromadzenia, a drugie odwołanie jest możliwe jedynie za zgodą adresata, jeżeli dotarło już do niego oświadczenie o zwołaniu zgromadzenia.

Proponowane przez projektodawcę rozwiązanie wyżej opisanego problemu jest zgodne ze stanowiskiem zajętym w tej kwestii przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 kwietnia 2009 r., sygn. II CSK 604/08. Umożliwienie odwołania zgromadzenia wspólników przez organ, który je zwołał zapobiegnie potencjalnemu zagrożeniu, że zarząd odwoływałby zgromadzenia zwołane przez wspólników mniejszościowych i vice – versa.

- Art. 12 pkt 16 i 21 – zmiana art. 243  §  2 art. 421 § 3

W obecnym brzmieniu powyższe przepisy wprowadzają wymóg, by pełnomocnik udziałowca albo akcjonariusza przekazywał do księgi protokołów oryginał swojego pełnomocnictwa. W praktyce najczęściej tego typu pełnomocnictwa istnieją w jednym egzemplarzu, a pełnomocnik korzysta z nich więcej niż raz. W związku z tym w omawianym zakresie przepisy KSH są martwe, bo pełnomocnicy przekazują do księgi protokołów co najwyżej kopie swoich pełnomocnictw. Mając na uwadze, że ww. przepis w obowiązującym brzmieniu nie ma zastosowania  w praktyce, zniesienie obligatoryjnego dołączania oryginału dokumentu pełnomocnictwa do księgi protokołów wydaje się zasady i nie wpłynie negatywnie na bezpieczeństwo obrotu.

- Art. 12 pkt 17 i 22 – dodanie w art. 277 § 4 oraz w art. 462  § 11

Wypowiedzi doktryny, dotyczące sposobu reprezentacji spółki w likwidacji pozostają niejednolite – obecnie funkcjonują w tym zakresie cztery odmienne zapatrywania. Reprezentanci pierwszego z poglądów wskazują że to sąd, który ustanawia likwidatorów dla spółki określa jednocześnie to, w jaki sposób będą oni spółkę reprezentować[7]. Według innej koncepcji „sposób reprezentacji spółki przez jej likwidatorów jest z reguły podany w statucie spółki, w razie braku regulacji w statucie konieczne jest określenie zasad reprezentacji w uchwale o rozwiązaniu spółki"[8]. Według trzeciej koncepcji, sposób reprezentowania spółki z o.o. w likwidacji przez likwidatorów został uregulowany ustawowo - obowiązują tu reguły tożsame z tymi, które rządzą reprezentacją spółki przez zarząd, o czym przesądza norma odsyłająca, zawarta w art. 466 KSH[9] (w art. 280 KSH w odniesieniu do spółki z o.o.). Ostatnie stanowisko jednoznacznie neguje kompetencję sądu ustanawiającego likwidatorów do określenia sposobu wykonywania przez nich reprezentacji spółki, „bezwzględnie obowiązują tu bowiem reguły przewidziane w umowie spółki bądź wskazane w art. 205 § 1 w zw. z art. 280 KSH[10].

Brak jednoznacznego uregulowania tej kwestii przez ustawodawcę, nie ułatwia rozstrzygnięcia przedmiotowego problemu prawnego. W ocenie projektodawcy zaproponowane rozwiązanie rozwieje pojawiające się w doktrynie i praktyce prawa wątpliwości. Pozwoli ono na swobodne kształtowanie zasad reprezentacji w postępowaniu likwidacyjnym wspólnikom.

- Art. 12 pkt 13 i 20 - dodanie w art. 216 § 11 oraz w art. 386 § 11

W dotychczasowym orzecznictwie wskazywano, że członek rady nadzorczej swoje oświadczenie powinien składać organowi który go powołał (wyrok z dnia 24 maja 2013 r., sygn. V CSK 313/12), co budziło kontrowersje w praktyce obrotu. Odmienne rozwiązanie kwestii składania oświadczeń woli spółce przez członków jej organów zaproponował SN w uchwale z 31 marca 2016 r. sygn. III CZP 89/15, przy czym centralnym przedmiotem rozważań zawartych w przedmiotowej uchwale jest kwestia składania oświadczeń o rezygnacji spółce przez członków zarządu. Uwzględniając treść uchwały SN z dnia 31 marca 2016 sygn. III CZP 89/15, należy spójnie uregulować kwestię składania oświadczeń woli spółce zarówno przecz członków zarządu jak i członków rady nadzorczej. W ocenie projektodawcy zasadnym będzie jednoznaczne wskazanie, że członek rady nadzorczej składa swoje oświadczenie o rezygnacji, stosownie do uregulowania wynikającego z art. 205 § 2 KSH.

- Art. 12 pkt 23 - dodanie w art. 531 § 21

Na gruncie przedmiotowego przepisu wykształciły się dwie wzajemnie wykluczające się linie orzecznicze dotyczące możliwości wstąpienia spółki nowopowstałej w miejsce spółki dzielonej, w sytuacji gdy spółka nowopowstała przejęła składnik majątku, który jest przedmiotem toczącego się sporu. Zgodnie z linią orzeczniczą prezentowaną przez Sąd Najwyższy min. w  uchwale z dnia 8 grudnia 2016 r., sygn. III CZP 85/16. Spółka kapitałowa, która w toku procesu nabyła, w wyniku podziału przez wydzielenie, część majątku spółki dzielonej, wstępuje do procesu o prawo objęte wydzielonym majątkiem w miejsce spółki dzielonej bez potrzeby uzyskania zgody przeciwnika procesowego. Odmienne stanowisko wyrażono m.in. w wyroku SN z dnia 11 lutego 2016 r., sygn. V CSK 344/15, zgodnie z którym sukcesja spółki przy podziale przez wydzielenie nie obejmuje następstwa procesowego. W ocenie projektodawcy przedmiotowa rozbieżność stworzyła barierę dla przedsiębiorców mających w planach wydzielenie spółki, wobec czego zaistniała potrzeba jednoznacznego doprecyzowania przedmiotowej kwestii. Zaproponowane rozwiązanie zapewni spółce wydzielonej możliwość wykonywania praw procesowych wobec należącego do niej składnika majątkowego, bez konieczności uzyskiwania zgody przeciwnika procesowego.

- Art. 12 pkt 24 – zmiana art. 546 § 1

Artykuł 546 § 1 KSH expressis verbis przesądza jedynie o odpowiedzialności za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej. Wątpliwości co do zakresu odpowiedzialności powstają, gdy podział następuje przez wydzielenie jednej tylko spółki czy przeniesienie składników majątkowych na jedną spółkę przejmującą. W takim wypadku za zobowiązania przypisane konkretnej spółce przejmującej lub nowo utworzonej odpowiada tylko ta spółka, na którą przeniesiono składniki majątkowe spółki dzielonej, jako jedyna. W literaturze przedmiotu dominuje pogląd, że literalna interpretacja art. 546 § 1 w dotychczasowym brzmieniu prowadzi do naruszenia interesów wierzycieli spółki dzielonej. W ocenie projektodawcy stworzenie podstawy prawnej do związania solidarną odpowiedzialnością za zobowiązania także spółkę dzieloną przyczyni się do skuteczniejszego zabezpieczenia interesów wierzycieli.

- Art. 12 pkt 25 – zmiana art. 571

Proponowana zmiana ma doprowadzić do usunięcia omyłki. Odwołanie się w treści przepisu do 2/3 sumy komandytowej jest błędne, bowiem konsekwencją wielości komandytariuszy jest wielość różnych  sum komandytowych. W ocenie projektodawcy, dopiero zgoda na przekształcenie spółki komandytariuszy reprezentujących łącznie ww. ułamek wszystkich sum komandytowych powinna wpływać na decyzję o przekształceniu spółki.

_________________

[6] Zob. uchwałę SN z 31 marca 2016 r., sygn. III CZP 89/15, LEX/el.

[7] R. Kowalkowski [w:] Koźma, Ożóg, Komentarz KSH, 2012, s. 1038, Nb 10; Kidyba, Komentarz KSH, t. II, 2013, s. 986–987, Nb 4 i 5. Zbliżone stanowisko - J. Frąckowiak [w:] Pyzioł, Komentarz KSH, 2008, s. 977.

[8] A. Szajkowski, M. Tarska, [w:] Sołtysiński, Szajkowski, Szumański, Szwaja, Komentarz KSH, t. IV, 2009, s. 42–43.

[9] J. Frąckowiak, [w:] Pyzioł, Komentarz KSH, 2008, s. 979.

[10] Pabis, Spółka z o.o., 2006, s. 570, Nb 7, podobnie J. Bieniak [w:] Bieniak i in., Komentarz KSH, 2012, s. 1331.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA