REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ocena okresowa pracownika - zalety i wady

Marcin Szakiewicz
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Oceny pracownicze są obecnie w zakładach pracy standardem. Zdarzają się sytuacje, że źle przeprowadzona ocena przynosi szkodę zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy.

Na wstępie należy zaznaczyć brak przepisów, które regulowałyby kompleksowo procedurę okresowych ocen pracowników. Nie ma również przepisów o charakterze powszechnie obowiązującym, które określałyby częstotliwość takich ocen ani też sposobu ich prowadzenia. Należy jednak podkreślić, że takie przepisy występują w pragmatykach zawodowych, takich jak: ustawa o pracownikach samorządowych, ustawa o urzędnikach państwowych, Karta Nauczyciela, ustawa o szkolnictwie wyższym itp.

REKLAMA

W związku z tym pracodawcy oceniają pracowników w sytuacjach, gdy jest to konieczne. Oceny dokonuje się zazwyczaj w trakcie zatrudnienia, np. przy awansowaniu, premiowaniu czy karaniu pracownika, ale także w związku ze zmianą treści stosunku pracy lub jego rozwiązaniem. Z powyższego wynika również, że pracownik może być oceniany dość często, np. co kwartał, co rok, co 2 lata.

Kryteria oceny

Ocena bardzo często ma wpływ na trwałość zatrudnienia lub na wynagrodzenie pracownika. Z uwagi na to Kodeks pracy odnosi się do niej, ale jedynie przez nałożenie na pracodawcę obowiązku stosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny samych pracowników oraz wyników ich pracy. Nierzadko obowiązek ten jest trudny w realizacji, ponieważ oceniający mogą być za bardzo subiektywni albo za bardzo obiektywni. Pracodawca na podstawie przepisów zobowiązany jest zatem, aby w procesie oceniania kierować się obiektywnymi kryteriami, a nie jakimikolwiek osobistymi sympatiami bądź antypatiami. Co więcej kryteria te powinny być mierzalne, transparentne i znane pracownikowi.

Oceniając pracowników, pracodawca powinien uwzględnić m.in.:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• stosunek do pracy,

• wywiązywanie się z powierzonych obowiązków służbowych,

• wykonywanie poleceń przełożonych,

• sposób zachowania wobec współpracowników i przełożonych,

• posiadane kwalifikacje i umiejętności.

REKLAMA

Pracownik powinien być oceniany jedynie z punktu widzenia postawionych przed nim wymagań i obowiązków. Przedmiotem oceniania nie mogą być natomiast np. nieznane oczekiwania pracodawcy, o których pracownik nie wie, zawierając umowę o pracę, i o których pracodawca nie informuje go w czasie trwania stosunku pracy.

Prawidłowo i rzetelnie przeprowadzona okresowa ocena pracownika umożliwia zweryfikowanie, czy praca poszczególnych pracowników posiada jednakową wartość, czy też znacząco różni się od siebie. Stąd też wyniki oceny mogą mieć duży wpływ na różnicowanie poszczególnych pracowników m.in. w zakresie wynagradzania, awansowania czy typowania pracowników do zwolnień grupowych. Warto podkreślić, że w przypadku braku takiej oceny trudno będzie pracodawcy wykazać, że kierując się jedynie własnym subiektywnym zdaniem, podjął trafną decyzję i nie dyskryminuje konkretnych pracowników.

Zdaniem Sądu Najwyższego ocenianie pracownika nie zależy od jego zgody. Jeżeli ocena jest dokonywana z zachowaniem zasad wyrażonych w Kodeksie pracy, pracodawca nie powinien obawiać się zarzutu stosowania szykan względem pracownika (wyrok z 26 stycznia 2005 r., II PK 198/04).

Zasady przeprowadzania oceny

Aby prawidłowo przeprowadzić ocenę pracowniczą, należy zacząć od wyznaczenia celu oceny, który umożliwi dobranie odpowiednich technik oraz kryteriów. Najlepiej jest, gdy opiera się ona na elementach ilościowych bądź jakościowych lub też osobowościowych.

REKLAMA

Następnie należy zapewnić pracownikom udział przy ustalaniu szczegółowych kryteriów (np. w formie regulaminu okresowej oceny pracowników) i uzyskać ich pełną akceptację. Po ustaleniu celu oceny, jak również metodologii jej dokonywania trzeba odpowiednio przeszkolić osoby dokonujące oceny, tak aby w prosty i jednoznaczny sposób dokonywały obiektywnej oceny.

Kolejnym elementem powinno być zapewnienie dostępu do informacji o wynikach oceny dla ocenianych, z jednoczesnym zachowaniem poufności tych wyników. Niezbędne jest również zapewnienie możliwości odwołania się od oceny.

Kto ocenia pracowników

Najczęściej spotykaną w praktyce sytuacją jest ocena pracownika przez bezpośredniego przełożonego. Oceny może również dokonywać współpracownik lub np. klient przedsiębiorcy. Ważne jest to, aby każda z tych ocen była obiektywna i sprawiedliwa. W przypadku gdy dojdzie na tym tle do sporu, to na pracodawcy będzie ciążył obowiązek wykazania, że zastosował prawidłowe kryteria przy dokonaniu oceny.

Przykład

Pracownik wykonuje pracę na sali obsługi klienta. Klienci, których obsługuje pracownik, mogą dobrowolnie, w formie anonimowej ankiety, ocenić pracownika (w skali od 1-10). Średnia z tych ocen brana będzie pod uwagę w przypadku przyznania podwyżki czy awansowania. Jednak w tym przypadku ocena pracownika dokonana jest często na podstawie subiektywnych ocen klientów. Nie wiadomo więc tak do końca, czy ocena została wystawiona z uwagi na zachowanie się pracownika czy usługi firmy. Bazowanie tylko na takiej ocenie może być dla pracownika niesprawiedliwe i krzywdzące.

Podobna sytuacja może mieć miejsce wtedy, gdy oceniającym będzie pracownik skonfliktowany z pracownikiem ocenianym.

Błędy w ocenianiu

Proces oceniania dokonywany z udziałem czynnika ludzkiego nierzadko dotknięty jest błędami. Podstawowym i zarazem najczęściej występującym błędem jest brak obiektywizmu przy dokonywaniu oceny. Po stronie bezpośrednich przełożonych często zdarza się również dokonywanie oceny przez pryzmat własnych doświadczeń, przekonań i oczekiwań. Często również dokonują oni „szufladkowania” ocenianego pracownika na podstawie jakiegoś pojedynczego zdarzenia, czy też własnego poglądu, nie zważając na obiektywne kryteria oceny.

W przypadku niedoświadczonych w ocenianiu pracodawców występują także błędy związane z niedopracowaniem celów, zasad i metod oceniania. Błędy wynikają również z nieprzestrzegania przez oceniających ustalonych procedur.

Odwołanie

Ocenianie pracowników nie pozostaje jedynie w sferze swobodnego uznania pracodawcy i podlega kontroli sądów pracy, nie tylko pod względem procedury danego oceniania, ale przede wszystkim pod względem jego merytorycznej treści, także w przypadku, gdy ocenianie miało charakter pośredni (np. przy okazji premiowania).

Dokonanie oceny sprzecznej z dyspozycją art. 94 pkt 9 k.p. może w indywidualnych przypadkach naruszać także godność lub inne dobra osobiste. Dlatego też możliwe jest dochodzenie roszczeń przez pracowników poszkodowanych oceną na drodze cywilnoprawnej, zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 300 k.p.

Marcin Szakiewicz 

Podstawa prawna:

• art. 183c, art. 94 pkt 9, art. 300 Kodeksu pracy,

• wyrok Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2005 r. (II PK 198/04, niepubl.).

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA