REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola ZUS w firmie

inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Przedsiębiorca prowadzący firmę musi liczyć się z tym, że prędzej czy później czeka go kontrola inspektora z ZUS. W związku z rozpoczęciem takiej kontroli ciążą na nim pewne obowiązki, których niedopełnienie może rodzić poważne konsekwencje.

Przede wszystkim musi on udostępnić dokumenty, których zażąda inspektor, oraz udzielać wyjaśnień kontrolującemu. Zgodnie z przepisami płatnik składek ma również uprawnienia związane z przeprowadzeniem kontroli, z których może skorzystać na określonych etapach postępowania kontrolnego lub po jego zakończeniu. Na czynności inspektora ZUS przysługuje mu sprzeciw oraz - w razie jego nieuwzględnienia - zażalenie do właściwego ministra.

REKLAMA

Przedmiot kontroli

Płatnik składek może być okresowo kontrolowany przez ZUS w celu sprawdzenia, czy prawidłowo wykonuje obowiązki i zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych. Możliwość przeprowadzenia oraz przedmiot takiej kontroli wynikają z ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.; dalej „ustawa o s.u.s.”). Zgodnie z przepisami tej ustawy kontrola płatnika składek może obejmować w szczególności:

● zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych,

● prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest ZUS,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

● ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu,

● prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe,

● wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń społecznych,

● dokonywanie oględzin składników majątku płatników składek zalegających z opłatą należności z tytułu składek.

ZUS może przeprowadzać zarówno kontrole planowe (tj. zaplanowane na dany rok), jak i kontrole doraźne, które nie były wcześniej ujęte w rocznym planie, ale ZUS uznał konieczność ich przeprowadzenia (np. wniosek o przeprowadzenie kontroli zgłosił inny podmiot).

Zawiadomienie o kontroli ZUS

Procedurę kontroli płatnika składek rozpoczyna doręczenie przez ZUS zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli, które wystawia uprawniony do tego inspektor kontroli ZUS. Zawiadomienie to powinno spełniać określone wymogi formalne. Muszą się w nim znaleźć następujące elementy1:

● oznaczenie organu kontrolującego,

● data i miejsce wystawienia,

● oznaczenie przedsiębiorcy,

● wskazanie zakresu przedmiotowego kontroli,

● podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.

W zawiadomieniu o wszczęciu kontroli ZUS zobowiązuje przedsiębiorcę do pisemnego wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania go w trakcie kontroli, w szczególności w czasie jego nieobecności. Taki obowiązek wynika z art. 80 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Zapamiętaj

REKLAMA

Zawiadomienie doręczane jest za pokwitowaniem przez pocztę albo osobiście przez inspektora kontroli ZUS. W przypadku osobistego doręczenia zawiadomienia, jest ono doręczane albo płatnikowi składek albo osobie upoważnionej przez tego płatnika.

ZUS wszczyna kontrolę nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia. Należy jednak podkreślić, że na wniosek przedsiębiorcy kontrola może się rozpocząć przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia.

Zapamiętaj

ZUS musi poinformować przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli, wysyłając w tym celu odpowiednie zawiadomienie.

Konkretny termin kontroli ustala z inspektorem kontroli przedsiębiorca lub osoba przez niego upoważniona. Numer telefonu, pod którym powinien się skontaktować w tej sprawie, a także godziny kontaktu podawane są w zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli. W razie braku możliwości nawiązania kontaktu z płatnikiem składek ZUS wysyła pismo wyznaczające termin przeprowadzenia kontroli.

PRZYKŁAD

Przedsiębiorca otrzymał zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli ZUS 1 czerwca 2009 r. W związku z tym rozpoczęcie kontroli może nastąpić najwcześniej 9 czerwca 2009 r., a najpóźniej 1 lipca 2009 r., chyba że płatnik składek wnioskował o rozpoczęcie kontroli jeszcze przed 9 czerwca 2009 r. W przypadku gdy kontrola nie zostanie wszczęta najpóźniej 1 lipca 2009 r., ZUS będzie musiał wysłać kolejne zawiadomienie.

Konsekwencje nieodebrania zawiadomienia

Nieodbieranie przez przedsiębiorcę zawiadomienia o wszczęciu kontroli ZUS może rodzić dla niego negatywne konsekwencje. W przypadku gdy ZUS nie może skutecznie doręczyć tego zawiadomienia, inspektor kontroli wzywa płatnika składek do odbioru zawiadomienia w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS. Jeśli i takie działania nie przyniosły skutku, inspektor sporządza wniosek o skierowanie sprawy do postępowania w sprawach o wykroczenia. Zgodnie z art. 98 ust. 1 pkt 3 ustawy o s.u.s., kto jako płatnik składek albo osoba obowiązana do działania w imieniu płatnika udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli, podlega karze grzywny do 5000 zł.

Zapamiętaj

Uchylanie się przez przedsiębiorcę od przyjęcia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli naraża go na odpowiedzialność za popełnione wykroczenie i wysoką grzywnę.

 

Prowadzenie czynności kontrolnych

REKLAMA

Kontrola przedsiębiorcy musi być przeprowadzana w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania przez niego działalności gospodarczej. Inspektor kontroli ZUS wszczyna kontrolę po okazaniu legitymacji służbowej i doręczeniu płatnikowi składek (lub w razie jego nieobecności - osobie upoważnionej do jego reprezentowania) upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Na podstawie tych dokumentów ma on prawo wstępu oraz poruszania się po siedzibie przedsiębiorcy oraz miejscach prowadzenia przez niego działalności bez potrzeby uzyskiwania odrębnej przepustki.

W przypadku nieobecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej ZUS przesuwa rozpoczęcie czynności kontrolnych na inny termin. Analogiczny skutek ma miejsce wówczas, gdy płatnik składek jest nieobecny, a dotychczas nie wskazał osoby upoważnionej do jego reprezentowania.

Zapamiętaj

Nieobecność płatnika składek lub osoby przez niego upoważnionej, uniemożliwiająca rozpoczęcie kontroli, może spowodować nałożenie na przedsiębiorcę grzywny do 5000 zł.

Inspektor kontroli ZUS odstępuje od rozpoczęcia kontroli także wtedy, gdy działalność gospodarcza płatnika składek jest już objęta kontrolą innego organu (np. urzędu kontroli skarbowej, NIK). Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, co do zasady, nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy2. W takiej sytuacji, w szczególności wtedy, gdy wiadomo już kiedy zakończy się kontrola innego organu, inspektor kontroli ZUS może ustalić inny termin wszczęcia kontroli. Pomimo wspomnianej zasady, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wymienia przypadki, w których przedsiębiorcę mogą kontrolować w jednym czasie różne organy kontrolne. Może mieć to miejsce m.in. wówczas, gdy ratyfikowane umowy międzynarodowe przewidują taką możliwość lub przeprowadzenie kolejnej kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia bądź też zabezpieczenia dowodów jego popełnienia.

Zapamiętaj

Jeśli inny organ przeprowadza już u przedsiębiorcy kontrolę, w większości przypadków ZUS nie może zarządzić w tym samym czasie własnej kontroli u tego płatnika.

Czynności kontrolne prowadzone są w siedzibie płatnika składek oraz w miejscach prowadzenia przez niego działalności. Jeśli w drodze odrębnych umów płatnik składek powierzył określone czynności osobom trzecim, czynności kontrolne mogą być również wykonywane w miejscu prowadzenia działalności przez te osoby. Zarówno płatnik składek, jak i osoba przez niego upoważniona mogą uczestniczyć w czynnościach kontrolnych.

PRZYKŁAD

Firma zatrudniająca kilkunastu pracowników powierzyła prowadzenie spraw księgowych, w drodze umowy zlecenia, księgowej prowadzącej własne biuro rachunkowe. Księgowa wykonuje powierzone obowiązki w siedzibie swojego biura. W związku z tym miejscem prowadzenia kontroli ZUS wobec przedsiębiorcy jest również miejsce wykonywania zleconych prac przez księgową.

Za zgodą kontrolowanego płatnika składek (wyrażoną na piśmie) czynności kontrolne mogą być również przeprowadzane w siedzibie terenowej jednostki organizacyjnej ZUS, jeżeli inspektor kontroli uzna, że może to usprawnić prowadzenie kontroli. Zgoda płatnika składek na przeprowadzenie kontroli w siedzibie ZUS nie jest potrzebna, gdy wyznaczone przez płatnika składek do przeprowadzenia kontroli pomieszczenie nie spełnia odpowiednich warunków technicznych (np. brak miejsca do pisania, siedzenia, niska temperatura) bądź też nie posiada zabezpieczenia przed uszkodzeniem, zniszczeniem oraz dostępem do dokumentacji przez osoby nieuprawnione. Czynności kontrolne bez zgody płatnika składek mogą być prowadzone w siedzibie terenowej jednostki organizacyjnej ZUS także wówczas, gdy charakter określonej czynności tego wymaga (np. zachodzi potrzeba przesłuchania świadka).

W przypadku gdy kontrola prowadzona jest w siedzibie terenowej jednostki organizacyjnej ZUS płatnik składek musi wydać, na żądanie inspektora kontroli, dokumenty, które musiałby udostępnić, gdyby kontrola była prowadzona w siedzibie prowadzenia działalności. Dokumenty mogą znajdować się w terenowej jednostce ZUS przez czas trwania kontroli, ale nie dłużej niż przez 3 tygodnie. Wydanie dokumentów potwierdzane jest odrębnym protokołem, który podpisuje płatnik składek oraz inspektor kontroli ZUS. Jeśli okaże się, że przedsiębiorca będzie w międzyczasie potrzebował jakiegoś z wydanych dokumentów, ZUS zobowiązany jest mu ten dokument udostępnić.

PRZYKŁAD

Marek W. prowadzi kilkuosobową firmę zajmującą się usługami spawalniczymi. Kontrola ZUS miała się rozpocząć w dniu 2 czerwca 2009 r. Na miejscu okazało się jednak, że siedziba prowadzenia działalności gospodarczej nie jest należycie zabezpieczona przed hałasem. W związku z tym, inspektor kontroli ZUS zdecydował o konieczności przeprowadzenia kontroli w siedzibie terenowej jednostki organizacyjnej ZUS.

Na czym polega kontrola

Kontrola ZUS ma na celu sprawdzenie, czy płatnik składek należycie wykonuje obowiązki z zakresu ubezpieczeń społecznych. Obowiązki te dotyczą m.in. opłacania składek, wypłacania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, opracowywania wniosków o świadczenia emerytalne i rentowe, wystawiania zaświadczeń itd. Przykładowo, dokonując kontroli opłacania przez przedsiębiorcę składek za osoby ubezpieczone, inspektor kontroli sprawdza, czy ich wysokość ustalona w przekazanej do ZUS dokumentacji (raportach miesięcznych, deklaracjach rozliczeniowych) zgadza się z dokumentacją płacową przedsiębiorcy-płatnika składek. W ramach kontroli inspektor ZUS dokonuje takiego sprawdzenia w odniesieniu do każdego rodzaju składki, którą płatnik ma obowiązek rozliczyć z ZUS. Sprawdza więc prawidłowość naliczenia składki emerytalnej, rentowej, chorobowej, wypadkowej, zdrowotnej, a także składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Inspektor kontroli ZUS wykorzystuje dla omawianych celów informacje zawarte na kontach ubezpieczonych i na kontach płatników składek. Z kolei dokonując kontroli płatnika składek w zakresie obowiązków dotyczących świadczeń emerytalno-rentowych, ZUS sprawdza w ramach postępowania kontrolnego przede wszystkim, czy płatnik składek:

● prawidłowo wystawia pracownikom zaświadczenia do ZUS niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń emerytalno-rentowych oraz ich wysokości (np. zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku ZUS Rp-7, zaświadczenie o pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze),

● współdziała z pracownikami w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do przyznania świadczenia,

● prawidłowo przygotowuje wnioski o emeryturę lub rentę dla zatrudnionych pracowników,

● przyjmuje dokumentację od ubezpieczonego, zabezpiecza ją i przekazuje do organu rentowego w ustalonym terminie (np. załączniki do wniosku o emeryturę lub rentę potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe).

Kontrola może również obejmować sprawdzenie, czy płatnik składek należycie ustalił w dokumentacji przekazanej przez ubezpieczonego do ZUS, okresy mające wpływ na prawo do świadczeń i ich wysokość (np. czy prawidłowo wykazał korzystanie przez pracownika z urlopu wychowawczego lub bezpłatnego). Inspektor kontroli może również sprawdzić, czy dane zawarte w dostarczonym do ZUS zaświadczeniu o przychodach zatrudnionych emerytów i rencistów zgadzają się z danymi zapisanymi w dokumentacji płacowej.

Kontrolą inspektora ZUS objęte jest również ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu. Kontroli podlegają sporządzane przez płatnika składek zaświadczenia (ZUS Z-3, ZUS Z-3a) niezbędne dla ustalenia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa wypłacanych przez ZUS oraz podstawy wymiaru i wysokości tych świadczeń.

Sprawdzenia prawidłowości wystawiania pracownikom różnego rodzaju zaświadczeń kontroler ZUS dokonuje na podstawie dokumentacji źródłowej przedsiębiorcy, tj. akt osobowych pracowników (umów o pracę, świadectw pracy, pism o powołaniu, mianowaniu) oraz dokumentacji płacowej (list płac, kart wynagrodzeń, kart zasiłkowych).

 

Uprawnienia inspektora kontroli ZUS

W trakcie przeprowadzania kontroli inspektor kontroli ZUS ma prawo:

● badać wszelkie księgi, dokumenty finansowo-księgowe i osobowe (np. listy płac, umowy cywilnoprawne i rachunki do tych umów) oraz inne nośniki informacji związane z zakresem kontroli,

● dokonywać oględzin i spisu składników majątku płatników składek zalegających z opłatą należności z tytułu składek,

● zabezpieczać zebrane dowody,

● żądać udzielania informacji przez płatnika składek i ubezpieczonego,

● legitymować osoby w celu ustalenia ich tożsamości, jeśli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,

● przesłuchiwać świadków,

● przesłuchiwać płatnika składek i ubezpieczonego, jeżeli z powodu braku lub po wyczerpaniu innych środków dowodowych pozostały niewyjaśnione okoliczności mające znaczenie dla postępowania kontrolnego3.

W przypadku gdy istotne okoliczności w sprawie nie zostały udowodnione dokumentami lub gdy cechy formalne dokumentu budzą uzasadnione wątpliwości co do ich autentyczności inspektor kontroli ZUS ma prawo wezwać płatnika składek do miejsc prowadzenia kontroli w celu złożenia wyjaśnień. W tym celu inspektor kontroli może również wezwać świadka do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS, jeśli uzna, że osoba ta może dysponować wiedzą niezbędną dla prawidłowego przeprowadzenia postępowania kontrolnego.

Zapamiętaj

Jeśli okazane inspektorowi kontroli ZUS dokumenty nie są wystarczające do przeprowadzenia czynności kontrolnych lub budzą wątpliwości, może on wezwać płatnika składek do złożenia stosownych wyjaśnień. Uchylanie się od ich złożenia może narazić go na grzywnę do wysokości 5000 zł.

PRZYKŁAD

W czasie przeprowadzania czynności kontrolnych w firmie X stwierdzono, że kilka umów o dzieło, które zostały zawarte przez tę firmę (nierodzące obowiązku ubezpieczeń społecznych), wykazują cechy umowy o pracę, której wykonywanie skutkowałoby koniecznością zgłoszenia do ubezpieczeń. W związku z tym inspektor kontroli ZUS uznał, że konieczne będzie wezwanie płatnika składek oraz osób, z którymi zostały zawarte umowy o dzieło, w celu złożenia wyjaśnień.

Obowiązki przedsiębiorcy w związku z przeprowadzaną kontrolą

W związku z przyznaniem inspektorom kontroli wymienionych wyżej uprawnień, określone obowiązki zostały nałożone na płatników składek. Zostali oni zobowiązani:

● udostępniać wszelkie księgi, dokumenty i inne nośniki informacji związane z zakresem kontroli, które są przechowywane bezpośrednio u nich lub u osób trzecich w związku z powierzeniem tym osobom niektórych czynności na podstawie odrębnych umów,

● udostępniać do oględzin składniki majątku, których badanie wchodzi w zakres kontroli (jeżeli zalegają z opłatą należności z tytułu składek),

● sporządzić i wydać kopie dokumentów związanych z zakresem kontroli i określonych przez inspektora kontroli ZUS,

● zapewnić niezbędne warunki do przeprowadzenia czynności kontrolnych,

● udzielać wyjaśnień kontrolującemu,

● przedstawić tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji finansowo-księgowej i osobowej przedłożonej przez płatnika składek4.

Przedsiębiorca jest też obowiązany prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli oraz upoważnienia i protokoły kontroli. Książka kontroli służy przedsiębiorcy do dokumentowania liczby i czasu trwania kontroli jego działalności i może mieć formę zbioru dokumentów lub być prowadzona w formie elektronicznej.

Zapamiętaj

W związku z przeprowadzaną kontrolą ZUS przedsiębiorca musi udostępnić inspektorowi kontroli wszelką dokumentację związaną z przedmiotem kontroli, np. dokumentację osobowo-płacową.

Czas trwania kontroli

Przepisy przewidują górny limit czasowy trwania kontroli ZUS, różnicując go w zależności od rozmiaru działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę. Czas trwania kontroli w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać u płatnika składek będącego:

● mikroprzedsiębiorcą - 12 dni roboczych,

● małym przedsiębiorcą - 18 dni roboczych,

● średnim przedsiębiorcą - 24 dni roboczych,

● u pozostałych przedsiębiorców - 48 dni roboczych5.

Określając wielkość przedsiębiorcy, przyjmuje się definicje wynikające z art. 104-106 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które uzależniają przynależność do poszczególnych grup od liczby zatrudnianych pracowników oraz od rocznego obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych. Istotna jest również wielkość aktywów przedsiębiorcy wynikająca z bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat.

Czas trwania kontroli liczy się od daty doręczenia upoważnienia do jej przeprowadzenia do dnia doręczenia płatnikowi składek protokołu kontroli. Należy jednak podkreślić, że w przypadku doręczenia protokołu za pośrednictwem poczty za dzień doręczenia protokołu kontroli ZUS przyjmuje datę wysłania tego dokumentu6.

Zapamiętaj

Czas trwania kontroli na ogół jest ograniczony. W zależności od rozmiaru prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej kontrola ZUS może trwać maksymalnie 12, 18, 24 lub 46 dni roboczych.

PRZYKŁAD

Przedsiębiorca, u którego ZUS podjął kontrolę, w ostatnich dwóch latach obrotowych zatrudniał średniorocznie 8 pracowników, a roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych wyniósł w obydwu latach obrotowych ok. 1,5 mln euro. Tym samym jest on mikroprzedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W związku z tym maksymalny czas kontroli ZUS wynosi w przypadku tego przedsiębiorcy 12 dni roboczych.

PRZYKŁAD

Płatnik składek, u którego ZUS rozpoczął kontrolę, w ciągu ostatnich dwóch lat obrotowych zatrudniał średniorocznie 320 pracowników i osiągał w każdym z tych lat w granicach 60 mln euro rocznego obrotu netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych. Tym samym nie spełnił on warunków do uznania go za mikroprzedsiębiorcę ani też za małego lub średniego przedsiębiorcę. W związku z tym, maksymalny czas trwania kontroli przeprowadzanej przez ZUS wynosi w jego przypadku 48 dni roboczych.

 

Protokół pokontrolny

Protokół kontroli jest dokumentem, w którym opisuje się ustalenia kontroli ZUS. Zgodnie z przepisami, powinien on zawierać następujące informacje:

● oznaczenie terytorialnej jednostki organizacyjnej ZUS,

● oznaczenie kontrolowanego płatnika składek,

● oznaczenie inspektorów kontroli ZUS wykonujących kontrolę,

● określenie zakresu kontroli,

● czas trwania kontroli z określeniem daty wszczęcia i zakończenia kontroli oraz z wymienieniem dni przerwy w kontroli,

● opis dokonanych ustaleń z podaniem podstaw prawnych,

● przedstawienie dowodów,

● pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń,

● pieczęć i podpis inspektora kontroli ZUS,

● informacje o wpisie do książki kontroli.

Protokół sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden doręcza się kontrolowanemu płatnikowi składek lub osobie upoważnionej do reprezentowania lub prowadzenia jego spraw. Płatnik składek może, w terminie 14 dni od daty otrzymania protokołu, złożyć pisemne zastrzeżenia do jego ustaleń, wskazując równocześnie stosowne środki dowodowe. Złożone przez płatnika składek zastrzeżenia do protokołu kontroli, podlegają analizie formalnej i merytorycznej przez inspektora kontroli ZUS, który, jeśli uzna taką potrzebę, może podjąć dodatkowe czynności kontrolne. Termin ich dokonania inspektor ustala z płatnikiem składek.

Sprzeciw i zażalenie

Na mocy nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, która weszła w życie 7 marca 2009 r., kontrolowany płatnik składek może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez inspektora kontroli ZUS czynności z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. Wniesienie sprzeciwu nie jest jednak możliwe w przypadku, gdy przeprowadzenie kontroli niezbędne jest dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia bądź zabezpieczenia dowodów jego popełnienia. Sprzeciw może dotyczyć różnych czynności, co do których płatnik składek uważa, że nie zostały dokonane zgodnie z przepisami. Należą do nich m.in. zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli, nieokazanie legitymacji służbowej lub upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, prowadzenie czynności kontrolnych mimo nieobecności kontrolowanego płatnika lub braku osoby upoważnionej do jego reprezentowania w toku kontroli, prowadzenie kontroli płatnika składek równocześnie z innym organem kontroli albo przekroczenie obowiązującego czasu trwania kontroli.

Przedsiębiorca wnosi omawiany sprzeciw na piśmie, wraz z uzasadnieniem, do terenowej jednostki organizacyjnej ZUS, w terminie 3 dni roboczych od dnia doręczenia upoważnienia do kontroli lub wszczęcia kontroli przez inspektora ZUS. W przypadku gdy sprzeciw dotyczy czasu trwania kontroli - bieg terminu na wniesienie sprzeciwu rozpoczyna się z dniem, w którym nastąpiło przekroczenie limitu czasu trwania kontroli7.

PRZYKŁAD

Jan W. prowadzi działalność gospodarczą. ZUS rozpoczął kontrolę w jego firmie w dniu 2 czerwca 2009 r. W 14. dniu kontroli przedsiębiorca wniósł sprzeciw do właściwego oddziału ZUS, twierdząc, że jako mikroprzedsiębiorcy czas trwania kontroli nie może u niego przekraczać 12 dni roboczych. Sprzeciw został rozpatrzony pozytywnie, co skutkowało zakończeniem kontroli.

ZUS pozostawia sprzeciw bez rozpoznania, jeżeli został on wniesiony po terminie lub nie zawiera uzasadnienia, informując o tym niezwłocznie płatnika składek. Płatnik składek zawiadamia inspektora kontroli ZUS o wniesieniu sprzeciwu na piśmie, co powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych. Od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia doręczenia przedsiębiorcy postanowienia o jego rozpatrzeniu następuje wstrzymanie biegu czasu trwania kontroli.

Inspektor kontroli ZUS, w drodze postanowienia, może dokonać zabezpieczenia dowodów mających związek z przedmiotem i zakresem kontroli na czas rozpatrzenia sprzeciwu. Zabezpieczeniu podlegają dokumenty, informacje oraz inne nośniki informacji, jeżeli stanowią lub mogą stanowić dowód w toku kontroli.

Zapamiętaj

Sprzeciw musi być rozpatrzony przez organ kontroli w terminie 3 dni roboczych od dnia jego otrzymania. W drodze postanowienia ZUS może zdecydować albo o odstąpieniu od czynności kontrolnych albo o ich kontynuowaniu.

Nierozpatrzenie sprzeciwu w terminie ustawowym, tj. 3 dni roboczych od dnia otrzymania sprzeciwu, jest równoznaczne w skutkach z wydaniem postanowienia uznającego odstąpienie od czynności kontrolnych.

Zażalenie do ministra

Na postanowienie o rozpatrzeniu sprzeciwu płatnikowi składek przysługuje zażalenie do Ministra Pracy i Polityki Społecznej w terminie 3 dni od dnia otrzymania postanowienia. Wniesienie zażalenia powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych oraz biegu czasu trwania kontroli na czas rozpatrzenia zażalenia. Rozpatrzenie zażalenia następuje w drodze postanowienia, które Minister Pracy i Polityki Społecznej wydaje w ciągu 7 dni od jego wniesienia. Jeśli minister uzna, że ZUS miał rację, inspektor kontroli podejmuje kolejne czynności kontrolne. W przeciwnym razie kontrola nie podlega wznowieniu.

Zapamiętaj

Przedsiębiorca, który poniósł szkodę na skutek przeprowadzenia czynności kontrolnych z naruszeniem przepisów prawa dotyczących kontroli działalności gospodarczej, może wystąpić na drogę cywilnoprawną o odszkodowanie.

 

1 Art. 79 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

2 Art. 82 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

3 Art. 87 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

4 Art. 88 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

5 Art. 83 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wymienia przypadki, w których nie stosuje się ograniczenia czasu trwania kontroli (m.in. w przypadku, gdy jest to konieczne dla przeciwdziałaniu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przez płatnika składek).

6 W czasie kontroli inspektora ZUS może zostać zarządzona przerwa. W okresie przerwy inspektor kontroli ZUS nie może wykonywać czynności kontrolnych w stosunku do kontrolowanego płatnika składek, np.: nie prowadzi przesłuchań, nie pobiera wyjaśnień. Powodem takiej przerwy może być nieobecność kontrolowanego płatnika składek lub osoby upoważnionej do reprezentowania w sytuacji, gdy obecność ta jest konieczna dla kontynuowania czynności kontrolnych. Okres przerwy nie jest wliczany do czasu trwania kontroli.

7 Art. 84c ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Troska i zrozumienie w kontakcie z pacjentami – klucz do profesjonalnej opieki zdrowotnej
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    REKLAMA

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    REKLAMA

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    REKLAMA